«Πελάτης και συγχωριανός εργαζόταν σε μεγάλη εταιρεία, η οποία συγχωνεύθηκε με άλλη, με αποτέλεσμα να μείνει ξεκρέμαστος. Δεν μπόρεσε να ορθοποδήσει, μπήκε στο ταμείο ανεργίας. Επί ένα χρόνο είχε μείνει χωρίς ασφαλιστήριο. «Δεν έχω, τι να κάνω;» έλεγε. Το βέβαιο είναι ότι τα 150 χιλιόμετρα για το χωριό τα έκανε συχνά-πυκνά». Ο ασφαλιστής Α. Γκ. έχει να διηγηθεί ουκ ολίγες παρόμοιες ιστορίες. Το πρόβλημα είχε διαφανεί από καιρό, αλλά από τον Μάρτιο και μετά η κατάσταση έχει παραγίνει. «Κάθε μήνα «χάνω» 4-5 αυτοκίνητα», λέει χαρακτηριστικά. «Οι άνθρωποι απλώς δεν πληρώνουν για ασφάλεια αυτοκινήτου. Είτε τα αφήνουν στην άκρη για όσο διάστημα δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά είτε τα κυκλοφορούν το λιγότερο δυνατό. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που κυκλοφορούν «για όσο δεν με πιάνουν»».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των ανασφάλιστων αυτοκινήτων έχει φτάσει σήμερα στο ένα εκατομμύριο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου ένα στα έξι αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους δεν έχει ασφάλεια. Χαρακτηριστικό της εκρηκτικής τάσης είναι ότι πέρυσι το ποσοστό των ανασφάλιστων Ι.Χ. είχε υπολογιστεί σε 10% επί των κυκλοφορούντων. Ουδείς γνωρίζει φυσικά τι θα συμβεί τον χειμώνα, όταν η οικονομική κρίση και η εργασιακή επισφάλεια σφίξουν ακόμη περισσότερο το ζωνάρι.
«Το πρόβλημα είναι υπαρκτό και έχει αλυσιδωτές συνέπειες», εξηγεί στην «Κ» η νομική σύμβουλος της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος κ. Μαρία Φαράντου. «Η ζημιά είναι μεγάλη τόσο για τις εταιρείες, όσο και για το κράτος, το οποίο ως γνωστόν λαμβάνει φόρο επί των ασφαλίστρων (σ.σ. ανέρχεται στο 10%)». Συντηρητικές εκτιμήσεις ανεβάζουν τις ετήσιες απώλειες για το κράτος στα 15 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, τονίζει η κ. Φαράντου, οι οδηγοί που θα υποστούν ζημιές από ανασφάλιστο όχημα αποζημιώνονται από το Επικουρικό Κεφάλαιο Ασφάλισης Αυτοκινήτου, το οποίο συντηρείται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και τους ασφαλισμένους. «Το Επικουρικό Κεφάλαιο όμως έχει φτάσει σε οριακά σημεία (σ.σ. τα χρέη του έφτασαν το 2010 τα 629,4 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω των απανωτών «λουκέτων» σε ασφαλιστικές εταιρίες) – είναι αμφίβολο εάν θα μπορέσει να σηκώσει άλλα βάρη. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε όλοι εμείς που πληρώνουμε τους ανασφάλιστους».
Το μεγαλύτερο κίνδυνο φυσικά διατρέχουν οι ίδιοι οι ανασφάλιστοι οδηγοί ή όσοι βρεθούν στον… δρόμο τους εμπλεκόμενοι σε κάποιο τροχαίο ατύχημα. Στην περίπτωση που την ευθύνη του ατυχήματος φέρει το ανασφάλιστο όχημα, την αποζημίωση αναλαμβάνει το Επικουρικό Κεφάλαιο, αλλά η διαδικασία είναι χρονοβόρος (μπορεί να φτάσει και τα 3 χρόνια) και με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ακόμα χειρότερα είναι φυσικό τα πράγματα σε περίπτωση θανατηφόρου ατυχήματος. Ωστόσο, μολονότι οι πιθανότητες εμπλοκής με ανασφάλιστο όχημα έχουν αυξηθεί, οι ιδιοκτήτες Ι.Χ. διστάζουν να συμπεριλάβουν στα συμβόλαιά τους τις απαραίτητες δικλίδες, λόγω του έστω χαμηλού επιπλέον κόστους. Οι ειδικοί συνιστούν να συμπεριλάβουμε και την κάλυψη της νομικής προστασίας, με την οποία ο ασφαλισμένος εξασφαλίζει τουλάχιστον τη νομική διεκδίκηση των χρημάτων της αποζημίωσης από τον κάτοχο του ανασφάλιστου Ι.Χ. ή το Επικουρικό Κεφάλαιο. Σε κάθε περίπτωση, οι ασφαλιστές συνιστούν σε περίπτωση ατυχήματος με ανασφάλιστο όχημα να καλούμε την Τροχαία, να φωτογραφίζουμε το συμβάν, και να επικοινωνούμε άμεσα με την ασφαλιστική μας εταιρεία.
Τι προβλέπει ο νόμος
Κυρώσεις φυσικά προβλέπονται ούτως ή άλλως για τον οδηγό ανασφάλιστου οχήματος. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η αφαίρεση άδειας και πινακίδων κυκλοφορίας για 12 μήνες, ενώ στην περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος προβλέπεται η αφαίρεση άδειας και πινακίδων κυκλοφορίας για 24 μήνες. Ο νόμος προβλέπει και ποινικές κυρώσεις, οι οποίες ανάλογα με την περίπτωση αφορούν φυλάκιση από 2 έως 12 μήνες και χρηματικό πρόστιμο έως 1.000 ευρώ (τα χρήματα τροφοδοτούν το Επικουρικό Κεφάλαιο).
Στο μεταξύ, εκτός από ανασφάλιστα, στους δρόμους κυκλοφορούν και οχήματα σε κακή κατάσταση. Οι οδηγοί που δεν πληρώνουν τα ασφάλιστρα διστάζουν να προχωρήσουν σε έλεγχο του οχήματός τους, καθώς είναι απαραίτητη η προσκόμιση του ασφαλιστηρίου συμβολαίου στο ΚΤΕΟ. Τέλος, μέχρι τον Νοέμβριο αναμένεται να έχει ολοκληρώσει το έργο της η ομάδα εργασίας που συστήθηκε από το υπουργείο Οικονομικών, με τη συμμετοχή του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, της Τραπέζης της Ελλάδος, του Επικουρικού Κεφαλαίου και της ΕΑΕΕ.