Μία στις δύο κλίνες πολλών δημόσιων νοσοκομείων μένει κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους κενή, όταν άλλες μονάδες του ΕΣΥ «στενάζουν» υπό το βάρος της μεγάλης ζήτησης υπηρεσιών υγείας, με τα γνωστά αποτελέσματα: ράντζα στους διαδρόμους. Παρά το γεγονός ότι ανά την Ελλάδα δεν λείπουν οι νοσοκομειακές μονάδες, ετησίως 500.000 πολίτες από τα 2.000.000 που χρειάζονται νοσηλεία εγκαταλείπουν την περιοχή τους για να εξυπηρετηθούν σε μια πιο «ελκυστική», από άποψη κύρους, μονάδα υγείας.
Τις μεγάλες διαφορές στη σχέση ζήτησης-προσφοράς στον χώρο της δημόσιας περίθαλψης καταδεικνύουν και τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με τα οποία ένα στα πέντε δημόσια νοσοκομεία έχει μέση πληρότητα που δεν ξεπερνά το 50%, τη στιγμή που περίπου δέκα νοσοκομεία -εκ των 132 συνολικά- λειτουργούν στο όριο ή και πάνω από τις δυνάμεις τους.
Μέση πληρότητα 73%
Ειδικότερα, το 2011 η μέση πληρότητα στα νοσοκομεία του ΕΣΥ ανερχόταν στο 73%, με τις σχετικές αποκλίσεις να είναι από 6% έως 119%! Σε 27 από τα 132 νοσοκομεία η μέση πληρότητα κατά τη διάρκεια του έτους ήταν χαμηλότερη από το 50% και σε πέντε άνω του 100% (Πανεπιστημιακό Αττικόν 119%, Κρατικό Θεραπευτήριο / Κέντρο Υγείας Λέρου 118%, Γενικό Νοσοκομείο Κέρκυρας 112%, Γενικό Κρατικό Αθηνών 107% και Λαϊκό 104%). Τις «καλύτερες» επιδόσεις σε ό,τι αφορά την κάλυψη των κλινών τους αλλά και την προτίμηση των πολιτών συγκεντρώνουν κατά κύριο λόγο τα τριτοβάθμια μεγάλα νοσοκομεία: Αττικόν, Πανεπιστημιακά Λάρισας και Πατρών, Γενικό Κρατικό Αθηνών, Ευαγγελισμός, Λαϊκό, ΚΑΤ, Κρατικό Νίκαιας κ.ά., που παρά τον μεγάλο αριθμό των κλινών τους, ξεπερνούν το 85% ως ποσοστό κάλυψης αυτών. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν τα Νοσοκομεία Κέρκυρας και Σύρου, στα οποία επίσης αξιοποιείται σχεδόν στο έπακρον η δυνατότητα νοσηλείας, αφού πρόκειται για κεντρικά νοσοκομεία νησιωτικών και άκρως τουριστικών περιοχών.
Στο αντίποδα βρίσκονται κυρίως τα Γενικά Νοσοκομεία/Κέντρα Υγείας, τα οποία, παρά τον διπλό τους τίτλο, επιτελούν περισσότερο έργο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Είναι ενδεικτικό ότι το Γενικό Νοσοκομείο/Κέντρο Υγείας Κρεστένων είχε μόλις 6% μέση πληρότητα το 2011. Αξίζει να σημειωθεί ότι η περίπτωση του νοσοκομείου/Κ.Υ. Κρεστένων έχει να κάνει με ένα από τα «παράδοξα» του ΕΣΥ, αφού είναι ένα από τα τρία νοσοκομεία που βρίσκονται σε ακτίνα μόλις 20 χιλιομέτρων! Αποκλίσεις υπάρχουν και σε επίπεδο Υγειονομικών Περιφερειών, όπου η μέση πληρότητα των νοσοκομείων ευθύνης τους κυμαίνεται από 63% της 4ης ΥΠΕ Μακεδονίας-Θράκης έως 79% των 1ης ΥΠΕ Αττικής και 2ης ΥΠΕ Πειραιώς και Αιγαίου.
Κριτήρια επιλογής
Οπως εξήγησε στην «Κ» ο κοσμήτορας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Γιάννης Κυριόπουλος, η πληρότητα ενός νοσοκομείου εξαρτάται από το πόσο «ελκυστικό» είναι στους πολίτες. «Η τεχνολογία, η εύκολη πρόσβαση, η άνεση στην παραμονή και τα «μεγάλα ονόματα» γιατρών είναι τα στοιχεία που κάνουν ένα νοσοκομείο ελκυστικό». Σύμφωνα με τους ειδικούς, απαιτείται άμεση παρέμβαση στις υπηρεσίες υγείας στην κατεύθυνση της καλύτερης ανταπόκρισης των αναγκών του πληθυσμού, όταν η μέση πληρότητα σε μια νοσηλευτική μονάδα πέσει κάτω από το 70%. Οπως ανέφερε ο κ. Κυριόπουλος, εάν εξαιρέσει κανείς ειδικές περιπτώσεις, όπως οι μονάδες των νησιών, σε περιοχές όπου ο χρόνος προσέγγισης σε «άλλο» νοσοκομείο είναι μικρός, τίθεται θέμα ανασυγκρότησης των υπηρεσιών, που μπορεί να γίνει, μεταξύ άλλων, με αλλαγή σκοπού και ουσιαστικές συγχωνεύσεις νοσοκομείων -μετακινήσεις τμημάτων, ενιαίοι μηχανισμοί κ.ά.- που δεν εξαντλούνται σε έναν διοικητικό συντονισμό.
Από πλευράς νέας ηγεσίας του υπουργείου Υγείας έχει γίνει σαφές ότι θα προχωρήσουν οι παρεμβάσεις με βάση το νομικό πλαίσιο που «κληροδότησε» η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου. Σύμφωνα με αυτό, πρέπει να προχωρήσει η συγχώνευση 132 νοσοκομείων σε 82 νομικά πρόσωπα, καθώς και τμημάτων νοσοκομείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας στις προγραμματικές δηλώσεις αναφέρθηκε σε «αξιοποίηση – ενοικίαση της αργούσας δυναμικότητας περιφερειακών νοσοκομείων, για την ενίσχυση των εσόδων του ΕΣΥ και την ανάπτυξη ιατρικού τουρισμού».