Χωματερές και βιολογικοί καθαρισμοί φέρνουν την Ελλάδα για δεύτερη φορά στο εδώλιο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Οι ελληνικές αρχές καταβάλλουν τους τελευταίους μήνες εναγώνιες προσπάθειες προκειμένου να πείσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δείξει -περαιτέρω…- καλή θέληση στις μεγάλες περιβαλλοντικές εκκρεμότητες της χώρας, καθώς η επιβολή δυσθεώρητων ευρω-προστίμων απειλεί να τινάξει στον αέρα τα βεβαρημένα δημοσιονομικά της χώρας. Ειδικά για την περίπτωση των χωματερών, όμως, τα περιθώρια «κατανόησης» έχουν από χρόνια εξαντληθεί. Παραταύτα η κυβέρνηση εξακολουθεί να αναλώνεται σε συζητήσεις επί συζητήσεων ανάμεσα στα συναρμόδια υπουργεία, καθυστερώντας την πιο κρίσιμη στιγμή τη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων.
Καθυστερήσεις
Ειδικά στην υπόθεση των χωματερών, οι «διαπραγματευτές» έχουν «σηκώσει τα χέρια ψηλά», καθώς οι προσπάθειες εξεύρεσης ενός συμβιβασμού με την Επιτροπή πέφτουν στο κενό. Πέντε χρόνια μετά την καταδίκη της από το Ευρωδικαστήριο (υπόθεση C-502/03, απόφαση ΔΕΚ 6ης Οκτωβρίου 2005) η Ελλάδα εξακολουθεί να μην έχει αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το μείζον για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον πρόβλημα των παράνομων χωματερών. Υπό τη σκιά των παραπάνω, μόλις την Πέμπτη, η διυπουργική επιτροπή ενέκρινε σχέδια δράσης σχετικά με την παύση λειτουργίας των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διαχείρισης Αποβλήτων (Χ.Α.Δ.Α.) και τη νόμιμη διάθεση των στερεών αποβλήτων, καθώς και τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Οπως ανακοινώθηκε, στόχος είναι η αναστολή λειτουργίας των Χ.Α.Δ.Α. Πελοποννήσου έως τον Σεπτέμβριο του 2011. Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, δημιουργούνται έτσι νέα δεδομένα στην προσπάθεια να αποφευχθεί η επιβολή προστίμων πολλών εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το ζητούμενο, βεβαίως, είναι εάν προλαβαίνουμε… Κι όλα αυτά, ενώ έως τα τέλη Δεκεμβρίου η χώρα μας πρέπει να απαντήσει στη δεύτερη προειδοποιητική επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ολα δείχνουν ότι όταν τον Φεβρουάριο αφιχθεί κλιμάκιο της Ε.Ε. για να ελέγξει την πορεία συμμόρφωσης με τις αποφάσεις του Ευρωδικαστηρίου, θα δώσει το «πράσινο φως» για την παραπομπή της υπόθεσης για δεύτερη φορά στο Ευρωδικαστήριο.
Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έδωσε πρόσφατα «δείγμα γραφής» σχετικά με τις προθέσεις του για τις χωματερές. Εισηγήθηκε τον προηγούμενο μήνα την επιβολή υψηλών προστίμων στην Ιταλία, για τη λειτουργία τριών χωματερών που δέχονταν επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα. Η Ιταλία είχε καταδικαστεί πρωτοδίκως το 2004, αλλά έξι χρόνια αργότερα είχε κλείσει και αποκαταστήσει μόνο τη μία. Το Δικαστήριο, λοιπόν, πρότεινε ημερήσιο πρόστιμο 195,840 ευρώ για κάθε χωματερή που αρχίζει να «μετράει» από την ημέρα που θα εκδοθεί η δεύτερη καταδίκη έως την πλήρη συμμόρφωση και εφάπαξ πρόστιμο 21,42 ευρώ ανά χωματερή την ημέρα, το οποίο όμως «μετράει» από την πρώτη καταδίκη το 2004! Με δεδομένο ότι η Ελλάδα είχε καταδικαστεί το 2005 για τη λειτουργία 1.125 χωματερών και σήμερα εξακολουθούν να λειτουργούν 200 – 300, ενώ ακόμα 400 δεν έχουν αποκατασταθεί, είναι εύκολο κανείς να φανταστεί ότι τα 4,7 εκατ. ευρώ, που πλήρωσαν κάποτε οι φορολογούμενοι για τη λειτουργία του Κουρουπητού στην Κρήτη, θα φαντάζει… μικρό ποσό.
Χωρίς ορίζοντα άμεσης επίλυσης είναι το πρόβλημα της δημιουργίας βιολογικών καθαρισμών και δικτύων αποχέτευσης στις μεγάλες πόλεις. Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει δημιουργήσει τις υποδομές πριν από μία δεκαετία και για τον λόγο αυτό καταδικάστηκε το 2007. Η καταδίκη τότε αφορούσε 24 πόλεις, οι περισσότερες των οποίων τελικά προχώρησαν στις απαραίτητες κινήσεις, ωστόσο η βόρεια και νότια Αττική παραμένουν «αγκάθι».
Τέσσερις «μικρότερες» ευρωκαταδίκες
Εκτός από την υπόθεση των χωματερών και της απουσίας βιολογικών καθαρισμών, η Ελλάδα «μετράει» ακόμα τέσσερις ευρωκαταδίκες. Οι υποθέσεις αυτές όμως είναι λιγότερο «επικίνδυνες», καθώς η Ελλάδα έχει δρομολογήσει (έστω και με πολλά χρόνια καθυστέρηση) λύσεις.
-Θριάσιο. Η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2004 για την απουσία αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού στο Θριάσιο. Τελικά, έπειτα από πολλές παλινωδίες, ο βιολογικός καθαρισμός θα εγκαινιαστεί στις αρχές του έτους, εξυπηρετώντας την πρώτη από τις τρεις πόλεις της περιοχής.
-Επικίνδυνα απόβλητα. Η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2009 για την απουσία στρατηγικής για τα επικίνδυνα απόβλητα και χώρων υγειονομικής ταφής. Πρόσφατα εστάλη στην Ε.Ε. χρονοδιάγραμμα συγκεκριμένων ενεργειών.
-Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τα άγρια πουλιά. Η Ελλάδα μετράει δύο καταδίκες (το 2008) για την απουσία επαρκούς αριθμού περιοχών προστασίας της ορνιθοπανίδας και ενιαίου πλαισίου προστασία τους. Οι περιοχές επεκτάθηκαν πρόσφατα από το υπουργείο Περιβάλλοντος, ενώ το νέο πλαίσιο βρίσκεται στα τελικά στάδια επεξεργασίας του.
Στις υποθέσεις αυτές προστέθηκε πριν από λίγες ημέρες ακόμα μια. Η Ελλάδα καταδικάστηκε για την παραβίαση της Οδηγίας IPPC, η οποία αφορά στον έλεγχο των βιομηχανικών εκπομπών μέσω νέων τεχνολογιών, με στόχο τη μείωση της ρύπανσης που προκαλούν.