Αρνήθηκα να αλλάξω το όνομά μου

Αρνήθηκα να αλλάξω το όνομά μου

10' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η δεύτερη συνάντησή μας με την Ολυμπία Δουκάκη ήταν πρωινή. Εφτασε γύρω στις 10.30 στη δραματική σχολή της Μιμής Ντενίση, όπου δίδαξε τις τελευταίες 15 ημέρες. Διασχίζοντας την είσοδο του εντυπωσιακού νεοκλασικού στη Μαυρομματαίων έμοιαζε εμβρόντητη. Πριν από την «καλημέρα», μας κοίταξε και σχολίασε: «It’s amazing! All this parking!». Δεν μπορούσε να πάρει το βλέμμα της από τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα! Το θέαμα της φαινόταν εξωπραγματικό τόσο, που στάθηκε στην είσοδο και το σχολίαζε, αναφέροντας τα υπέρογκα πρόστιμα που πληρώνουν οι οδηγοί στη Ν. Υόρκη. «Και εδώ υπάρχουν», σχολίασε ο φωτογράφος Νίκος Πηλός, «αλλά μάλλον δεν έχουν αποτέλεσμα!..».

Μέχρι να καθίσει αναπαυτικά στην πολυθρόνα, στον χώρο υποδοχής του κτιρίου, συνέχιζε να μουρμουρίζει για τους δρόμους, την οδήγηση στην πόλη, τις συνθήκες που επικρατούν. Υστερα συγκεντρώθηκε με μεγάλο επαγγελματισμό και πειθαρχία στη φωτογράφιση. Βρήκε διασκεδαστική την ιδέα να ανεβάσει τα πόδια της στα μπράτσα της πολυθρόνας, ανέβηκε στις σκάλες, στάθηκε όπου της ζήτησαν, χωρίς να διαμαρτυρηθεί παρά μόνο για την ώρα του μαθήματος που είχε πλησιάσει. «I do my glamorous!..», έλεγε καλημερίζοντας τους μαθητές της. Η πηγαία ενέργεια και ζωτικότητα, είναι το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεται όποιος πλησιάσει την 79χρονη Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιό, βραβευμένη με Οσκαρ για την ερμηνεία της στο «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού» του Νόρμαν Τζούισον, ταγμένη στο θέατρο και στη διδασκαλία νέων ηθοποιών.

Η πρώτη συνάντηση ήταν μεσημεριανή. Οχι για φαγητό. Μετά το πρώτο τρίωρο μάθημα και πριν από το δεύτερο. Ούτως ή άλλως η καθημερινότητά της προσδιορίζεται από την τάξη. Ηρθε, κρατώντας τα κρακεράκια και τον καφέ της.

«Ο καλός δάσκαλος», λέει, «δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές του να βρουν δύναμη και φαντασία, ανεξαρτησία και προοπτική. Αυτός είναι ο καλός δάσκαλος, εκείνος που μπορεί να δημιουργήσει τα θεμέλια». «…Προσφέροντας και τα εργαλεία της δουλειάς», συμπληρώνω. «Ασφαλώς. Τα πρακτικά εργαλεία. Οπως ένας χορευτής δουλεύει στην μπάρα έτσι και ο ηθοποιός χρειάζεται τη δική του «μπάρα» για καθημερινή εξάσκηση. Οποιες απαιτήσεις και αν έχει ο ρόλος, το σώμα πρέπει να είναι έτοιμο».

Ψηλή, ευθυτενής, κόβει τα κρακεράκια σε μικρά κομμάτια και μιλάει αγγλικά με χαρακτηριστική αμερικάνικη προφορά, ελαφρώς ένρινα με ευχάριστη μπάσα χροιά.

– Από πού αντλείτε την ενέργεια που έχετε;

– Δυο πράγματα: έχω μεγάλη όρεξη για ζωή και δεν ησυχάζω. Τι θα έκανα αλλιώς; Τα παιδιά μου είναι 44, 40, 38 ετών και έχω τέσσερα εγγόνια!

