Θεωρώ άνευ αντικειμένου τη συζήτηση αν τα πανεπιστήμιά μας είναι καλά ή εξαιρετικά – όσο καλά και αν είναι, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και το περίγραμμα του νομοσχεδίου που συζητείται, γιατί μόνο το περίγραμμά του μου είναι γνωστό, ενέχει πολλά θετικά στοιχεία. Διαφωνώ, εντούτοις, τόσο με την έκταση των στοχευόμενων μεταβολών όσο και με την προβλεπόμενη ταυτόχρονη εισαγωγή όλων. Οπως μου είχε δοθεί η ευκαιρία να επισημάνω πριν από λίγους μήνες στην «Κ», η ταυτόχρονη μεταβολή πολλών ακαδημαϊκών παραμέτρων ενδέχεται να έχει αλληλοσυγκρουόμενες ή και αλληλοαναιρούμενες συνέπειες. Η θέση μου τότε, όπως και τώρα, είναι το «σπεύδε βραδέως», ειδικά σε μία περίοδο κατά την οποία τα διχαστικά προβλήματα και οι αντιπαραθέσεις μαστιγώνουν τη χώρα μας. Προτεραιότητες είναι:
– Να πάψει το φαινόμενο των καταλήψεων, που υποσκάπτει την ποιότητα της εκπαίδευσης και της έρευνας και αμαυρώνει την εικόνα των πανεπιστημίων μας – στόχος για τον οποίο η συναίνεση δεν είναι ανέφικτη.
– Να ελαχιστοποιηθεί η διαπλοκή με τη θέσπιση μη ανανεώσιμης θητείας στην ίδια (ή μετακίνησης σε άλλη) υψηλόβαθμη διοικητική θέση – αν δεν υπάρχουν τέτοιες προοπτικές, δεν υπάρχει κίνητρο διαπλοκής.
– Να αντικαταστήσει η ακαδημαϊκή αξιοκρατία την ευνοιοκρατία και γραφειοκρατία, κάτι που είναι δυνατόν να επιτευχθεί με την καθιέρωση αντικειμενικών κριτηρίων, ειδικών κατά επιστημονικό πεδίο.
– Αλλα μέτρα, εφόσον κρίνονται απαραίτητα, μπορούν να εισαχθούν προοδευτικά και δεν χρειάζεται ούτε εσωστρέφεια και εθνοκεντρισμός, αλλά ούτε και ξενολατρία. Μερικά πανεπιστήμια θα είναι πάντοτε καλύτερα από τα δικά μας, εφόσον αποτελούν διεθνή και όχι εθνικά κέντρα αριστείας, σε χώρες με πολύ μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική επιρροή.
*Καθηγητής Πανεπιστημίου Harvard, ακαδημαϊκός