Η οικιακή ανακύκλωση έχει και αυτή την ιστορία της. Πρόσφατη μεν, αλλά πυκνή. Καθώς είναι πρόσφατη, αγκαλιάζει το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού και αν το δει κανείς το θέμα βιωματικά, το τεχνικό θέμα της ανακύκλωσης μπορεί να γίνει άκρως προσωπικό, δηλαδή συναισθηματικό. Η ανακύκλωση των πλαστικών μπουκαλιών νερού, που αναφέρει το διπλανό ρεπορτάζ, συνδέεται με την κατανάλωση, έχει δηλαδή να κάνει με την επιλογή μας ανάμεσα σε μάρκες και εταιρείες.
Τα «παλιά» τα χρόνια, πριν δηλαδή οι πόλεις γεμίσουν μπλε κάδους και πριν αρχίσουμε να ξεχωρίζουμε τα πλαστικά, τα μέταλλα και τα γυαλιά μέσα στην ίδια μας την κουζίνα, θεωρούσαμε απολύτως φυσικό να τα πετάμε όλα φύρδην μίγδην. Τα γυάλινα μπουκάλια τα επιστρέφαμε στο σούπερ μάρκετ από παλιά, αλλά για τα πλαστικά, που ήταν πολύ λιγότερα, δεν υπήρχε δεύτερη ζωή. Ξανακοιτώντας την ιστορία της ανακύκλωσης ως προσωπικής συνήθειας βλέπει κανείς έναν χάρτη συνηθειών. Οταν ήμουν μικρός, οι σερβιτόροι στις υπαίθριες ταβέρνες και τα ζαχαροπλαστεία άνοιγαν τα γυάλινα μπουκάλια μπίρας και αναψυκτικών και πετούσαν το πώμα στο έδαφος. Ηταν κάτι αναμενόμενο. Οχι «σωστό», αλλά αποδεκτό. Τρέχαμε η παρέα, πιτσιρίκια, και μαζεύαμε τα καπάκια. Από τις πρώτες συλλογές.
Σήμερα, η πολιτική ορθότητα θεωρεί την πρότερη συμπεριφορά βάρβαρη. Δεν ήταν. Απλώς είχε άλλη γνώση, άλλη εμπειρία και άλλη ιεράρχηση. Πολλά από τα μπουκάλια που είχα πετάξει στα σκουπίδια (τα πρώτα tam tam, τις Schweppes – ιδίως την Βitter Lemon, την Ηβη…) θα τα είχα σήμερα ως κειμήλια ντιζάιν του ’70, αλλά έφυγαν σε ένα απροσδιόριστο κανάλι ιστορικού χρόνου, σε μια μαύρη τρύπα εξαφανίσεων. Πλέον, τα πλαστικά μπουκάλια που εναποθέτουμε στους μπλε κάδους (ελπίζοντας ότι θα καταλήξουν εκεί που πρέπει) είναι αντικείμενα που προορίζονται για έναν ατέρμονα κύκλο ζωής. Είναι αντικείμενα μιας νέας καταναλωτικής μετεμψύχωσης.
Βέβαια, παλαιότερα, η κατανάλωση νερού σε εμφιαλωμένες συσκευασίες ήταν περιορισμένη. Λίγες ήταν οι εταιρείες και ακόμη λιγότερα τα σημεία πώλησης. Αξίζει να αναλογιστεί κανείς σε πόσα σημεία της Αθήνας και των τουριστικών περιοχών μπορεί κάποιος οποιαδήποτε ώρα να αγοράσει ένα εμφιαλωμένο μπουκάλι παγωμένο νερό. Είναι από τις σιωπηρές επαναστάσεις της καθημερινότητας που επειδή εντάχθηκαν ομαλά, έγιναν αποδεκτές χωρίς θόρυβο, σαν από πάντα να αγοράζαμε παντού νερό.
Αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή της συνήθειας, που ήρθε μαζί με την αλλαγή του τρόπου ζωής, νομοτελειακά επιφέρει νέα σκέψη. Η υποδοχή ενός νέου τρόπου κατανόησης της αλυσίδας παραγωγής είναι προϋπόθεση για να πετύχει η ανακύκλωση στην Ελλάδα. Βέβαια, πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχουν τόσοι μπλε κάδοι που να χρειάζονται οι ίδιοι ανακύκλωση (ή έστω πλύσιμο), αλλά ας αρχίσουμε από τα βασικά. Ας σκεφτούμε τα χιλιάδες πλαστικά μπουκάλια που είναι διάσπαρτα στις ελληνικές εξοχές και ας πιούμε στην υγειά μιας άλλης «σκέψης».