– Πότε ήρθατε σε επαφή για πρώτη φορά με τις ελληνικές ρίζες σας;

– Μα, μέσα σε αυτό το περιβάλλον γεννήθηκα. Οι γονείς μου, όλοι γύρω μας, μιλούσαν ελληνικά, μαγείρευαν ελληνικά, πήγαιναν στα ελληνικά γλέντια. Δεν υπήρξε κάποια συγκεκριμένη στιγμή που το αισθάνθηκα. Ημουν πάντα Ελληνίδα.

– Σας ζήτησαν ποτέ να αλλάξετε το όνομα σας για να κάνετε καριέρα;

– Μου ζήτησε ο μάνατζέρ μου να αλλάξω το όνομα, αλλά δεν μπορούσα να το κάνω. Μεγαλώνοντας, τσακωνόμουν στους δρόμους με άλλες εθνικές μειονότητες για το όνομά μου, για την καταγωγή μου. Το πρόβλημα είναι ότι όταν σε λένε Δουκάκις οι επιλογές για ρόλους, έτσι νομίζουν οι άλλοι τουλάχιστον, είναι περιορισμένες. Σε καλούν για να παίξεις Εβραίες, Ισπανίδες, Μεξικάνες, Ιταλίδες. Μου συνέβαινε για καιρό αυτό. Είχα την τύχη όμως να έχω σκηνοθέτη τον Τζο Παπ, που μου έδωσε τη δυνατότητα να παίξω Σαίξπηρ, Ιψεν, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή, και έτσι ο κόσμος άρχισε να με μαθαίνει. Μετά έφτιαξα δικό μου θέατρο γιατί με ενδιέφερε κυρίως η ελληνική τραγωδία. Ηταν το όνειρό μου. Και για ένα διάστημα τα κατάφερα. Είχα την ομάδα μου.

– Προέρχεστε από μια οικογένεια μεταναστών. Η Αμερική είναι σήμερα τόσο ανοικτή στους μετανάστες όσο στο παρελθόν;

– Οχι τόσο πολύ. Η ανάγκη για εργατικό δυναμικό δεν είναι πια μεγάλη. Πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται εκτός Αμερικής. Στο παρελθόν χρειάζονταν φτηνούς εργάτες. Οχι πλέον. Το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα. Συζητούσα τις προάλλες με κάποιον για τους Αλβανούς. «Αν αισθάνεστε έτσι γιατί τους δέχεστε;», τον ρώτησα. «Κάνουν δουλειές που οι Ελληνες δεν θέλουν να κάνουν», απάντησε με ειλικρίνεια. Το ίδιο συνέβη και στην Αμερική στο παρελθόν και σήμερα με τους Μεξικανούς. Λογικό. Οι νότιες πολιτείες της Αμερικής είναι γεμάτες από Μεξικανούς. Υπάρχουν πόλεις που δεν ακούς αγγλικά. Οσο για τη Ν. Υόρκη, στην Αστόρια, ολόκληρα τετράγωνα μιλούν μόνο ελληνικά και στο Μπρούκλιν υπάρχουν πολλοί μετανάστες από τη Δομινικανή Δημοκρατία. Αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ να είναι το χαρακτηριστικό της Αμερικής.

– Εσείς, προσωπικά, έχετε ζήσει το «αμερικανικό όνειρο»;

– Είμαι το αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του αμερικανικού ονείρου!.. Πρώτη γενιά μεταναστών, ο ξάδελφός μου ήταν υποψήφιος για Πρόεδρος των ΗΠΑ. Το αμερικανικό όνειρο υπάρχει για όσους θέλουν να δουλέψουν σκληρά, να θυσιάσουν την άμεση ικανοποίηση και ευχαρίστηση για έναν μακροπρόθεσμο στόχο. Αυτοί, μπορούν να πετύχουν. Ο,τι πρόσφερε παραπάνω η Αμερική από τις άλλες χώρες ήταν η δουλειά. Τώρα, όμως, υπάρχει τεράστια ανεργία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους, μένουν στα αυτοκίνητά τους…

Ενα με τους μαθητές της

Αυτήν τη φορά, η Ολυμπία Δουκάκη ήρθε στην Ελλάδα, προσκεκλημένη και πάλι της Μιμής Ντενίση όπως και το 2006, όχι για να παίξει στο θέατρο (είχε παρουσιάσει τη «Ρόουζ» του Μάρτιν Σέρμαν), αλλά για να διδάξει σε σεμινάρια υποκριτικής στη δραματική σχολή της Ελληνίδας ηθοποιού. Οταν μπαίνει στην τάξη μεταμορφώνεται. Για την ακρίβεια, «διαχέεται». Γίνεται ένα με τους μαθητές της. Κάθεται ανάμεσά τους και «προστάζει»: «Follow the text»! Μα, εκεί ακριβώς βρίσκεται όλη η τέχνη της υποκριτικής. Στο κείμενο, στην επεξεργασία του κειμένου.

