Είναι εξοικειωμένοι με τους πολιτισμούς της Ασίας, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής. Γνωρίζουν πολιτική, είναι επιστήμονες (ψυχολόγοι, νομικοί, πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι) και έχουν εκπαιδευθεί στο να θέτουν «σωστά» τις κατάλληλες ερωτήσεις. Παράλληλα, έχουν υποστήριξη από εκπαιδευμένους διερμηνείς (που μιλούν ελληνικά και έχουν ως μητρική γλώσσα φαρσί, παστούν, αραβικά, ουρντού, τούρκικα, ενώ γνωρίζουν καλά αγγλικά ή γαλλικά). Και το κυριότερο: δεν τρομάζουν από τους ξένους…
Μιλάμε γι’ αυτούς που γνωρίζουν την τεχνική της ταυτοποίησης (το λεγόμενο screening), που θα στελεχώσουν τη νέα υπηρεσία Ασύλου, και θα αποτελέσουν το βασικό ανθρώπινο δυναμικό στα νέα Κέντρα Καταγραφής και Διαχείρισης Μη Νομίμως Εισερχομένων Μεταναστών (registratioand screening centers). Τη δημιουργία των Κέντρων ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Σπύρος Βούγιας, ενώ ένα μήνα νωρίτερα, είχε ξεκινήσει τις εργασίες της η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων που μελέτησε τη δομή της πρώτης στη χώρα μας υπηρεσίας Ασύλου.
Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στοιχεία, το 95% των παρανόμως εισερχομένων αλλοδαπών στην Ε.Ε. στερείται εγγράφων. Από την Ελλάδα μάλιστα, εισέρχονται οι μισοί μετανάστες όλης της Ε.Ε. Αρα, το «ποιος είναι ποιος» είναι ένα πολύ σημαντικό δεδομένο για τη χώρα μας και για την Ε.Ε. Ομως, απαιτείται ειδική μόρφωση και εκπαίδευση για να μπορέσει κάποιος να διαχειρισθεί τρομαγμένους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους, με το ψέμα εύκολο στο στόμα, αφού η κρυψίνοια και η απόκρυψη της πραγματικής ταυτότητας είναι συχνά το μοναδικό όπλο που διαθέτουν.
«Με το screening η χώρα προσπαθεί να καταλάβει ποιος είναι αυτός που έρχεται. Στη συνέχεια, εάν υπάρχει βάσιμος λόγος για χορήγηση προστασίας, ακολουθεί η λεπτομερέστερη διαδικασία της συνέντευξης για υποβολή αιτήματος ασύλου», λέει στην «Κ» ο κ. Σπύρος Κουλοχέρης, συντονιστής της νομικής υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, που μαζί με το Οικουμενικό Πρόγραμμα και την Υπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες είναι οι μοναδικές οργανώσεις στην Ελλάδα που «ξέρουν να κάνουν συνεντεύξεις». Εως τώρα δεν έχει ποτέ υπάρξει μια τέτοια δημόσια υπηρεσία. «Οσοι κάνουν αυτές τις πρώτες μίνι συνεντεύξεις πρέπει να είναι εξειδικευμένοι και ανοιχτοί στη δια-πολιτισμικότητα. Πρέπει να ξέρουν, για παράδειγμα, ότι ο Αφγανός δεν σε κοιτά ποτέ στα μάτια. Είναι θέμα σεβασμού. Επίσης, μια γυναίκα που είναι θύμα trafficking, κακοποίησης ή βιασμού, δεν θα το αποκαλύψει ποτέ σε έναν άνδρα. Ντρέπεται. Ενα παιδί για να μιλήσει για τις αρνητικές εμπειρίες του, χρειάζεται ειδική μεταχείριση. Αρα από τις γυναίκες πρέπει να παίρνουν συνεντεύξεις γυναίκες, από τους άνδρες άνδρες και από τα παιδιά ειδικοί στα παιδιά».
Πίσω από τον ειδικό ή την ομάδα που κάνει τις συνεντεύξεις, πρέπει να υπάρχει ψυχολόγος ή κοινωνικός λειτουργός. Απαραίτητη προϋπόθεση για όλα αυτά βέβαια είναι η ύπαρξη «κανονικών» χώρων υποδοχής, όπου θα μπορούν να πλυθούν και να φορέσουν καθαρά ρούχα οι αλλοδαποί, όπου θα έχουν ένα κρεβάτι να κοιμηθούν και τηλεφωνική κάρτα για να επικοινωνήσουν. «Δεν μπορείς να κάνεις screening σε βρεγμένους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους. Δεν γίνεται με το που βγήκε ο άλλος από τη βάρκα να τον πυροβολείς με ερωτήσεις», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Κουλοχέρης. «Επιπλέον, υπάρχουν κάποια ανθρώπινα δικαιώματα που έχουν όλοι, ακόμη και ο χειρότερος εγκληματίας: πρόκειται για τη δυνατότητα επικοινωνίας με δικηγόρο, το ζεστό νερό για μπάνιο, το να έχει παπούτσια και κρεβάτι για να κοιμηθεί».