ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Σε κατάσταση επαγρύπνησης για την ελονοσία έχει εισέλθει η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα μετά την εμφάνιση των κρουσμάτων στη Λακωνία το περασμένο καλοκαίρι, αλλά και τα σποραδικά περιστατικά (χωρίς αναφερόμενο ιστορικό ταξιδιού) σε άλλες τέσσερις περιφερειακές ενότητες της χώρας.
Τριάντα εφτά χρόνια μετά την εκρίζωση της νόσου με εντατικό κι επίπονο 15ετές πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960) το υπουργείο Υγείας και το Κέντρο Ελέγχου – Πρόληψης Νοσημάτων έχουν θέσει και πάλι σε εφαρμογή Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για τον Ελεγχο της Ελονοσίας, με έμφαση στους μετανάστες από χώρες όπου ενδημεί η νόσος, την περιοχή όπου έχουν εκδηλωθεί τα περισσότερα κρούσματα, την εφαρμογή προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών και την ευαισθητοποίηση του κοινού, του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
Από τις αρχές του 2012, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, δεν έχουν αναφερθεί νέα κρούσματα από την περιοχή της Λακωνίας, ενώ τα μέτρα που λαμβάνονται απέσπασαν τα εύσημα των ευρωπαϊκών φορέων υγείας σε πρόσφατη συνάντηση εμπειρογνωμόνων στη Στοκχόλμη.
Στην Ελλάδα καταγράφονται ετησίως 30-50 περιστατικά που σχετίζονται κυρίως με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα. Σποραδικά κρούσματα χωρίς ιστορικό ταξιδιού καταγράφηκαν το 1991, το 1999, το 2000, το 2009 και το 2010. Από πέρυσι το σκηνικό άλλαξε, καθώς το καλοκαίρι εμφανίστηκε συρροή περιστατικών ελονοσίας με ενδείξεις «εγχώριας μετάδοσης» στον Δήμο Ευρώτα Λακωνίας, και περιστατικά σε Εύβοια, Λάρισα, Ανατολική Αττική και Βοιωτία, σε άτομα που δεν σχετίζονται με ταξίδι σε χώρες της νόσου. Συνολικά το 2011 καταγράφηκαν 40 κρούσματα σε ασθενείς που δεν ταξίδεψαν. Τριάντα τέσσερις απ’ αυτούς διαμένουν στον Δήμο Ευρώτα, 2 στην Εύβοια, 2 στην Αν. Αττική, 1 στη Λάρισα κι ένας στη Βοιωτία. Από τα κρούσματα που δηλώθηκαν στη Λακωνία τα 7 αφορούσαν αλλοδαπούς ασθενείς από μη ενδημικές χώρες και έχουν δηλωθεί άλλα 23 σε αλλοδαπούς από ενδημικές για την ελονοσία χώρες (κυρίως Πακιστάν). Για τους περισσότερους δεν είναι σαφές το ιστορικό ταξιδιού και η ημερομηνία άφιξης στη χώρα.
Η ελονοσία, λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο της ελονοσίας», μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (το είδος Anopheles). Υπάρχουν τέσσερα είδη πλασμωδίων κι αυτό που εντοπίστηκε στην Ελλάδα είναι το plasmodium vivax, με ηπιότερη κλινική εικόνα από τα άλλα. Δεν έχουν καταγραφεί θάνατοι. Για τη νόσο υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία, που στον Δήμο Ευρώτα ολοκληρώθηκε στις 12 Φεβρουαρίου. Κλιμάκιο του ΚΕΕΛΠΝΟ, πραγματοποίησε από τον Οκτώβριο 3.563 περιοδικές επισκέψεις σε σπίτια και καταλύματα κατοίκων της περιοχής. Εξέτασε συνολικά 7.021 άτομα (μερικούς δύο φορές). Οι 4.547 ήταν Ελληνες, 1.721 από το Πακιστάν και 753 άλλων εθνικοτήτων. Εγιναν 355 αιμοληψίες από ασθενείς με εμπύρετο και 10 δείγματα (2,8%) βρέθηκαν θετικά. Συνολικά το κλιμάκιο χορήγησε άμεσα εποπτευόμενη θεραπεία σε 22 ασθενείς.
«Δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για εξάπλωσή της» ανέφερε μιλώντας στην «Κ» ο καθηγητής Παρασιτολογίας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, σύμβουλος του ΚΕΕΛΠΝΟ κ. Ν. Βακάλης. «Ηταν ένα γεγονός αξιοσημείωτο για τη δημόσια υγεία κι έπρεπε η χώρα να πάρει τα μέτρα της. Για τη χώρα μας και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη είναι έκδηλο το ενδιαφέρον επειδή για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκή χώρα που έχει εκριζωθεί η ελονοσία είχαμε εμφάνιση αυτόχθονων κρουσμάτων. Η αντίδραση της πολιτείας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης χαρακτηρίστηκε από εμπειρογνώμονες άλλων κρατών «από παραδεκτή έως υψηλού επιπέδου».
Ωστόσο, ο καθηγητής επισημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη στην ευαίσθητη περιοχή της Λακωνίας γι’ αυτό κι έχει ξεκινήσει μια διαδικασία επιτήρησης στην περιοχή αλλά και σε όλη τη χώρα. Η διαδικασία συμπεριλαμβάνεται στο τριετές σχέδιο δράσης και προβλέπει μέτρα επίβλεψης, ανίχνευσης, καταπολέμησης, ενημέρωσης. Η πρώτη φάση του θα ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο 2012. Στόχος η ελαχιστοποίηση των κρουσμάτων και η (νέα) εκρίζωση των «αυτόχθονων» στον χρόνο που ορίζει ο ΠΟΥ. Στον σχεδιασμό συμμετείχαν ειδικοί από το ECDC και τον ΠΟΥ, ενώ συνεργάζονται το ΥΥΚΑ, το ΥΠΑΝ, Τ.Α, ΜΚΟ και συντονίζει το ΚΕΕΛΠΝΟ.