Στο 12μελές τμήμα της συμμετέχει και μια πεπειραμένη ηθοποιός, μεταφράστρια και συνθιασάρχης. Η Ανίτα Δεκαβάλλα, που μαζί με τον Τάκη Βουτέρη έχουν το Θέατρο Εξαρχείων.

Η διδασκαλία στα αγγλικά, όπως και το απόσπασμα – μονόλογος που έχει επιλέξει μία από τις νεαρές μαθήτριες για να δουλέψουν. Στη μιάμιση ώρα (που παρακολουθήσαμε), δεν έμεινε λέξη που να μην αναλυθεί, φράση που να μην έχει βρει τη θέση της. Οι ερωτήσεις της Δουκάκη συνεχείς: Τι σ’ ενοχλεί; Πώς αισθάνεσαι; Ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που συνέβη στην ηρωίδα; Τι σημαίνει παρανοϊκή σχιζοφρένεια… Η «κουβέντα» με το κοινό δεν είναι καθόλου απλή ή μηχανική διαδικασία. «Talk with them and not to them», η συμβουλή της.

– Ποια είναι η πλευρά της ζωής ενός σταρ που αγνοούμε;

– Πρέπει να σηκώνεσαι κάθε πρωί και να κινείσαι γρήγορα και αποτελεσματικά. Να παίρνεις αποφάσεις για το επόμενο σχέδιο, να προχωράς στην παραγωγή του. Πρέπει να δημιουργείς το μέλλον σου με τα ίδια σου τα χέρια. Να το επινοείς καθημερινά.

– Η ρουτίνα σας, ποια είναι;

-Σηκώνομαι και κάνω γιόγκα ή πιλάτες για τρία τέταρτα περίπου. Κάθε μέρα. Μετά έρχεται η βοηθός μου και ασχολούμαστε με τα emails, βάζουμε μπροστά κάποιο σχέδιο.

– Εχετε χρόνο για την οικογένειά σας;

– Βλέπω τα εγγόνια μου κάθε δύο εβδομάδες τουλάχιστον. Οι γιοι μου τα φέρνουν τις Κυριακές και περνάμε τη μέρα μαζί, τρώμε παρέα. Νομίζω ότι είναι και πολύ ελληνικό αυτό…

Η 11η Σεπτεμβρίου έφερε τους Νεοϋορκέζους πιο κοντά

Η Ολυμπία Δουκάκη μπορεί να γεννήθηκε στο Λόουελ της Μασαχουσέτης, όμως η πόλη της είναι η Ν. Υόρκη. Ταξιδεύει πολύ, αντιλαμβάνεται τον κόσμο με βιωματικά εργαλεία. Παρατηρεί τους ανθρώπους, τους κοιτάζει στα μάτια όταν μιλάει, ζει ανάμεσά τους, οσφραίνεται με οξυμένο ένστικτο το «καλό» και το «κακό», τις αλλαγές, τις πολιτικές σκοπιμότητες. Αν και έχει ζήσει στις «γειτονιές» του Χόλιγουντ, είναι «γειωμένη», βαδίζει πάντα με γνώμονα την κυριολεξία. «Literally» είναι η αγαπημένη της λέξη, όχι μόνο για τη μελέτη των θεατρικών ρόλων.

