ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Σε μια παλαιότερη έρευνα, 7 στους 10 Θεσσαλονικείς που ρωτήθηκαν για το τι ακριβώς ήταν ο Λευκός Πύργος απάντησαν «σύμβολο της Θεσσαλονίκης» και οι 9 στους 10 είπαν για τα κάστρα ότι ήταν φυλακές(!), συγχέοντάς τα προφανώς με το διαβόητο Γεντί Κουλέ. Και αν στις απαντήσεις για τον Λευκό Πύργο επιβεβαιώθηκε το ότι οι Ελληνες αγνοούμε την Ιστορία μας, για τα βυζαντινά τείχη οι ερωτηθέντες πρέπει μάλλον να κριθούν με επιείκεια αφού το προστατευόμενο από την ΟΥΝΕΣΚΟ ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, παραμένει μάλλον χαμηλά στην ατζέντα των αξιοθέατων της πόλης.
Σπάνιες, όπως λένε οι ειδικοί, είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες τα παλαιά τείχη πόλεων σώζονται σε ολόκληρη μορφή ή υπάρχουν εμφανή ίχνη τους και η Θεσσαλονίκη ανήκει σε αυτές. Πλην, όμως, πόσο ευρέως γνωστό είναι ότι εκτός από τον φημισμένο Λευκό Πύργο της παραλίας, υπάρχει και ο δίδυμος «αδερφός» του, ο Πύργος Τριγωνίου, ο οποίος δεσπόζει στη ΒΑ γωνία των βυζαντινών τειχών στην Πάνω Πόλη; Ή ακόμη, πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση στα δυτικά τείχη της πόλης που, αν και σώζονται σε καλή κατάσταση, η επισκεψιμότητά τους είναι μικρή σε σχέση με αυτά της ανατολική πλευράς;
Σε μια προσπάθεια ανάδειξης του ιστορικού αυτού μνημείου και αξιοποίησής του στην τουριστική ατραξιόν της πόλης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης ξεκίνησε επιχείρηση κατεδάφισης παλαιών αυθαιρέτων κτισμάτων, τα οποία «πνίγουν» μεγάλα τμήματα των τειχών εμποδίζοντας την προσπέλαση των περιηγητών. Πρόκειται για εκατοντάδες σπίτια-παραπήγματα τα οποία κατασκευάστηκαν αυθαίρετα για να στεγάσουν Μικρασιάτες πρόσφυγες με την ανταλλαγή των πληθυσμών από το 1923 και εντεύθεν. Στη μεγάλη τους πλειονότητα έχουν απαλλοτριωθεί και εγκαταλειφθεί παραμένουν, ωστόσο, επικίνδυνες εστίες μόλυνσης και απειλή για τους διερχόμενους, καθώς σε αυτά καταφεύγουν περιθωριακά και άλλα ύποπτα στοιχεία. Ομως το όλο σχέδιο κατεδάφισης και ανάπλασης του χώρου δεν ξεκινάει χωρίς προβλήματα, αφού για πολλά από τα απαλλοτριωμένα σπίτια δεν έχουν καταβληθεί ακόμη από το κράτος οι αποζημιώσεις στους δικαιούχους που «φρενάρουν» νομικά τη διαδικασία.
Παρά ταύτα η δημοτική αρχή εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει και να παραδώσει σύντομα στην πόλη και τους επισκέπτες της το βυζαντινό αυτό κόσμημα.
Η ανάδειξη όμως ενός κομματιού της Ιστορίας, δεν μπορεί να περνάει από την καταστροφή ενός άλλου. Τα χαμόσπιτα στις παρυφές των τειχών είναι σύμβολα της έλευσης του προσφυγικού στοιχείου, που σημάδεψε τη Θεσσαλονίκη και γι’ αυτό στους σχεδιασμούς του δήμου προβλέπεται η διατήρηση 12 εξ αυτών. Οπως εξηγεί ο αρμόδιος αντιδήμαρχος κ. Ανδρέας Κουράκης «τα προσφυγικά αυτά επιλέχθηκαν γιατί έχουν την αρχιτεκτονική εκείνης της εποχής, πέραν των άλλων συμβολισμών».
Η όλη επιχείρηση κατεδάφισης των αυθαιρέτων και ανάδειξης των βυζαντινών τειχών αντανακλά το γενικότερο πνεύμα της δημοτικής αρχής να βάλει στο παιχνίδι της τόνωσης της οικονομίας της Θεσσαλονίκης την πολιτιστική της κληρονομιά. Στο δημαρχιακό μέγαρο γίνονται συζητήσεις για ανάδειξη της βυζαντινής, οθωμανικής, εβραϊκής και αρχαιοελληνικής «προίκας», ώστε να καταστεί η πόλη πόλος έλξης τουριστών. Τα μηνύματα εκτιμάται ότι είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς μετά και τα ταξίδια του κ. Μπουτάρη σε Ισραήλ και Κωνσταντινούπολη και την επίσκεψη Νταβούτογλου στη Θεσσαλονίκη, καταγράφεται αυξημένη κίνηση τουριστών από αυτές τις χώρες, και όχι μόνο.