«Δεν θα ησυχάσω εάν δεν το δω να εφαρμόζεται στην πράξη». Η αποστροφή αυτή στην «Κ» της δρος χημικού-μηχανικού Στέλλας Μπεζεργιάννη, η οποία βραβεύτηκε στο πλαίσιο του διαγωνισμού «Η Ελλάδα καινοτομεί», που ολοκληρώθηκε πανηγυρικά προχθές, συμπυκνώνει όλο το πείσμα, το κουράγιο αλλά και την αισιοδοξία της ελληνικής ερευνητικής κοινότητας για την επόμενη μέρα -το ίδιο το πνεύμα του διαγωνισμού. «Δεν θα ησυχάσω εάν δεν το δω να προχωρά».
Ναι, θέλει πείσμα να αφιερωθείς στην έρευνα στην Ελλάδα. Παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις, η χώρα μας δεν επενδύει, δεν πιστεύει στα εργαστήριά της. Στην έρευνα και την ανάπτυξη τεχνολογίας αφιερώνουμε μόλις το 0,6% του ΑΕΠ, ποσοστό που υπολείπεται ακόμα και από αυτό χωρών, όπως η Ρουμανία, η Λιθουανία και η Εσθονία – για να μην αναφερθούμε στα δυσθεώρητα επίπεδα χωρών όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, που επενδύουν 3,7% και 3,6% αντίστοιχα στα ερευνητικά τους κέντρα. Δεν είναι τυχαίο ότι, προχθές, την ώρα που στο «Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος» βρισκόταν σε εξέλιξη η τελετή βράβευσης των τεσσάρων μεγάλων νικητών του διαγωνισμού, στα δημοσιογραφικά γραφεία έφτανε η είδηση ότι η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στους δείκτες της έρευνας και της καινοτομίας, με τις σχετικές δράσεις να βασίζονται στη χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, τα ευρωπαϊκά προγράμματα και την εισαγωγή τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από το εξωτερικό («Εκθεση για την ανταγωνιστικότητα στην Ενωση της Καινοτομίας» 2011, Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
Εάν όμως κάτι έγινε αντιληπτό από τη δημιουργική διαδικασία ανάδειξης των τεσσάρων επικρατέστερων υποψηφιοτήτων του διαγωνισμού, μια διαδικασία που διήρκεσε πάνω από ένα χρόνο και στην οποία «κονταροχτυπήθηκαν» πάνω από 300 ερευνητικές προτάσεις, είναι ότι στην Ελλάδα, ποσοστά και πραγματικό δυναμικό βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία. Αντίθετα με τους δείκτες, «εκεί έξω» μοιάζει να κρύβεται μια Ελλάδα που αναβλύζει ιδέες, ικανότητες, δημιουργικότητα.
Το πρώτο βραβείο στον τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας (και χρηματικό έπαθλο 15.000 ευρώ) απέσπασε η ερευνητική ομάδα της εταιρείας Raycap, που με επικεφαλής τον κ. Ζαφείρη Πολίτη ανέπτυξε ένα πρωτοποριακό σύστημα για την προστασία των ηλεκτρικών συσκευών από τις υπερτάσεις του δικτύου, το οποίο είναι ήδη εμπορικά διαθέσιμο από την ίδια την εταιρεία. Το δεύτερο βραβείο του συγκεκριμένου τομέα (και το έπαθλο των 8.000 ευρώ) κέρδισε η ερευνητική ομάδα της Danaos Management Consultants SA, με έδρα την Αθήνα, για την ανάπτυξη ενός «ευφυούς» λογισμικού προγραμματισμού επιχειρησιακών πόρων, κατάλληλα σχεδιασμένο για την υποστήριξη ναυτιλιακών επιχειρήσεων. «Στόχος μας να μη «ρωτάμε» μόνο το σύστημα, αλλά το ίδιο το σύστημα να μας γεννά τις ερωτήσεις», εξηγεί στην «Κ» ο επικεφαλής της ομάδας κ. Τάκης Βαρελάς.
Διέξοδος η εξωστρέφεια
Στον τομέα της Καινοτομίας, τα βραβεία ταξίδεψαν στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο βραβείο απέσπασε το ΑΠΘ και η ερευνητική ομάδα υπό τον κ. Μανασσή Μήτρακα για τη δημιουργία στερεού υλικού, που απομακρύνει το αρσενικό από το πόσιμο νερό, με χαμηλό κόστος και υψηλή αποτελεσματικότητα και βέβαια στην ομάδα της Στέλλας Μπεζεργιάννη του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης και την ευφυή αξιοποίηση του χρησιμοποιημένου τηγανέλαιου για την παραγωγή βιοκαυσίμου.
«Η προτροπή των καιρών είναι «τολμήστε να αλλάξετε τώρα και αμέσως μετά, να αλλάξετε ξανά». Αυτό είναι το μήνυμα που έχουν έμπρακτα ενστερνιστεί οι δημιουργικές δυνάμεις του τόπου μας», σημείωσε στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δ. Δασκαλόπουλος. Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank κ. Ν. Νανόπουλος τόνισε ότι «πρέπει να κινηθούμε με βάση μια στρατηγική ανάπτυξης που θα θεμελιώνεται στην αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, στην εξωστρέφεια και τον εξαγωγικό προσανατολισμό της οικονομίας με έμφαση στην καινοτομία, την έρευνα, τη γνώση». Τα ερευνητικά εργαστήρια της χώρας πάντως ήδη ακονίζουν τα «μαχαίρια» τους. Οπως ανακοινώθηκε, η επιτυχία του διαγωνισμού ήταν τόσο μεγάλη που θα θεσμοθετηθεί και θα προκηρύσσεται ανά δύο χρόνια.