Απόψε το βράδυ εκπνέει η κατ’ εξοχήν πιο «άδεια» εβδομάδα της Αθήνας. Αν την περάσατε στα όρια του Λεκανοπεδίου και δεν την «εκμεταλλευτήκατε» επαρκώς, λυπάμαι: από το μεσημέρι στα διόδια της Ελευσίνας και των Αφιδνών θα σχηματίζονται οι πρώτες ουρές. Το λιμάνι του Πειραιά, όταν θα καταφθάνουν τρία και τέσσερα πλοία μαζί, θα είναι μια κόλαση. Χιλιάδες επιβάτες θα συνωστίζονται στις αποβάθρες του ηλεκτρικού και στην πιάτσα των ταξί. Από αύριο θα τους συναντήσετε ξανά στις γνωστές τοποθεσίες: στο ασανσέρ (που συνηθίσατε να βρίσκεται στον δικό σας όροφο επειδή ήσασταν ο μόνος που το χρησιμοποιούσε), στο σούπερ μάρκετ, στη βόλτα με τον σκύλο, στα βαγόνια του μετρό. Πριν κοιμηθείτε, ρίξτε μια τελευταία ματιά από το μπαλκόνι σας. Και αποχαιρετήστε, όσο μελαγχολικά θέλετε, το θέαμα των άδειων θέσεων στάθμευσης. Απόψε είναι το τελευταίο βράδυ που ο μύθος της αυγουστιάτικης Αθήνας έχει κάποιο νόημα.
Αυτό είναι και το πιο εντυπωσιακό. Ο μύθος, εντός ή εκτός εισαγωγικών, δεν μας εγκατέλειψε. Είναι ακόμα εδώ. Γιατί αν το πόσο εύκολα βρίσκεις να παρκάρεις στο Παγκράτι αποτελεί αξιόπιστο πραγματολογικό εύρημα, φαίνεται πως και φέτος, στο αποκορύφωμα της υφεσιακής πυράκτωσης, χιλιάδες συμπολίτες μας βρήκαν τον τρόπο να φύγουν έστω και για λίγες ημέρες. Ναι, η Αθήνα ήταν ξανά άδεια, όπως συμβαίνει πάντα την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου, και η διαπίστωση έρχεται σαν χάδι μετά τις αναπόφευκτα δυσοίωνες προβλέψεις εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης. Κάθε φορά που μιλάμε για «κοινωνική συνοχή» ας θυμόμαστε τις αόρατες δεξαμενές αντοχής και αλληλεγγύης που ακόμα διαθέτει η κατασυκοφαντημένη ελληνική κοινωνία. Ναι, πολλοί πήγαν στους τόπους καταγωγής τους, αλλά δεν έχουν όλοι οι Αθηναίοι χωριό. Αλλοι φιλοξενήθηκαν σε συγγενείς και σε φίλους, άλλοι επέλεξαν πιο οικονομικές λύσεις.
Ομως η Αθήνα ήταν διπλά άδεια φέτος. Η επιχείρηση της Ελληνικής Αστυνομίας με τον σατανικά σαρκαστικό τίτλο «Ξένιος Ζευς» επιφύλαξε στην πρωτεύουσα έναν πολύ διαφορετικό και καθόλου συνηθισμένο Αύγουστο. Πέρα από τις ανακοινώσεις του γραφείου τύπου της ΕΛ.ΑΣ., η αλήθεια είναι πως οι εκδρομείς του Δεκαπενταύγουστου θα επιστρέψουν σε ένα αρκετά διαφορετικό κέντρο. Ο λόγος για τις πιο «δύσκολες» περιοχές περιμετρικά της πλατείας Ομονοίας. Η διαφορά με το «πριν» είναι οφθαλμοφανής. Στην αρχή αποδίδεις την ερημιά στην εποχή. Αλλά δεν είναι έτσι. Η παρουσία μεταναστών από την Ασία και την Αφρική έχει ελαχιστοποιηθεί στις πιο κεντρικές περιοχές. Είναι περίεργη η αίσθηση. Νιώθεις ότι τελειώνει κάτι, αλλά δεν ξέρεις με τι θα μοιάζει αυτό που έρχεται. Επιφανειακά θυμίζει μια άλλη Αθήνα που κοντεύαμε να ξεχάσουμε. Ούτε όμορφη, ούτε ακριβώς καθαρή, αλλά με εκείνη την αποχαυνωτική, επαρχιακή ησυχία περασμένων καλοκαιριών. Επίσης μέσα σε λίγες μέρες εξαφανίστηκαν τα καροτσάκια των σούπερ μάρκετ φορτωμένα με παλιά σιδερικά που έσερναν απελπισμένοι Ασιάτες.
Η «καινούργια» Αθήνα είναι ένα έργο που θα παίξει πολύ από τον Σεπτέμβριο και ορισμένοι το αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα. Λίγο πριν από τον Δεκαπενταύγουστο ακούσαμε στα αθηναϊκά ραδιόφωνα διαφήμιση γνωστής αλυσίδας καταστημάτων που διαθέτει πολυκατάστημα στην Ομόνοια και «προπαγανδίζει» τη νέα εικόνα της πλατείας. Η γλυκιά φωνή της εκφωνήτριας μιλάει για τη «νέα Ομόνοια» που είναι πάλι «όπως την θυμόμασταν». Και από Σεπτέμβριο έρχονται και τα «τραπεζάκια έξω», μετά την κοινή πρωτοβουλία εμπόρων της περιοχής και δήμου.
Αλλη «καινοτομία» του φετινού Αυγούστου τα περισσότερα ανοιχτά καταστήματα, ακόμα και την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου. Προφανώς ορισμένοι επιχειρηματίες ποντάρισαν στην πιθανότητα πολλοί Αθηναίοι να μη φύγουν καθόλου το καλοκαίρι και αποφάσισαν να μην κλείσουν ούτε της Παναγίας. Οσοι ήμασταν στην Αθήνα εκτιμήσαμε ιδιαίτερα την προνοητικότητά τους. Και όχι μόνο εμείς. Εξαιτίας της απουσίας Αθηναίων και μεταναστών, οι τουρίστες ήταν τα πραγματικά αφεντικά του κέντρου. Η εικόνα του Αυγούστου δείχνει πως όντως στη μάχη των αφίξεων της τελευταίας στιγμής πρέπει να τα πήγαμε καλά.
Αλλά μπαίνοντας στο τρίτο και τελευταίο δεκαήμερο του μήνα γνωρίζουμε βαθιά μέσα μας ότι το πραγματικό πνεύμα της ψυχής του Αυγούστου ήδη έχει αρχίσει και εξαϋλώνεται. Από τη στιγμή που δεν βρίσκεις το ασανσέρ εκεί που το άφησες, ο αθηναϊκός «Αύγουστος» μοιάζει ήδη ιστορία. Αλλά είναι και πολύ νωρίς για να τον νοσταλγήσουμε. Μπορεί το φθινόπωρο που έχουμε μπροστά μας να προδιαγράφεται «θερμό», αλλά τουλάχιστον θα έχουμε παρέα.