Φεύγει η ρετσίνα και η δισκέτα, έρχεται η λεύκανση των δοντιών, η ψηφιακή κορνίζα και το σίδερο ισιώματος μαλλιών. Δεν θέλει καρδιά ποιητή ούτε μυαλό οικονομολόγου για να αντιληφθεί κανείς ότι η ανανέωση του «καλαθιού της νοικοκυράς» από τους ειδικούς επιστήμονες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής ρίχνει το δικό της ενδιαφέρον φως στην ελληνική κοινωνία, αλλά και σε κάποιες από τις βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας.
Το Δελτίο Τύπου είχε το γνώριμο σοβαρό ύφος της Υπηρεσίας: ανακοινωνόταν ότι έγινε η καθιερωμένη αναθεώρηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή όπως γίνεται κάθε 4-5 χρόνια, προκειμένου να «προσαρμόζεται στις πραγματικές καταναλωτικές δαπάνες των νοικοκυριών της χώρας» και να απεικονίζονται ακριβέστερα «οι μεταβολές των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το «καλάθι» αγορών του μέσου νοικοκυριού». Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Δείκτη, όμως (ο οποίος βασίστηκε στα αποτελέσματα της Ερευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών 2008 και έχει έτος βάσης το 2009 που θα ισχύει για τα επόμενα χρόνια) έγιναν και οι απαραίτητες «προσθαφαιρέσεις» στο λεγόμενο «καλάθι της νοικοκυράς», ούτως ώστε να αντικατοπτρίζει το πρότυπο κατανάλωσης του μέσου ελληνικού νοικοκυριού. Συγκεκριμένα, διαγράφηκαν 10 είδη και προστέθηκαν 26 νέα, ενώ συνολικά υπολογίζεται το κόστος 800 προϊόντων και υπηρεσιών.
Ετσι, εν μέσω βαθιάς, μαύρης, οικονομικής κρίσης το ελληνικό καλάθι της νοικοκυράς απέκτησε, όσον αφορά τη διατροφή, μπισκότα ολικής άλεσης (διαίτης), τυρί με μειωμένα λιπαρά, μαργαρίνη μείωσης χοληστερίνης, σάλτσα ντομάτας για ζυμαρικά, καφέ εσπρέσο και… αναψυκτικό για ενέργεια. Γέμισε επίσης με ακρυλικό χρώμα (εξωτερικής χρήσης), σιλικόνη για σπίτια και υγρό καθαρισμού ξύλινων πατωμάτων. Ακόμα προστέθηκε το κόστος λεύκανσης των δοντιών και η μαστογραφία, το σίδερο ισιώματος μαλλιών, τα μωρομάντιλα, η βαφή μαλλιών, το αντηλιακό και το στοματικό διάλυμα. Πολλά είναι τα νέα είδη στον τομέα της αναψυχής: MP4, Blue Ray Disc, συσκευή GPS, ψηφιακή κορνίζα, Antivirus H/Y, εξωτερικός σκληρός δίσκος, USB flash stick και υπογραμμιστής (αναψυχή;). Τέλος, το νέο «καλάθι» περιλαμβάνει και τα δίδακτρα μεταπτυχιακών σπουδών, αλλά και το κόστος ενός γυναικείου μπουφάν.
Τέλος εποχής όμως για μια σειρά άλλα προϊόντα που από τη βιτρίνα πέρασαν στο πίσω ράφι. Ο αναθεωρημένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, δεν περιλαμβάνει πλέον τη ρετσίνα (παρά το comeback που ισχυρίζονται οι γνώστες ότι κάνει το λαϊκό κρασί), το γυναικείο πουλόβερ (μπήκε το μπουφάν), τον κοινό ηλεκτρικό λαμπτήρα (έχουμε τους οικολογικούς) και τα σπίρτα, τη βενζίνη LRP (υποκατάστατο σούπερ), ούτε όμως και το ατομικό CD player, τις δισκέτες, τα φωτογραφικά φιλμ, την εμφάνιση φιλμ και την τιμή της έγχρωμης φωτογραφίας.
Τεχνολογικά προϊόντα κάποτε της πρώτης γραμμής περνούν στη στατιστική ιστορία, ενώ αγαθά όπως το ταπεινό εμφιαλωμένο κρασί δίνουν τη σκυτάλη σε άλλα, περισσότερο «εκλεπτυσμένα», πιο σύνθετα, πολύ πιο ακριβά, απείρως πιο περιττά. Οι Ελληνες, μονίμως σε δίαιτα, καταναλώνουν με τους τόνους τυριά και αλλαντικά χαμηλών λιπαρών και διορθώνουν τη χοληστερίνη τους με βούτυρο, αγόρασαν από τους πρώτους συσκευές αναπαραγωγής blue-ray και βάζουν τις φωτογραφίες γάμου σε ψηφιακές κορνίζες. Αυτά είναι τα προϊόντα που αγοράζουμε -άγνωστο με ποιο τρόπο- και σύμφωνα και με αυτά θα υπολογίζεται από τώρα και στο εξής ο πληθωρισμός.
Σύμφωνα πάντως με την ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθεση των «καλαθιών», αλλά και το πλήθος των ερευνώμενων ειδών των Δεικτών Τιμών Καταναλωτή των άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε., «η σύνθεση του ελληνικού «καλαθιού» θεωρείται αρκετά αντιπροσωπευτική και το μέγεθος του δείγματος των τιμοληπτούμενων ειδών πλήρως ικανοποιητικό». Σημειώνεται ότι η συλλογή των τιμών διενεργείται σε 24 πόλεις της χώρας, των οποίων οι αγορές θεωρούνται ως αντιπροσωπευτικά κέντρα ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών. Πάντως, παρά τις αλλαγές στη σύνθεση του «καλαθιού» ο πληθωρισμός τον Ιανουάριο δεν μεταβλήθηκε σε σχέση με τον Δεκέμβριο (5,2%). Αντίθετα, από τον Ιανουάριο του 2010, ο πληθωρισμός έχει υπερδιπλασιαστεί (ήταν 2,4%). Ποια θα είναι η εικόνα του χρόνου; Ποια αγαθά άραγε θα πεταχτούν από το «καλάθι της κρίσης» με την επόμενη αναθεώρηση;