Προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης από το 1997, εντελώς «ελληνικό» και κατ’ εξοχήν εξαγώγιμο, με το 80% της ετήσιας παραγωγής να «φεύγει» στο εξωτερικό. Και όμως ήταν το ελάχιστο αυτό κομμάτι γης σε όλο τον πλανήτη, ο μοναδικός τόπος που εκκρίνει την ακριβή αυτή ρητίνη, αυτός που κυκλώθηκε από τη φωτιά και τελικά κατακάηκε. Αυτό το κρίσιμο καλοκαίρι, ανάμεσα σε τόσο και τόσα δύσκολα καλοκαίρια, έτυχε να πληγεί μία από τις ελάχιστες πραγματικές ελπίδες για έξοδο από τη βαθιά κρίση.
Η καταγραφή των ζημιών δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, αφού λόγω των ισχυρών ανέμων εστίες εξακολουθούσαν να σιγοκαίνε έως αργά χθες στη Χίο. Οι πυροσβεστικές δυνάμεις έδιναν σκληρή μάχη και χθες στις περιοχές Σιδηρούντα, Καρίντα και Κάτω Φανά, προκειμένου η πυρκαγιά να μην πλησιάσει εκ νέου τα μαστιχοχώρια. Ο μέχρι στιγμής απολογισμός ωστόσο είναι τραγικός. Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS), έχουν καεί συνολικά 127.400 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων (το 4,56% δάση πλατύφυλλων, το 17,58% βλάστηση σκληρόφυλλων, το 20,26% θαμνώδεις εκτάσεις, το 30,49% διάφορες φυτικές περιοχές και το 27,12% αγροτικές εκτάσεις). Ανάμεσά τους, εκατοντάδες μαστιχόδεντρα. Υπολογίζεται ότι οι πληγείσες περιοχές «έδιναν» το 53% της παραγωγής μαστίχας. «Σε κάθε περίπτωση για κάποιους ανθρώπους η καταστροφή φτάνει στο 100%» λέει στην «Κ» ο κ. Γιάννης Μανδάλας, διευθύνων σύμβουλος της Μediterra Α.Ε., εταιρείας που ιδρύθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου αναδιοργάνωσης της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου (που είναι και ο κύριος μέτοχος) με στόχο την ανάπτυξη των mastihashop. «Περίπου 3.000 οικογένειες ζουν από τα μαστιχόδεντρα, τα οποία είναι η βασική πηγή εισοδήματος στη νότια Χίο, ενώ πολλοί περισσότεροι συμπληρώνουν το εισόδημά τους από την παραγωγή μαστίχας. Η φωτιά έρχεται στη χειρότερη περίοδο, καθώς η οικονομική κρίση έχει ήδη επηρεάσει τους νησιώτες». Η αναγέννηση της πληγείσας περιοχής θα είναι χρονοβόρος. «Από τα μαστιχόδεντρα που φυτεύεις «πιάνει» μόνο το 10%, ενώ για να δώσουν μαστίχα θα χρειαστεί να περάσουν από 5 έως 7 χρόνια. Για να μπει το δέντρο σε κανονική παραγωγή χρειάζεται μια δεκαετία» αναφέρει ο κ. Μανδάλας. Η μέση ετήσια απόδοση ανά δένδρο είναι 150 – 180 γραμμάρια μαστίχας, ενώ υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις δένδρων που παράγουν δύο κιλά, αλλά και δένδρα που βγάζουν μόνο 10 γραμμάρια.
Ολοσχερής καταστροφή
«Η ζημιά είναι μεγάλη» επιβεβαιώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου κ. Ευθύμης Μονίαρος. «Ειδικά σε ορισμένες περιοχές, η καταστροφή είναι ολοσχερής. Εκτός από το πλήγμα για τους ίδιους τους παραγωγούς, η καταστροφή αφορά όλη τη Χίο. Η οικονομία του νησιού στηριζόταν σε ελάχιστους πυλώνες, ένας εκ των οποίων ήταν η μαστίχα. Με δεδομένο ότι το 80% του προϊόντος εξάγεται, πλήγμα υπέστη και η εθνική οικονομία». Χαρακτηριστικό είναι ότι αντίθετα με τα οικονομικά δεδομένα των περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων σήμερα, η Mediterra, εταιρεία που κατά κύριο λόγο διακινεί τη Μαστίχα Χίου, «έκλεισε» πέρυσι με ανάπτυξη 27%, ενώ κλείνει το εξάμηνο φέτος με ανάπτυξη 45%. Η Ενωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου έχει ήδη υποβάλει αίτημα στον ΕΛΓΑ για καταβολή αποζημιώσεων
Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε γύρω στις 2.30 τα ξημερώματα της 18ης Αυγούστου στην περιοχή Καρυών – Νέας Μονής και λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών γρήγορα εξαπλώθηκε. Οι αρχές κάνουν λόγο για εμπρησμούς.