Ευρύ μέτωπο διεκδικήσεων σε δικαστικό και πολιτικό επίπεδο και με προοπτική σοβαρής «επιβάρυνσης» στο δημόσιο ταμείο, άνοιξε η απόφαση του Αρείου Πάγου για τους συμβασιούχους, οι οποίοι από τη δεκαετία του ’90 απασχολούνται στο Δημόσιο, ακόμη και με συμβάσεις μιας μέρας. Επί της ουσίας, η Ολομέλεια του Α. Π. δικαιώνει μικρό αριθμό συμβασιούχων που απασχολούνταν στο Δημόσιο με νομικό καθεστώς προ των απαγορευτικών διατάξεων του Συντάγματος του 2001, ωστόσο η απόφαση δίνει προοπτική και σε συμβασιούχους «νέας γενιάς» που συνήψαν συμβάσεις μετά το 2001.
Κι αυτό γιατί «απελευθερώνει» τα πρωτοβάθμια δικαστήρια να κρίνουν κατά περίπτωση, εάν οι εργαζόμενοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, έχοντας συνάψει «ψευδεπίγραφες συμβάσεις» που υποκρύπτουν σχέση αορίστου χρόνου. Δυνατότητα, που είχε αφαιρέσει από τα δικαστήρια με απόφασή της το 2007, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Μετά την εξέλιξη αυτή, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η καθαρογραφή της απόφασης, για να αποτυπωθούν και να αξιολογηθούν οι θέσεις που διατυπώθηκαν κατά τη διάσκεψη της Ολομέλειας. Η απόφαση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εργατολόγων, παρέχει δικαστική προστασία στους συμβασιούχους, βάζοντας «φρένο» στην «κατάχρηση» κυβερνήσεων αναφορικά με τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, χρησιμοποιώντας συμβασιούχους με προσωρινές εργασιακές σχέσεις για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών. Επιπλέον, αποκαθιστά τον ρόλο των δικαστηρίων, κρίνοντάς τα ως τα μόνα αρμόδια κατά το Σύνταγμα να αξιολογήσουν τα πραγματικά περιστατικά, αποδίδοντας τον ακριβή νομικό χαρακτηρισμό σε μία σύμβαση, ανεξάρτητα πως την χαρακτηρίζει ο εργοδοτικός φορέας.
Συμπερασματικά, το Σύνταγμα δεν είναι εμπόδιο για τον ορθό νομικό χαρακτηρισμό από τους δικαστές σχέσεων εργασίας, ανεξαρτήτως του πώς τις «βαφτίζει» το κράτος. Σημειώνεται ότι είναι η τρίτη φορά που η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου εξετάζει το θέμα των συμβασιούχων, και όπως όλα δείχνουν, θα επανακριθεί (με άλλη σύνθεση) για όσους έχουν συμβάσεις μετά το 2001, που αποτελούν και τον κύριο όγκο των απασχολουμένων – περίπου 25.000 με 30.000 σε όλο το φάσμα του Δημοσίου (ΟΤΑ, ΚΕΠΥΟ, ΟΑΕΔ, ΕΛΤΑ, ΟΕΚ, ΙΚΑ, Πυροσβέστες, υπουργείο Πολιτισμού, Εργασίας κ. ά.).
Το πρόβλημα των συμβασιούχων είναι κοινωνικό και πολιτικό, αφού με ευθύνη των εκάστοτε κυβερνήσεων παράγονται νέες στρατιές απασχολουμένων ακόμη και με συμβάσεις μιας μέρας, όπως η περίπτωση των καθαριστριών στον ΟΠΑΠ. Το 2009 απασχολούνταν στο Δημόσιο συνολικά 98.390 συμβασιούχοι, το 2010 περί τους 88.000 και το 2011 εργάζονται 77.737 (με διαφόρων ειδών συμβάσεις, ή δικαστικές εντολές). Η προοπτική είναι να μειωθούν κατά 15% και σταδιακά μέχρι το 2013 να περιοριστούν στις 57.000. Το χρονικό των πολιτικών παρεμβάσεων για να εξαλειφθεί το φαινόμενο ξετυλίγεται από το 2004. Με τα Π. Δ. 164/2004 (για τον στενό δημόσιο τομέα) και 180/2004 (για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα) δρομολογήθηκε και υπό την ασφαλιστική δικλίδα της τελικής κρίσης του ΑΣΕΠ η μετατροπή των συμβάσεων εκείνων οι οποίες κάλυπταν πλέον πάγιες και διαρκείς ανάγκες σε συμβάσεις αορίστου χρόνου. Ζήτησαν τότε να μονιμοποιηθούν 70.000, εκ των οποίων μόνο οι μισοί, περίπου 33.000, πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Για τις συμβάσεις εκείνες που δεν κατέστη δυνατή η μετατροπή τους, προβλέφθηκε σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 3320/2005 προσαύξηση μοριοδότησης λόγω προϋπηρεσίας. Η νυν κυβέρνηση προχώρησε, με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3812/2009, στην κατάργηση αυτής της προσαύξησης, προσδιορίζοντας νέα μοριοδότηση τόσο για τους συμβασιούχους όσο και για τους ανέργους, που λαμβάνουν πλέον εξίσου 350 μόρια όταν διεκδικούν θέσεις με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και έργου.