«Ωχ, μια Ελληνίδα αθλήτρια έκανε λέει ρατσιστικό σχόλιο στο τουίτερ». Ηταν νωρίς το πρωί της Τετάρτης όταν διάβασα την είδηση στο κινητό και ενημέρωσα τους υπόλοιπους θαμώνες της αίθουσας αναμονής της κλινικής στην οποία βρισκόμουν – ένα χειροκίνητο retweet. Τις επόμενες ώρες, κολλημένη στο κινητό -να ‘ναι καλά για τέτοιες ώρες- παρατηρούσα το θέμα, σαν κύμα, να φουσκώνει. Τα tweets κατέβαιναν με καταιγιστικό ρυθμό, το ένα έτρεφε το άλλο, «τσιμπώντας» συνεχώς σε ένταση. Οσοι γνωρίζουμε πώς λειτουργεί η κοινότητα, βλέπαμε ότι δεν θα κόπαζε έτσι αυτή η θύελλα. Μπορεί η Βούλα στον στίβο να μετρούσε πολύ καλά τα βήματά της, στο τερέν του τουίτερ όμως έκανε ασυγχώρητο στραβοπάτημα.
Ωστόσο, δεν έχει μόνο η ίδια να μάθει από τα λάθη της. Εάν κάτι κατέδειξε η υπόθεση της αθλήτριας (πέρα από το ότι η ρητορική μίσους της Χρυσής Αυγής βρίσκει έδαφος στο νεανικό κοινό και ότι η ελληνική γλώσσα κακοπαθαίνει στο Ιντερνετ) είναι ότι μέσα σε όλα μας λείπει και η κουλτούρα του χρήστη κοινωνικών δικτύων. Μπορεί η διάδοσή τους να ήταν ραγδαία, ουδέποτε όμως ξεκίνησε στη χώρα μας ο διάλογος γύρω από τους κανόνες συμπεριφοράς στα social media. Η Εθνική Ολυμπιακή Επιτροπή υπήρξε άτεγκτη στην επιβολή της ποινής, όμως δεν είχε φροντίσει να μεταφέρει στους αθλητές τους κανόνες της ΔΟΕ σχετικά με την online συμπεριφορά τους. Ούτε φυσικά υποψίασε κανέναν ότι έχει επιβληθεί «παύση τουίτ» στους εθελοντές των Ολυμπιακών του Λονδίνου. (Σίγουρα κάποιοι θα σκέφτηκαν «υπερβολές των Αγγλων».)
Το ίδιο ισχύει και στον χώρο των επιχειρήσεων. Μολονότι οκτώ στους δέκα Ελληνες εργαζομμένους (80%) έχουν προφίλ σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης (το αντίστοιχο ποσοστό σε Αυστραλία και Γερμανία είναι 69% και 54%), ακόμη προχωράμε ψηλαφώντας. Και όμως, στο εξωτερικό κυκλοφορούν ειδικά εγχειρίδια σχετικά με τα συνετά περιθώρια «δράσης» των εργαζομένων στα κοινωνικά δίκτυα, οδηγοί καλής συμπεριφοράς ούτως ώστε να μην υπάρχουν παρατράγουδα. Στη χώρα μας θεωρούνται πολυτέλεια, και ας διακυβεύεται συχνά πυκνά η ίδια η εικόνα της επιχείρησης. Την ίδια στιγμή, στον άλλο πόλο, οι «απλοί» χρήστες/εργαζόμενοι, διατηρώντας τις περισσότερες φορές ορθάνοιχτα προφίλ, αλλά χωρίς να φροντίζουν να παραμένουν εντός των νοητών γραμμών της ευπρέπειας, ακροβατούν καθημερινά σε τεντωμένο σκοινί χωρίς δίχτυ προστασίας. Από «αθώα» σχόλια του τύπου «είμαι στη δουλειά και βαριέμαι θανάσιμα» μέχρι χαρακτηρισμούς για την επιχείρηση και το «αφεντικό» ή ακόμα και την ανάπτυξη ρατσιστικών, σεξιστικών ή απλώς άκομψων παραληρημάτων, παίζουν καθημερινά με τη φωτιά. Μάλιστα θεωρώντας ότι οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων στην Ελλάδα εκπροσωπούν την offline γενιά και κατά συνέπεια δεν «ξέρουν απ’ αυτά», ποντάρουν σ’ αυτό και συχνά κερδίζουν.
Επίμαχο τουίτ
Γνωστό είναι το παράδειγμα δημοσιογράφου η οποία στο τουίτερ -όπου διατηρούσε λογαριασμό προσβάσιμο από τον οποιονδήποτε- χαρακτήρισε τον Σόιμπλε «σακάτη», με αποτέλεσμα να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την κοινότητα. Το επίμαχο τουίτ κυκλοφόρησε ευρύτατα και φυσικά μεταφέρθηκε στους προϊσταμένους της. Εξέφρασε όμως μεταμέλεια για τις δηλώσεις της, με αποτέλεσμα να μη δοθεί συνέχεια.
Στην υπόθεση του μουσικού επιμελητή του Real FM ο οποίος επίσης στο τουίτερ χαρακτήρισε τον Μανόλη Γλέζο «βρωμιάρη κομμουνιστή», τα πράγματα λίγο έλειψε να λάβουν άσχημη τροπή. Αντιδρώντας άμεσα λόγω της γενικής κατακραυγής, ο διευθυντής του ραδιοφώνου, ο οποίος είναι δεινός χρήστης του τουίτερ, προανήγγειλε την άμεση απόλυσή του, για να ανακαλέσει αργότερα μετά τη συγγνώμη του εργαζομένου.