Υποψήφια δημοτική σύμβουλος έλεγε πρόσφατα στην «Κ» ότι φέτος διοργανώθηκαν ελάχιστοι «καφέδες» σε σπίτια – η πατροπαράδοτη μέθοδος προσέλκυσης νέων ψηφοφόρων. «Δεν ήθελαν ούτε να μας βλέπουν», είπε συγκεκριμένα. «Σιγά μη διοργάνωναν και event για εμάς». Τι να κάνουν κι οι υποψήφιοι, έβγαλαν το άχτι τους στα φυλλάδια. Δίπτυχα, τρίπτυχα, μονόφυλλα – σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση ο μόνος περιορισμός ήταν η φαντασία. Μόνο μέλημα, να χωρέσουν το σύντομο βιογραφικό σημείωμα, το «όραμα», το πρόγραμμα «σε τίτλους», μια καλή φωτογραφία, το ονοματεπώνυμο -και το βαφτιστικό, μη γίνει κανένα λάθος- και φυσικά τον τίτλο του συνδυασμού. Αντε και συνοπτικές οδηγίες για τη σταυροδοσία.
Εάν όμως οι υποψήφιοι συμμορφώθηκαν εν πολλοίς με την απαγόρευση των διαφημιστικών μηνυμάτων σε στάσεις και πινακίδες, περιορίζοντας την αισθητική ρύπανση στην πόλη, δεν συνέβη το ίδιο με την… πραγματική ρύπανση. Η διανομή των διαφημιστικών φυλλαδίων χαρακτηρίστηκε από υπερβολή. Οσο πλησιάζαμε στην 7η Νοεμβρίου, η Αθήνα έμοιαζε όλο και περισσότερο με βομβαρδισμένη από χαρτί. Βουνά τα φυλλάδια στις παρυφές των πεζοδρομίων, στοίβες στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων, τις εισόδους των πολυκατοικιών και τα κεφαλόσκαλα, ξέχειλα και τα γραμματοκιβώτια. Κοινή είναι η εκτίμηση ότι φέτος η σπατάλη χαρτιού δεν είχε προηγούμενο, ενώ για ανακύκλωση ούτε λόγος.
Και στα… κοιμητήρια
Οι υποψήφιοι επέδειξαν φαντασία και στους χώρους διανομής. Οι λαϊκές κατακλύστηκαν από αντιμνημονιακά φυλλάδια, το ίδιο και πολλές δημόσιες υπηρεσίες και αστυνομικά τμήματα. Καταγγελίες αναφέρουν ακόμα ότι οι διανομείς έβαλαν «στόχο» και πιστούς, ρίχνοντας με τα κιλά φυλλάδια υποψηφίων έξω από ναούς. Βέβαια, αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά στον υποψήφιο από τα Τρίκαλα που πήρε σβάρνα τα κοιμητήρια της περιοχής και άφηνε πάνω σε κάθε μνήμα από ένα κερί κι από ένα φυλλάδιό του (στόχος βέβαια οι συγγενείς). Ούτε και τον έτερο υποψήφιο από την Αχαΐα που κόλλησε αφίσες σε βρύσες «για να πίνει νερό ο κόσμος στο όνομά του». Κανείς από τους ψηφοφόρους ενός καλλικρατικού δήμου της Θεσσαλίας πάντως δεν είπε όχι σε ένα διαφορετικό φυλλάδιο που μοιράστηκε πριν από τις εκλογές. Και αυτό γιατί δεν επρόκειτο για προεκλογικό υλικό, αλλά για τα ερωτικά γράμματα που ο υποψήφιος δήμαρχος είχε ανταλλάξει με νεαρή υποψήφια του συνδυασμού του (σύμφωνα με ρεπορτάζ του τοπικού Τύπου) και τα οποία βέβαια είχε μοιράσει η απατημένη σύζυγός του.
Οπως λένε οι Αμερικανοί, κάθε δημοσιότητα είναι καλή δημοσιότητα. Το κόστος άλλωστε για τη δημιουργία εκλογικών φυλλαδίων, καρτών, επιστολών και η διανομή τους, φτάνει ακόμη και τα 20.000 ευρώ. (Μόνο η εκτύπωση φυλλαδίων μπορεί να φτάσει τα 10.000 ευρώ, ενώ περίπου 1.000 ευρώ κοστίζει η εκτύπωση 10.000 καρτών.). Πάντως, και σε αυτήν την προεκλογική περίοδο, οι νόμοι ερμηνεύτηκαν κατά το δοκούν. Παρά τη ρητή διάταξη του νόμου 2696/1999, για παράδειγμα, που απαγορεύει τη χρήση των κάθετων πλαισίων των στάσεων λεωφορείων, καθώς έχει βρεθεί ότι αποσπούν την προσοχή των οδηγών, αυτές χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από τους περισσότερους συνδυασμούς. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, ο μπλόγκερ Μαν. Ανδριωτάκης (andriotakis. wordpress. com) πραγματοποίησε εκστρατεία για την αφαίρεση των διαφημίσεων από αυτούς τους χώρους, αλλά φαίνεται ότι… στις εκλογές όλα επιτρέπονται. (Εξαίρεση αποτέλεσε ο συνδυασμός του Γιώργου Καμίνη στην Αθήνα, ο οποίος ανταποκρίθηκε και με εντολή του υποψήφιου δημάρχου απέσυρε τις αφίσες του από τα παράνομα αυτά σημεία.) Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την «εγκύγκλιο Ραγκούση» για την υπαίθρια διαφήμιση, κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας επιτρέπεται την προεκλογική περίοδο η χρήση από τους υποψηφίους των «διαφημισόπυργων», οι οποίοι χαρακτηρίζονται παράνομοι από την κυβερνητική ιστοσελίδα illegalsigns. gov. gr.