Ηταν φανερό από την πρώτη στιγμή. Μπορεί τα βλέμματα να ήταν στραμμένα στη Βουλή, τα λέιζερ να εστίαζαν στους πολιτικούς, στην πλατεία όμως το κόκκινο πανί ήταν οι δημοσιογράφοι. Αυτή τη φορά, δεν μας επετράπη να κάνουμε «απλώς τη δουλειά μας», όπως συνηθίζουμε να λέμε, τα συνεργεία γιουχάρονταν, τα μπλοκάκια κρύβονταν και η εντολή της λαϊκής συνέλευσης ήταν ρητή: ελέγχουμε τη ροή της πληροφορίας, δεν μιλάμε στα Μέσα εκπροσωπώντας το «Σύνταγμα», πόσω μάλλον τη συνέλευση. Και ίσως ήταν οι πρωτοφανείς αυτές συνθήκες, τα σβηστά φώτα της δημοσιότητας, που επέτρεψαν για πρώτη φορά να αναπτυχθεί ένας γόνιμος και υγιής κοινωνικός διάλογος, διάρκειας σχεδόν είκοσι ημερών.
Δεν ήταν μόνο οι κρεμάλες, δεν ήταν μόνο οι παπαροκάδες, οι διάσημοι ούτε, βέβαια, οι «πατριώτες» ή ο κύριος που χαιρετούσε φασιστικά και αποτυπώθηκε σε τόσες φωτογραφίες. Λες κι επρόκειτο για καλά συντονισμένο αντιπερισπασμό, τα παραπάνω επέτρεψαν στους «κάτω» να συνεχίσουν την ανοιχτή διαδικασία της λαϊκής συνέλευσης, με την ελεύθερη διατύπωση προτάσεων, την αναζήτηση λύσεων, διεξόδου στο απόλυτο αδιέξοδο που έχει βρεθεί η χώρα.
«Είμαι απ’ αυτούς που δεν έχουν ξαναμιλήσει με τόσο κόσμο. Πόσοι θα πάμε στις γειτονιές; Πρέπει να γίνουμε περισσότεροι και γι’ αυτό δεν φτάνει το Ιντερνετ. Να διαδίδουμε κάποια ντοκιμαντέρ, ομιλίες των οικονομολόγων κ. λπ. και να τα βάλουμε σε DVD που να το μοιράζουμε δωρεάν», είπε ένας κύριος όταν ήρθε η σειρά του (από τα πρακτικά που τηρούνται στο real-democracy. gr). Εχει καταγραφεί μια σειρά προτάσεων. «Οι προτάσεις μου για την αναθεώρηση του Συντάγματος είναι: το πολύ 8ετής θητεία στους βουλευτές, πλήρης διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας, για το καλό και της Εκκλησίας, απλή αναλογική. Οχι κομματική δημοκρατία, αλλά προεδρευόμενη δημοκρατία, 200 έως 300 βουλευτές που να έχουν συνείδηση ψήφου», είπε πριν από λίγες μέρες το νούμερο «125».
Από το εγώ στο εμείς
Για τον «30» πρώτιστος στόχος είναι η ανασύνθεση της δημοκρατίας. «Αποκρατικοποιήθηκαν δημόσιες κερδοφόρες επιχειρήσεις με ευθύνη υπουργών, που δεν έπαθαν τίποτα, χρειάζεται άρση της βουλευτικής ασυλίας και μη παραγραφή αδικημάτων. Μεταστροφή της κοινωνίας από το εγώ στο εμείς. Πρέπει αυτό να μεταφερθεί στους χώρους δουλειάς, να ανατρέψουμε γραφειοκρατικές ηγεσίες στα συνδικάτα. Απραγματοποίητο είναι μονάχα ό, τι δεν ποθήσαμε αρκετά», είπε καταχειροκροτούμενος.
Πιο μαζικό
Κάθε βράδυ, προκαλούνται έντονες δονήσεις. «Νομίζω ότι όλα όσα έγιναν έχουν πετύχει μια νίκη», είπε μια κοπέλα. «Σπάσαμε το φράγμα του φόβου. Η πλατεία δρα με βάση εμάς. Ετσι εμπνέεται ο κόσμος». Να μην τελειώσει εδώ, ακούγεται συχνά-πυκνά. «Πρέπει να γίνει πιο μαζικό. Χρειαζόμαστε πολιτικές αιχμές. Να ψάξουμε να βρούμε ποιες είναι οι ανάγκες μας. Να πάμε στις γειτονιές, αυτό θα κάνει και τις συνελεύσεις πιο δημοκρατικές κ. λπ. Δεν πρέπει να αγωνιζόμαστε ενάντια στη Βουλή, αλλά ενάντια στο πολιτικό σύστημα, όχι στο σύνολό του, δεν είναι όλοι ίδιοι, δεν φταίνε και οι 300».
Τα διαδικαστικά έχουν καταναλώσει πολύ χρόνο, δυσαρεστώντας πολλούς που παρακολουθούν τη διαδικασία είτε από κοντά είτε από τη ζωντανή μετάδοση του pressproject. Είπε το νούμερο «18»: «Πολύ σημαντικά τα διαδικαστικά, αλλά τα πολιτικά είναι πιο σημαντικά. Εκεί να εστιάσουμε, να είμαστε πιο συναινετικοί στα διαδικαστικά». Αλλά και μια κοπέλα στη συνέλευση της περασμένης Πέμπτης είπε: «Θα ήθελα λίγο την υπομονή σας. Πρώτη φορά μιλάω και είμαι θυμωμένη με όλους μας. Είμαι 14 μέρες εδώ και έχω ξεχάσει τελικά τον λόγο για τον οποίο κατέβηκα. Το Μεσοπρόθεσμο είναι το βασικό θέμα μας και δεν ξέρουμε τίποτα γι’ αυτό». Ομως, το ηθικό αναπτερώνεται: τις προάλλες διαβάστηκε το κείμενο μιας 88χρονης γιαγιάς: «Κατάλαβα ότι σας ταλαιπωρούν και σκέφτηκα μια συνταγή προσφιλή σε όλες τις γιαγιάδες του κόσμου. Το ψωμί του λαού, να το ζυμώσετε. Βασικά συστατικά: αλεύρι, νερό και αλάτι, της γης όλα αυτά, δηλαδή ο ενθουσιασμός και ο δυναμισμός και οι ιδέες σας, το κυριότερο η μαγιά, ο θυμός και η αγανάκτηση. Βάζετε όλα τα υλικά σε μια λεκάνη, στην πλατεία Συντάγματος και σε άλλες πλατείες και ζυμώνετε καλά. Εύχομαι να προλάβετε να το ψήσετε μόνοι σας και να προλάβετε οι ίδιοι να το δοκιμάσετε». Ή τα λόγια ενός πατέρα: «Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τρεις λέξεις, ελευθερία, αξιοπρέπεια, σεβασμός, και όχι τόσο για μένα, αλλά για τα παιδιά μου, με έχετε κάνει πολύ ευτυχισμένο».