– Μετά την 11η Σεπτεμβρίου πόσο άλλαξε η καθημερινότητά σας;

– Πολύ. Οι Νεοϋορκέζοι δεν είναι ίδιοι μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Παρατηρώ ότι είναι πιο αλληλέγγυοι ο ένας με τον άλλον, πρόθυμοι να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον. Σταματούν για να ασχοληθούν μαζί σου. Θέλω να σας διηγηθώ ένα περιστατικό. Είμαστε βόλτα με τον άντρα μου. Ξαφνικά, παραπάτησε, γλίστρησε κι έπεσε. Είναι πολύ μεγαλόσωμος. Ψηλός, περίπου δύο μέτρα. Πετάχτηκαν δέκα άνθρωποι από το πουθενά για να τον βοηθήσουν. Ηταν τόσο συγκινητικό, που έβαλα τα κλάματα. Στο παρελθόν δεν ήταν το ίδιο στη Ν. Υόρκη. Οι άνθρωποι ήταν αδιάφοροι. Κοίταζαν τη δουλειά τους και τον εαυτούλη τους. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική αλλαγή.

– Από τη μια πλευρά. Από την άλλη, άρχισε να καλλιεργείται μια παράνοια για τους Αραβες…

– Δεν μοιάζει με παράνοια… Είναι ρεαλιστικό και καθόλου θεωρητικό. Υπάρχει ο φόβος διαρκώς για βόμβες. Δείτε αυτό που έγινε πρόσφατα στο Ντιτρόιτ. Ταξιδεύουμε πολύ στην Αμερική και κάθε φορά που περνάμε από τον έλεγχο και βγάζουμε τα παπούτσια μας αντιλαμβανόμαστε την απειλή. Υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που θέλουν να σε βλάψουν. Δεν έχουν καλές προθέσεις, θέλουν να σε τιμωρήσουν και να σε βλάψουν. Ο κίνδυνος υπάρχει. Δεν ξέρω πόσο είναι για πολιτικούς ή θρησκευτικούς λόγους. Είμαι μπερδεμένη. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι στην Αμερική ζούμε με πολλές αντιθέσεις. Γύρω μας έχουμε μουσουλμάνους γείτονες που είναι εξαιρετικοί άνθρωποι, δεν θέλουν να κάνουν κακό σε κανέναν, θέλουν να ζήσουν, να δουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν, να μοιράζονται το αμερικάνικο όνειρο.

– Με κορυφαία αντίθεση τον Ομπάμα και την Πέιλιν…

– Ποια; Αυτή τη γυναίκα; (σ.σ.: προφέρει με περισσή αποστροφή: «That woman!»). Και τώρα ο Μακέιν την υποστηρίζει. Και μόνο γι’ αυτό δεν μπορώ να τον δω σοβαρά. Τη στηρίζει γιατί η βάση των Ρεπουμπλικανών είναι ενθουσιασμένη μαζί της. Ο Μακέιν κάνει τα γλυκά μάτια στη βάση. Αλλά αυτός είναι ο κόσμος!.. Εμείς συνεχίζουμε τη ζωή μας και οι πολιτικοί τη δική τους… Θέλετε ένα κρακεράκι; Δεν σας πρόσφερα…

Είσοδος της Μιμής Ντενίση στον χώρο υποδοχής όπου έχουμε εγκατασταθεί για τη συνέντευξη. Αγκαλιάζονται… «Είμαστε σχεδόν σαν ζευγάρι τώρα!», σχολιάζει η Ντενίση, γελώντας. «Θέλετε ένα τσάι;», με ρωτάει. «Μα ρώτησα ήδη και δεν θέλει», επεμβαίνει η Ολυμπία Δουκάκη, σε άπταιστα ελληνικά – για πρώτη φορά στην κουβέντα μας! Της το λέω. «Μπα, μπα, μιλάω χωριάτικα!», αντιδρά.

Με τη Μιμή Ντενίση παρούσα μπαίνει μια τάξη στο τραπέζι. Ερχεται το πράσινο τσάι, τα υπόλοιπα κράκερ τοποθετούνται σ’ ένα μπολάκι. «Οχι άλλο τσα-πα-τσού-λι-κα!», λέει η Δουκάκη. Η λέξη της φαίνεται πολύ διασκεδαστική.

