«Μα ποιος πήρε επιτέλους το μπολάκι μου;». Ο Μανώλης δεν είναι στ’ αλήθεια αναστατωμένος – ξέρει ότι πίσω από τη σκανταλιά βρίσκεται η Ερικα. Εκείνη άλλωστε δεν το κρύβει, ήδη γελάει με το αστείο της. «Σήμερα έχουμε μιλφέιγ!» πετάγεται η Μαρία. «Θες να το φάμε μαζί;» γυρίζει σε μένα. Ο Βασίλης παρατηρεί σιωπηλός την έντονη κινητικότητα στο σαλόνι, αλλά τα μάτια του βγάζουν σπίθες. Αργότερα, θα πάει για τη θεραπεία του. Η εξέλιξή του έχει υπάρξει αλματώδης.
Η πόρτα της Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης του συλλόγου «Πέταγμα» στο Χαλάνδρι είναι η είσοδος σε ένα μικρό, αλλά θαυμαστό νέο κόσμο – σε έναν κόσμο μεγάλου θάρρους, πηγαίας χαράς, απλής, καθαρής ελπίδας. Το σπίτι έχουν στήσει και λειτουργούν γονείς παιδιών με νοητική υστέρηση, άνθρωποι που παρά τα τεράστια αποθέματα δύναμης μέσα τους, ζουν με έναν ασίγαστο φόβο: τι θα γίνουν τα παιδιά μας όταν εμείς φύγουμε. Με την Πολιτεία να διστάζει να δημιουργήσει κατάλληλες δομές (η νοητική υστέρηση απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση από τις ψυχικές παθήσεις, με τις οποίες δυστυχώς συχνά συγχέεται), οι γονείς αναλαμβάνουν εξ ολοκλήρου τη φροντίδα και εκπαίδευση των παιδιών τους, γνωρίζοντας ότι δεν είναι ειδικοί, ούτε θα είναι πάντα εκεί. Γι’ αυτό και παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους.
Ο Σύλλογος Γονέων για την Υποστηριζόμενη Διαβίωση Προσώπων με Νοητική Υστέρηση «Πέταγμα» προχώρησε στη δημιουργία ενός σπιτιού για τη διαμονή νέων με νοητική υστέρηση ενταγμένου στον κοινωνικό ιστό, με στόχο την κοινωνικοποίηση και την κατά το δυνατόν ανεξαρτητοποίησή τους. Τα παιδιά μένουν μόνιμα στη Στέγη, με εξαίρεση ένα βράδυ την εβδομάδα που το περνούν σπίτια τους. Μαζί τους μένει μόνο μία οικονόμος, η οποία φροντίζει για τις καθημερινές τους ανάγκες, ενώ εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό αναλαμβάνει τα επιμέρους προγράμματα. Το σπίτι είναι πάντα ανοιχτό φυσικά στις οικογένειες και τους φίλους που επιθυμούν να επισκεφθούν τους ενοίκους.
Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Τα παιδιά, εμφανώς χαρούμενα από τη ζωή με τις νέες τους παρέες, έχουν αναπτύξει και μια σειρά δεξιότητες, άγνωστες έως τώρα, που ρίχνουν φως στο ασύλληπτο φάσμα των δυνατοτήτων τους. Στο πλάι τους και η γειτονιά. Τα παιδιά, με τη διακριτική συνοδεία κάποιου μέλους του επιστημονικού προσωπικού, κάνουν καθημερινά τα ψώνια του σπιτιού στο σούπερ μάρκετ, πηγαίνουν στη σαββατιάτικη λαϊκή, κάθονται στην καφετέρια για πορτοκαλάδες και παγωτό, ταξιδεύουν με το μετρό για το γυμναστήριο και τις άλλες δραστηριότητές τους.
Η μονάδα εντάχθηκε τον Οκτώβριο στο ΕΣΠΑ εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση για δύο χρόνια, δίνοντας μια ανάσα στους γονείς που είχαν επωμιστεί εξ ολοκλήρου το μεγάλο οικονομικό βάρος. Οπως λέει ωστόσο στην «Κ» η κ. Κυριακή Ιωάννου, ιδρυτικό μέλος του συλλόγου και μητέρα της Ερικας, κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει στο μέλλον, δεδομένων των περικοπών σε όλους τους τομείς. «Για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του προγράμματος και να μπορέσουν και άτομα με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες να συμμετάσχουν, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να χρηματοδοτηθεί. Γιατί, για παράδειγμα, δεν μπορεί ένα μέρος των εξόδων να καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία, δεδομένου ότι προβλέπεται σχετικό κονδύλι για τα άσυλα;». Η βοήθεια και από τους οικείους δήμους θα ήταν επίσης πολύτιμη.
Μια επίσκεψη στη Στέγη όμως αρκεί για να γεμίσεις αισιοδοξία: όλα θα γίνουν. «Στο σπίτι, οι γονείς συνηθίζουμε να είμαστε υπερπροστατευτικοί. Αναλαμβάνουμε πράγματα που κανονικά θα μπορούσαν τα παιδιά μας να κάνουν, εμποδίζοντάς τα να αναπτυχθούν. Τώρα, ακόμα και η σχέση μας έχει βελτιωθεί, είναι πιο ποιοτική», σημειώνει η κ. Ιωάννου κοιτώντας την κόρη της. Και η περηφάνια, η αγάπη, η αγωνία είναι όλα εκεί, σ’ αυτό το βλέμμα.