«Πρόκειται για τραμπούκους που τρομοκρατούν εκλεγμένους αντιπροσώπους. Με απειλές τους υπαγορεύουν ποια απόφαση θα πάρουν». Ο δήμαρχος της Αθήνας από το βήμα του δημοτικού συμβουλίου, φανερά εκνευρισμένος, αναφέρεται στα επεισόδια που έγιναν την προηγούμενη εβδομάδα στις συνεδριάσεις τοπικών συμβουλίων. Ομάδες ατόμων εισέβαλαν στις συνεδριάσεις του 6ου και 7ου διαμερίσματος, προπηλακίζοντας και απειλώντας τους συμβούλους γιατί οι αποφάσεις που θα ψηφίζονταν δεν τους άρεσαν. Το γενικό σούσουρο, που έτσι και αλλιώς επικρατεί στα δημοτικά συμβούλια, δυναμώνει. Ξεχωρίζουν φράσεις οργής όπως «αίσχος, τι συμπεριφορά είναι αυτή», αλλά και «ήταν έτοιμοι να μας δείρουν».
Μερικές ημέρες αργότερα στη συνέντευξη Τύπου για τη βιώσιμη μετακίνηση στην πόλη στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων, στο Θησείο, το περιβάλλον είναι περισσότερο ψύχραιμο και πολιτισμένο. Στο τέλος της εκδήλωσης κάποιοι δεν χάνουν την ευκαιρία να εκφράσουν την άποψη ή τα αιτήματά τους: «Να αλλάξατε τις λάμπες, δήμαρχε».
Εχουμε συμφωνήσει με τον δήμαρχο Αθηναίων να μοιραστεί μαζί μας την καθημερινότητά του για κάποιες ώρες. Γνωρίζω λοιπόν ότι πριν από τη συνέντευξη Τύπου στις 12 ακριβώς έχει ήδη πιει «πρωινό καφέ» -αν και προτιμά το τσάι- με τους συνεργάτες του και έχει προεδρεύσει σε δύο υπηρεσιακές συσκέψεις. Στην ταράτσα του εξαιρετικού κτιρίου κοιτώντας την πόλη που κάτω από τον χειμωνιάτικο ήλιο φαντάζει γαλήνια, ρωτάω τον δήμαρχο για το ξέσπασμά του στο δημοτικό συμβούλιο. «Εισβάλλουν στα συμβούλια και κατατρομοκρατούν ανθρώπους που έχουν εκλεγεί, για να τους πιέσουν να πάρουν μια συγκεκριμένη απόφαση. Αυτό εσείς πώς θα το λέγατε;».
Δανείζομαι μια φράση που ακούστηκε στο δημοτικό συμβούλιο και ανταπαντώ ότι θέλουν να εκφράσουν την άποψή τους. «Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εκφράσει κάποιος την άποψή του. Και η εξύβριση και ο εκφοβισμός και η συκοφαντική δυσφήμηση και η απειλή είναι τρόπος να εκφράσεις την άποψή σου. Ταυτόχρονα είναι όμως πράξεις που τιμωρεί ο ποινικός κώδικας», αντιγυρίζει.
Σε μέγγενη
Του μεταφέρω την εντύπωση μιας μεγάλης -φοβάμαι- μερίδας των Αθηναίων πολιτών που άκουσα διά στόματος ιδιοκτήτη ταξί. «Τον Καμίνη δεν τον ξαναψηφίζω. Η πόλη γέμισε πρεζόνια και κλέφτες και αυτός δεν κάνει τίποτα». Για να αποφύγω τη γνωστή δικαιολογία περί «αναρμοδιότητας», συμπληρώνω πως ξέρω ότι ο δήμος δεν είναι ο μόνος υπεύθυνος.
«Ο δήμος δεν είναι κατά βάση υπεύθυνος. Για τα μεγάλα προβλήματα της πόλης αισθάνομαι ότι είμαι σε μια μέγγενη, γιατί δεν μπορώ να παίξω πρωταγωνιστικό ρόλο. Ας πάρουμε το θέμα των Αγανακτισμένων. Λίγες ημέρες πριν από την παρέμβαση του δήμου μού είχε τηλεφωνήσει ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και μου είχε πει «πείτε μου πότε θα είστε έτοιμοι». Απάντησα: «ο δήμος είναι από χθες έτοιμος να μαζέψει τις σκηνές και να σηκώσει τα πανό. Εσείς πρέπει να μας πείτε πότε μπορούν να γίνουν όλα αυτά χωρίς να αιματοκυλιστεί η πόλη». Εκτοτε δεν είχα νεώτερη ενημέρωση. Ετσι πήρα την απόφαση να αναλάβω πρωτοβουλία».