Ξαναπιάνουμε το νήμα της συζήτησης. Θέμα μας, το σινεμά αυτή τη φορά και οι ελάχιστοι ρόλοι που υπάρχουν για μεγάλες σε ηλικία ηθοποιούς… «Οι ταινίες δράσης πλειοψηφούν γιατί το μεγαλύτερο μέρος του κοινού στην Αμερική είναι νέοι», σχολιάζει η Δουκάκη. «Και ενδιαφέρονται για action και όχι για τις ανησυχίες μιας εξηντάχρονης γυναίκας. Στη νεότητα και στη δράση έχουν επενδυθεί πολλά χρήματα. Αλλά υπάρχει και η άλλη όψη. Ο Τζορτζ Κλούνεϊ, ο Κλιντ Ιστγουντ, οι αδελφοί Κοέν. Μαζί με τον αμερικανικό ανεξάρτητο κινηματογράφο. Στο θέατρο, αντιθέτως, τα πράγματα είναι πολύ πιο σκληρά και δύσκολα. Οι ηθοποιοί δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα οικονομικά και αναγκάζονται να πάνε στο σινεμά. Πού αλλού; Η Νέα Υόρκη δεν προσφέρει πολλές επιλογές. Ετσι το αμερικανικό θέατρο χάνει δυνάμεις, πολύ ταλαντούχους καλλιτέχνες. Προσωπικά, αν δεν έπαιζα θέατρο δεν θα ήξερα ποια είμαι. Μην ξεχνάτε ότι πήρα το Οσκαρ στα πενήντα μου. Με τι ασχολιόμουν, λοιπόν, ώς τότε;».

Οι σταθμοί της

1931. Γεννήθηκε στο Λόουελ της Μασαχουσέτης, κόρη της Αλεξάνδρας και του Κωνσταντίνου Δουκάκη. Σπουδάζει για ένα διάστημα στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης φυσικοθεραπεύτρια. Παράλληλα παρακολουθεί και μαθήματα υποκριτικής.

1961. Κάνει το ντεμπούτο της στο Μπρόντγουεϊ

1962. Παντρεύεται τον Γιουγκοσλαβοαμερικανό ηθοποιό Louis Zorich. Αποκτούν μαζί τρία παιδιά.

1973 – 1988. Δημιουργούν μαζί το The Whole Theatre Company. Ηθοποιός, σκηνοθέτις, παραγωγός και δασκάλα υποκριτικής, μεγαλώνει παράλληλα τα τρία παιδιά της. Από το ’60 έως και το ’80 διδάσκει κατά διαστήματα στο New York University. Διακρίνεται για ερμηνείες της σε έργα ρεπερτορίου («Βυσσινόκηπος», «Μάνα κουράγιο», «Εξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα», «Ο Γλάρος», «Τριαντάφυλλο στο στήθος» κ.ά.).

1987. Οσκαρ Β’ Γυνακείου Ρόλου για την ερμηνεία της στο «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού» του Νόρμαν Τζούισον (ως Rose Castorini). Για τον ίδιο ρόλο απέσπασε και τα βραβεία BAFTA και Χρυσή Σφαίρα. Η κινηματογραφική της καριέρα ξεκίνησε το 1964 («Lilith» και «Twice a man») και έχει εμφανιστεί σε περισσότερες από 50 ταινίες (όπως «Ανθισμένες μανόλιες», «Ακαταμάχητη Αφροδίτη» κ.ά.).

2010 – 2011. Οπως ανακοίνωσε πρόσφατα (με αφορμή την επίσκεψή της στην Αθήνα που διοργανώθηκε από το Αμερικανικό Κολέγιο και τη Μιμή Ντενίση) θα συμμετάσχει στην ταινία της ελληνικής καταγωγής Αυστραλέζας σκηνοθέτιδος Νάντια Τας, που θα γυριστεί στη χώρα μας. Η ιστορία του φιλμ αναφέρεται στην πορεία τριών γυναικών σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, τη δεκαετία του 1940 και σήμερα.

Η συνάντηση

Εάν η συνάντηση ήταν «γεύμα», όπως προσκαλεί η στήλη, θα τρώγαμε παϊδάκια. Είναι η πιο αγαπημένη γεύση της από την ελληνική κουζίνα. Ομως, ο χρόνος της ήταν περιορισμένος κι έτσι φιλοξενηθήκαμε στη δραματική σχολή της Μιμής Ντενίση, στη Μαυρομματαίων. Το «μενού» περιελάμβανε τσάι, καφέ και cream crackers!

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή