Ο κατάλογος μακρύς. Η Αθήνα εδώ και πολλά χρόνια μετράει απώλειες. Χάνει τα παλιά της στέκια, θρυλικά ονόματα που σε παλιότερες γενιές ανακαλούν μνήμες μιας ολόκληρης ζωής, αστικά τοπόσημα συνυφασμένα με την ιστορία της πόλης.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 κλείνει ο «Απότσος» στη γνωστή στοά στις αρχές της Πανεπιστημίου, εκεί που πριν από λίγες εβδομάδες άνοιξε το πρώτο της αθηναϊκό κατάστημα γνωστή γαλλική αλυσίδα αρτοποιείων. Λίγα χρόνια μετά κατεβάζει ρολά το καφενείο -γαλακτοπωλείο που στεγαζόταν για σχεδόν έναν αιώνα στο ισόγειο του ξενοδοχείου «Μέγας Αλέξανδρος», στη δυτική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας και σε κτίριο που είχε σχεδιάσει ο Ερνεστ Τσίλλερ.
Οι προ-ολυμπιακές ανακαινίσεις στερούν από την πόλη τρεις «θεσμούς» της πλατείας Συντάγματος: το GB Corner στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία», το Brazilian στη Βουκουρεστίου και το Zonar’s στην Πανεπιστημίου. Και τα τρία θα επιστρέψουν μερικά χρόνια αργότερα κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Το GB Corner έχοντας απολέσει την τόσο γοητευτική πατίνα του χρόνου, το Zonar’s με νέα διεύθυνση και το Brazilian σε άλλη θέση.
Ο νέος αιώνας δεν θα είναι λιγότερο άκαρδος με τα εμβλήματα της πόλης. Κλείνει το θρυλικό ουζερί του λόφου του Λυκαβηττού, κοντά στους Αγίους Ισιδώρους. Ο χώρος, σε πλήρη εγκατάλειψη σήμερα, εγκυμονεί κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Χωρίς ζωή και το ιστορικό καφενείο της Δεξαμενής στην ομώνυμη πλατεία, στο Κολωνάκι. Ο Δήμος Αθηναίων έχει πραγματοποιήσει τρεις άγονους μέχρι στιγμής μειοδοτικούς διαγωνισμούς για να βρει νέο μισθωτή, ρίχνοντας το αντίτιμο από τις 11.000 στα 3.900 ευρώ. Νέα δημοπρασία έχει προγραμματιστεί για τις 30 Αυγούστου και εν τω μεταξύ ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά σημεία του κέντρου παραμένει ένας μελαγχολικός, απονεκρωμένος τόπος. Κερασάκι στην τούρτα, το «Νέον», το σύμβολο της πλατείας Ομονοίας που ζωγράφισε ο Γιάννης Τσαρούχης, κλείνει εντελώς αναπάντεχα. Είχε προηγηθεί εκ βάθρων ανακαίνιση…
Φυσικά δεν είναι μόνο τα στέκια, τα καφενεία, τα μπαρ. Είναι τα παλιά εστιατόρια, οι κινηματογράφοι, ένας ολόκληρος κόσμος σε απόσυρση. Αν δεν θέλουμε να είμαστε υπερβολικά συναισθηματικοί, θα λέγαμε ότι στην ιστορία των πόλεων οι μεμονωμένες «αποστρατεύσεις» διάσημων καφενείων ή εστιατορίων είναι ένα φυσιολογικό γεγονός. Δυστυχώς στην Αθήνα βρισκόμαστε στο άλλο άκρο. Η αποψίλωση της πόλης από τις εστίες κοινωνικής συνεύρεσης, που υποδηλώνουν μια υποψία αστικής συνέχειας μέσα στα χρόνια, είναι θεαματική.
Υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Το περασμένο φθινόπωρο οι ιδιοκτήτες του Au revoir έβαλαν πωλητήριο για το κλασικό ποτάδικο της οδού Πατησίων (ανοιχτό από το 1958, σε σχέδια του γνωστού αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιου). Ενα από τα πιο όμορφα αθηναϊκά στέκια έκλεισε. Ευτυχώς προσωρινά. Οι ιδιοκτήτες έθεσαν ως απαράβατο όρο για την ενοικίαση ή την πώληση του μπαρ τη διατήρηση της διακόσμησης. Οσοι υποψήφιοι εμφανίστηκαν, κρίθηκαν ακατάλληλοι. Και τον Δεκέμβριο το Au revoir άνοιξε ξανά. Μια μικρή νίκη. Αλλά δεν έχουν πάντα όλες οι αθηναϊκές ιστορίες happy end.
Νέες παρέες, νέα στέκια
Την ίδια στιγμή, νέα στέκια ξεπηδάνε διαρκώς στην πρωτεύουσα, ακόμα και αν μετρούν λίγα χρόνια ζωής. Ο κήπος του Νομισματικού Μουσείου (φωτ.) στην οδό Πανεπιστημίου είναι ένα από αυτά, που έχει εξελιχθεί σε σημείο συνάντησης, κυρίως τα Σαββατοκύριακα. Υπάρχουν όμως κι άλλα. Η «Βιβλιοθήκη» στην πλατεία Κολωνακίου και φυσικά το αιώνιο daCapo. Το «Αερόστατο» στην πλατεία Προσκόπων, στο Παγκράτι, δύο βήματα από τον «Μαγεμένο Αυλό». Η αυλή του taf στην οδό Νορμανού, στο Μοναστηράκι. Οι «Χάρτες» στον πεζόδρομο της Βαλτετσίου, στα Εξάρχεια. Το καφέ του «Ιανού» στη Σταδίου, το Τοy στην πλατεία Καρύτση, το «Οντεόν» στο Μετς, το «Μαγκαζέ» στην Αιόλου. Ξεχωριστή κατηγορία από μόνο του το «Φίλιον» στην οδό Σκουφά, επάξιος διάδοχος ενός αθηναϊκού θρύλου, του «Ντόλτσε».