Λέτε ότι υπάρχει έλλειμμα συνεργασίας με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, θέτω το ζήτημα κομψά. «Λέω ποια είναι η πραγματικότητα. Εχω ζητήσει επί 24ώρου βάσεως μία διμοιρία ΜΑΤ στη Νομική και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, γιατί η δημοτική αστυνομία δέχεται επανειλημμένα επιθέσεις στις επιχειρήσεις κατά του παρεμπορίου. Μέσα από τα κτίρια του πανεπιστημίου βγαίνουν άτομα ή μπαίνουν αυτοί που πουλάνε τα αντικείμενα και τους πετροβολούν. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να αμυνθούν, δεν είναι εκπαιδευμένοι γι’ αυτό». Με προλαβαίνει συμπληρώνοντας ότι «δεν υπάρχει από την κυβέρνηση η αναγκαία μέριμνα για την Αθήνα».
Ο κ. Καμίνης είναι διατεθειμένος να αναλάβει την ευθύνη. «Η Αθήνα πρέπει να είναι πραγματικά μητροπολιτικός δήμος, να έχει δηλαδή ο δήμαρχος την ευθύνη για τις αποφάσεις αλλά και για την υλοποίησή τους. Για παράδειγμα, η δημοτική αστυνομία να έχει αρμοδιότητα δίωξης του εγκλήματος στα όρια της πόλης».
Οι υπάλληλοι υπερεπαρκούν
Η ώρα είναι 2 μ.μ. και το πρόγραμμα του δημάρχου λέει «συνάντηση με ομάδα εργαζομένων στον δήμο» και έπειτα «εκτελεστική επιτροπή με αντικείμενο τον προϋπολογισμό του δήμου για το 2012». Από το Θησείο και το κτίριο του Πουλόπουλου φεύγουμε με τον Γ. Καμίνη για το δημαρχείο της Λιοσίων με στάση στην Ομόνοια όπου έχει ολοκληρωθεί ο εορταστικός στολισμός. Στον δρόμο μιλάμε για τα Εξάρχεια. «Σάββατο πρωί, στα καφέ της Καλλιδρομίου. Ισως η καλύτερη λαϊκή αγορά της πόλης. Πολύ ωραίος δρόμος», λέει σχεδόν με νοσταλγία. Από τότε που ανέλαβε δήμαρχος Αθηναίων, η δυνατότητα μιας ήσυχης βόλτας στην πόλη απλώς δεν υφίσταται.
Η παρουσία του δημάρχου δεν περνάει απαρατήρητη στην Ομόνοια. Ενας περαστικός τού απευθύνει τον λόγο με επιθετικό τρόπο και απομακρύνεται γρήγορα. Σε λίγο, όμως, μας πλησιάζει ο κ. Γιώργος Σταματόπουλος, ο ιδιοκτήτης ενός από τα λίγα καταστήματα που έχουν απομείνει στην πλατεία. «Ηθελα να σας ευχαριστήσω, δήμαρχε. Είστε ο μόνος που ασχολήθηκε με την πλατεία». Οχι ότι και αυτός δεν έχει να ζητήσει κάτι. «Τα μηχανάκια ανεβαίνουν στο πεζοδρόμιο και τρομάζουν τον κόσμο, δεν μπορείτε να κάνετε κάτι;». Οχι, δεν μπορεί, εξηγεί. «Ο δήμος είναι υπεύθυνος για τη στάθμευση. Οταν ένα όχημα είναι εν κινήσει, ο δήμος δεν έχει δικαιοδοσία να του βάλει κλήση».
Ο δήμαρχος, πάντως, θεωρεί επίτευγμα τον φετινό στολισμό της πόλης και το εορταστικό πρόγραμμα, που οργανώθηκαν εκ των έσω. Επίτευγμα οικονομικό -οι εορταστικές εκδηλώσεις έως πρόπερσι κόστιζαν πάνω από 2 εκατ. ευρώ τον χρόνο και φέτος ο προϋπολογισμός είναι μόλις 200.000 ευρώ-, αλλά κυρίως επίτευγμα όσον αφορά στην αλλαγή νοοτροπίας. «Οι γιορτές διοργανώθηκαν από τους υπαλλήλους του δήμου, οι οποίοι δούλεψαν σαν να δούλευαν για το σπίτι τους γιατί είχαν κίνητρο». Ο κ. Καμίνης πιστεύει στην ατομική ευθύνη. «Και οι πολίτες είναι καλό να κατεβούν στις εκδηλώσεις, να διεκδικήσουν και πάλι την πόλη τους. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να τα κάνει όλα το κράτος ή ο δήμος».
Μόλις σβήσουν, όμως, τα λαμπάκια των γιορτών, θα λήξουν και οι συμβάσεις ορισμένων εργαζομένων στον δήμο. «Οι συμβασιούχοι…», σχεδόν μονολογεί. «Ολη αυτή η ιστορία ήταν ένα απίστευτο καθεστώς φαυλότητας. Εγώ δεν προσέλαβα κανένα συμβασιούχο. Τώρα, όμως, είμαι αναγκασμένος να αντιμετωπίσω το πρόβλημα».
