Θεωρητικά από το περασμένο Σάββατο 2 Ιουλίου, τέσσερις δηλαδή μήνες μετά τη δημοσίευση του νόμου 3919/2011, εκατοντάδες επαγγέλματα που θεωρούνταν κλειστά έχουν απελευθερωθεί και δεν υπάρχουν περιορισμοί για την άσκησή τους. Στην πράξη, ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική, καθώς για άλλη μια φορά ο κρατικός μηχανισμός, σε συνδυασμό με την αβελτηρία, αποδείχθηκε ανέτοιμος ή ανίκανος να προετοιμάσει την εφαρμογή μιας τόσο ευρείας, αλλά και σημαντικής για την τόνωση της αγοράς και της οικονομίας, αλλαγής.
Ενδεικτικό είναι ότι επισήμως δεν έχει παρουσιαστεί ακόμη ο πλήρης κατάλογος των επαγγελμάτων που απελευθερώνονται, καθώς τα αρμόδια υπουργεία δεν έχουν απαντήσει στο σχετικό ερώτημα του υπουργείου Οικονομικών. Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι στην έκθεσή της για την ελληνική οικονομία η Κομισιόν αναφέρει ότι η κυβέρνηση έχει κάνει κάποια βήματα προς την απελευθέρωση των επαγγελμάτων, αλλά η μεταρρύθμιση δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Παράλληλα, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι θα πρέπει να αναληφθούν νέα μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης απελευθέρωση του καθεστώτος των ελάχιστων αμοιβών για δικηγόρους και μηχανικούς.
Ενα σημαντικό πρόβλημα είναι πως, παρότι δόθηκε προθεσμία τεσσάρων μηνών, έως σήμερα δεν έχουν εκδοθεί προεδρικά διατάγματα και εφαρμοστικές διατάξεις σχετικά με τη διατήρηση κάποιων περιορισμών ή «φραγμών» που προβλέπονται σε συγκεκριμένους τομείς – όπως προβλέπουν άλλωστε ορισμένες αποφάσεις του ΣτΕ.
Το άνοιγμα ενός κλειστού επαγγέλματος σημαίνει στην πράξη ότι αίρεται σειρά περιορισμών που υπήρχαν για την άσκησή του από οποιονδήποτε πολίτη. Η δε απαίτηση έκδοσης διοικητικής άδειας, που προβλεπόταν, αντικαταστάθηκε από την απλή αναγγελία έναρξης επαγγέλματος, που συνοδεύεται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Στην περίπτωση που η αρμόδια αρχή δεν απαγορεύσει μετά την παρέλευση ενός τριμήνου την άσκηση του επαγγέλματος, αυτό μπορεί να ασκηθεί ελεύθερα. Οι γενικές ρυθμίσεις δεν αφορούν μόνο τα επαγγέλματα που αναφέρονται στο Μνημόνιο με την τρόικα, δηλαδή δικηγόρους, πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες, συμβολαιογράφους και ορκωτούς ελεγκτές, για τα οποία προβλέπονται συγκεκριμένες αλλαγές. Αναλυτικά, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 3919/2010, από τις 2 Ιουλίου έπαψε να ισχύει κάθε περιορισμός που:
– Περιορίζει τον αριθμό των προσώπων που έχουν πρόσβαση στο επάγγελμα.
– Εξαρτά τη χορήγηση άδειας από εκτίμηση ύπαρξης πραγματικής ανάγκης.
– Επιβάλλει υποχρεωτικές κατώτατες τιμές.
– Θέτει γεωγραφικά όρια στο δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος.
– Ορίζει ελάχιστες αποστάσεις μεταξύ των ασκούντων το επάγγελμα.
– Απαγορεύει τη δημιουργία περισσότερων εγκαταστάσεων από το ίδιο πρόσωπο.
– Επιβάλλει ή απαγορεύει τη διάθεση αγαθών από ορισμένου είδους επαγγελματική εγκατάσταση.
– Επιβάλλει ή απαγορεύει την άσκηση επαγγέλματος υπό ορισμένη εταιρική μορφή.
– Περιορίζει τη συμμετοχή στο εταιρικό κεφάλαιο με κριτήριο την επαγγελματική ιδιότητα των συμμετεχόντων.
– Υποχρεώνει τον ασκούντα το επάγγελμα να προσφέρει μαζί με τη δική του υπηρεσία και άλλες συγκεκριμένες υπηρεσίες.