«Δεν είναι που δεν έχω να ζήσω, ήθελα απλώς να πουλήσω κάποια παλιά μου αντικείμενα». Ενα ασημένιο μενταγιόν, ένα ζευγάρι σκουλαρίκια, ένα βραχιόλι… Ετσι γράφει η αγγελία. Η γυναίκα που μου απαντάει στο τηλέφωνο ακούγεται γύρω στα εξήντα. «Τα κοσμήματά μου είναι», λέει. «Δεν τα λυπάστε να τα πουλήσετε;». «Τα λυπάμαι, αλλά τι να κάνουμε;». Εχει να τα φορέσει χρόνια, μου εξηγεί, και η ζωή άλλαξε. «Προτιμούσα να με παίρνατε τηλέφωνο για να τα αγοράσετε», λέει. «Καρφίτσα μπριγιάν, 12 καράτια».
Η γυναίκα στο τηλέφωνο της επόμενης αγγελίας δεν αρνείται την ανάγκη της. «Είναι δύσκολες οι μέρες». Η καρφίτσα ήταν της μητέρας της. «Μπορεί και να το σκέφτηκα παλιότερα πως αν μια μέρα αγριέψουν τα πράγματα ίσως χρειαστεί να την πουλήσω. Αλλά ποτέ δεν φαντάζεσαι πως τελικά θα έρθει εκείνη η μέρα». Δεν την έχει φορέσει ποτέ την καρφίτσα, είναι απ’ αυτά τα βαριά κομμάτια που ήταν της μόδας πολλά χρόνια πριν. Η κυρία Ελένη είναι σίγουρη πως αν ζούσε η μητέρα της δεν θα είχε αντίρρηση. «Το μόνο που θα ήθελε θα ήταν να είμαστε εμείς καλά», λέει. Οπως και να είναι, στη φωνή της η στενοχώρια ακούγεται.
Στις μικρές αγγελίες, οι ιστορίες των ανθρώπων πιάνουν πέντε λέξεις η καθεμία. «Νυφικό φορεμένο μια φορά». Η Μαρία που απαντάει στο τηλέφωνο παντρεύτηκε τον Νοέμβριο. Τώρα εκείνη και ο άνδρας της έχουν να πληρώσουν το στεγαστικό δάνειο και τις δόσεις για τα έπιπλα. «Τι να το κάνω το νυφικό;». Εδώ και τρεις μήνες, λέει η Μαρία, το τι είναι χρήσιμο και το τι άχρηστο άρχισε να ορίζεται με διαφορετικό τρόπο.
500 ευρώ η προίκα
«Κεντήματα προίκας, όλα μαζί 500 ευρώ». Πιο παλιά τέτοιες αγγελίες δεν υπήρχαν στις εφημερίδες. «Πιο παλιά η μητέρα μου που τα κέντησε θα με έδιωχνε απ’ το σπίτι αν έβαζα αγγελία», λέει η Ιωάννα. «Τώρα ήρθε μόνη της και μου είπε «βρε παιδί μου, δεν τα δίνεις αυτά; Χώρο πιάνουν, παλιομοδίτικα πράγματα…»». Ενας άνδρας άνεργος, ένα παιδί ανήλικο, μια μάνα με σύνταξη 400 ευρώ, και η Ιωάννα να κρατάει το σπίτι με ένα μισθό. «Τι θα τα κάνετε τα 500 ευρώ;» τη ρωτάω. «Θα ξεπληρώσω δύο μήνες απ’ την κάρτα. Θα χρωστάω μόνο τρεις». Τη ρωτάω πού είναι τα κεντήματα τώρα. «Στο τραπέζι, στο γραφείο, στο σύνθετο… το καθένα είναι και κάπου στο σπίτι». Η Ιωάννα θα τα μαζέψει και θα αφήσει τα έπιπλα γυμνά. Δεν τη στενοχωρεί αυτό. «Μόνο που δεν θα φτάσουν τα λεφτά με νοιάζει», λέει. «Και που μετά έχουν σειρά τα ασημικά».
Κάθε ιστορία είναι διαφορετική, αλλά όλες έχουν το ίδιο τέλος. Ενας άνθρωπος που ψάχνει κάποιον να αγοράσει τα κομματάκια της ζωής του. Οπως ο κύριος Νίκος. «Τρεις πολυέλαιοι κρυστάλλινοι και τέσσερις απλίκες. Τιμή ευκαιρίας». Κάπου στου Ζωγράφου, ο κύριος Νίκος σηκώνει το τηλέφωνο. «Και τι θέλετε να κάνουμε;», μου απαντάει. «Τους αγόρασα πριν από δεκαπέντε χρόνια. Τότε κάναμε χαρά που φτιάχναμε το σπίτι. Και τώρα…». Ο κύριος Νίκος κάνει παύση. «Δεν βαριέσαι», λέει. «Είναι πολλά που αναγκάζεσαι να κάνεις για να ζήσεις. Πολλά που γίνονται και δεν λέγονται». Οι πολυέλαιοι είναι ακόμη κρεμασμένοι στο σπίτι του. Αν βρεθεί αγοραστής, θα τους ξεκρεμάσει, θα βάλει απλές λάμπες, και με τα χρήματα θα περάσει εκείνος κι η γυναίκα του έναν – δύο μήνες καλά. Μόνο που τόσες μέρες, απ’ την Κυριακή που έβαλε την αγγελία ώς σήμερα, που είναι Τετάρτη, δεν χτυπάει το τηλέφωνο.
«Πρώτη φορά σκέφτομαι, καλά που δεν έχω παιδιά», λέει η κυρία Ελευθερία. «Σερβίτσιο παλαιό σε άριστη κατάσταση» γράφει η δική της αγγελία. Γύρω στα εξήντα, ζει κάπου στα Πατήσια με τον άνδρα της. «Δύο άνθρωποι είμαστε, τι να τα κάνουμε τόσα πιατικά; Πιο καλά να έχουμε δύο – τρεις μήνες ρεύμα και τηλέφωνο, έτσι δεν είναι;». Τη ρωτάω πώς το αποφάσισε. «Μόνη μου», απαντάει. Ο άνδρας της δεν ξέρει πως ψάχνει να πουλήσει το σερβίτσιο. «Ξέρετε πώς είναι οι άνδρες», απολογείται. «Θα το πάρει άσχημα». Στο τηλέφωνό της χτυπάει μια δεύτερη γραμμή. «Συγγνώμη, αλλά μπορεί να είναι κάποιος αγοραστής», κάνει η κυρία Ελευθερία. «Μόνο να γράψετε πως οι άνθρωποι αυτόν τον καιρό δεν είναι όπως φαίνονται», μου λέει μια στιγμή πριν κλείσουμε. «Πίσω απ’ την πόρτα του σπιτιού δεν ξέρεις τι περνάει ο καθένας».