Θα δημιουργηθούν ελλείψεις; «Μπορεί να υπάρξει πρόβλημα στους παιδικούς σταθμούς. Ισως χρειαστεί να κάνουμε κάποιες συμπτύξεις, χωρίς να μειωθεί το επίπεδο των υπηρεσιών. Η εποχή που υπήρχε η πολυτέλεια κάποιοι να κάθονται και κάποιοι να δουλεύουν, να προσλαμβάνονται συμβασιούχοι για να πληρούν τα κενά των μονίμων, έχει παρέλθει. Το δύσκολο είναι ότι αυτή η νοοτροπία πρέπει να αλλάξει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα». Οι υπάλληλοι του δήμου επαρκούν; «Υπερεπαρκούν».
Φέτος έγινε περιστολή δαπανών κατά 30%
Λίγο μετά τις τρεις το μεσημέρι, το αυτοκίνητο του δημάρχου, ένα υβριδικό, «κανονικό» όχημα που δεν τραβάει την προσοχή, φτάνει στην είσοδο του δημαρχείου στην οδό Λιοσίων. Γύρω περιφέρονται κυρίως χρήστες ναρκωτικών, «φάτσες» τουλάχιστον περίεργες που κοιτούν με ενδιαφέρον τους νεοφερμένους. «Φοβάστε να κυκλοφορήσετε το βράδυ;» ρωτάω τον δήμαρχο καθώς μπαίνουμε από την πλαϊνή πόρτα, αφού η κεντρική είναι ασφαλισμένη με μεταλλικά στόρια. «Οχι δεν φοβάμαι λόγω χαρακτήρα, αλλά έχουν δίκιο οι άνθρωποι να φοβούνται. Γίνονται επιθέσεις ακόμα και έξω από το δημαρχείο». Παρ’ όλα αυτά επιμένει να διατηρεί το γραφείο του σε αυτό το κτίριο, γιατί εδώ βρίσκονται οι βασικές υπηρεσίες του δήμου. Η αναμονή στον προθάλαμο του γραφείου του μου δίνει τον χρόνο να συνοψίσω τις εντυπώσεις μου. Ως κάτοικος του κέντρου, έχω πολλά να προσάψω στη δημοτική αρχή της πόλης. Πρέπει ωστόσο να παραδεχθώ ότι ο κ. Καμίνης είναι αναγκασμένος να «μαγειρέψει» το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, γρήγορα, με φθηνά και πολλές φορές κακής ποιότητας υλικά. Επίσης ότι έχει χιούμορ, έμφυτη ευγένεια και ξέρει να ακούει. Είναι πραγματικά ένας «ευχάριστα σοβαρός άνθρωπος» όπως εύστοχα τον χαρακτήρισε άτομο της παράταξής του, ο οποίος όμως εκφράζει ενστάσεις για την «υπερβολικά ευγενή συμπεριφορά του δημάρχου απέναντι σε αγενείς ανθρώπους και συνθήκες».
Οι αντιδήμαρχοι έχουν συγκεντρωθεί για τη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής με θέμα τον προϋπολογισμό του δήμου το 2012, η οποία ξεκινάει με ελάχιστη καθυστέρηση. Στην εισήγησή του ο δήμαρχος μιλάει για συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης και καλεί όλους να κάνουν ό,τι μπορούν. Τονίζει ότι έχει γίνει περιστολή δαπανών κατά 30%. «Αν αυτό είχε γίνει σε όλη τη χώρα, δεν θα είμασταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας», προσθέτει. Ανακοινώνεται ότι ο Δήμος Αθηναίων αποκλείστηκε από το πρόγραμμα του υπ. Περιβάλλοντος «Εξοικονομώ» λόγω ελλιπούς φακέλου που είχε καταθέσει η δημαρχία Κακλαμάνη.
Συσσίτια σε σχολεία
Η αντιδήμαρχος Διαφάνειας κ. Εύα Κοντοσταθάκου παρουσιάζει τα στοιχεία του προϋπολογισμού. Δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσω κασετόφωνο, αλλά συγκρατώ τρία νούμερα. Νέο site του δήμου: Εγινε δωρεάν με τη βοήθεια και του 9,84, ενώ το 2007 είχε στοιχίσει 700.000 ευρώ. Μεταστέγαση του ληξιαρχείου σε ιδιόκτητο κτίριο, μείον 400.000 ευρώ ετησίως. Αύξηση του προϋπολογισμού του ΚΥΑΔΑ (Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων) γιατί «λόγω της οικονομικής κατάστασης ίσως χρειαστούν συσσίτια στα σχολεία».
Είναι 6 το απόγευμα όταν φεύγω από τη σύσκεψη που συνεχίζεται. Στους διαδρόμους του δημαρχείου ένα τρανζίστορ παίζει λαϊκά τραγούδια που ακούγονται με δυσκολία ανάμεσα στα παράσιτα. Σημάδι ότι ο φύλακας είναι στη θέση του. Οταν βγήκα στον δρόμο, έμοιαζε όλοι οι περιθωριακοί της πόλης να έχουν συγκεντρωθεί μπροστά στο κτίριο του δημαρχείου. Απομακρύνθηκα με γρήγορα βήματα.