«Σχίζουν και πληγώνουν τα δέντρα στις 7 Ιουλίου και κάνουν την πρώτη συλλογή στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τη δεύτερη στις 14 Σεπτεμβρίου, εορτή του Σταυρού, εξαιτίας της πρόληψης ότι οι ιερές αυτές ημέρες συμβάλλουν πολύ στην αύξηση της σοδειάς. Μόνο η βροχή τους κάνει μεγάλη ζημιά… Σπανιότατα όμως συμβαίνει να είναι βροχερός ο καιρός την εποχή εκείνη». Πού να φανταζόταν ο Βρετανός περιηγητής Τζον Κόβελ όταν έγραφε τα παραπάνω το 1677 ότι αιώνες αργότερα η καλλιέργεια της μαστίχας θα γινόταν με τον ίδιο και απαράλλαχτο τρόπο και ότι θα ήταν η φωτιά και όχι η βροχή που θα ‘φερνε την καταστροφή. Κι όμως, εν μια νυκτί -τι κι αν αυτή η «νύχτα» κράτησε σχεδόν τέσσερα 24ωρα- η Χίος έκλαψε τα δέντρα της.
Εως αργά χθες σιγόκαιγαν ακόμα εστίες, που πια είχαν περιοριστεί στο βόρειο τμήμα του νησιού. Οι αρχές εξέφραζαν την πεποίθηση -ελπίδα- ότι η περιπέτεια θα τελειώσει μέσα στη νύχτα. Σύμφωνα με τον τελευταίο απολογισμό από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS), οι καμένες εκτάσεις στη Χίο ανέρχονταν μέχρι χθες σε 145.890 στρέμματα. Η φωτιά έκανε στάχτη ολόκληρα δάση, τεράστιες εκτάσεις χαμηλής βλάστησης και καλλιέργειες, μεταξύ των οποίων και το 30% των μαστιχόδεντρων που αναπτύσσονται στο νότιο τμήμα του νησιού (τα μαστιχόδεντρα κάλυπταν συνολικά 20.000 στρέμματα, δηλαδή το 12% της καλλιεργήσιμης γης του νησιού, ενώ ο αριθμός τους έφτανε το 1.150.000). Σύμφωνα με την Ενωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, πάντως, οι εκτάσεις που επηρεάστηκαν από τη φωτιά «έβγαζαν» περίπου πάνω από το 50% της συνολικής παραγωγής, με τη ζημιά να ανέρχεται στα 4 εκατ. ευρώ. Από τους 20 συνεταιρισμούς που συμμετέχουν στην ένωση, οι 11 έχουν υποστεί ζημιές, ενώ ένας έχει χάσει το 100% της παραγωγής του.
Για τον δήμαρχο κ. Πολύδωρο Λαμπρινούδη, οι εκτιμήσεις είναι συντηρητικές. «Εχει καεί πάνω από το 30% των μαστιχόδεντρων, ενώ σε ορισμένα χωριά η καταστροφή είναι ολική», λέει στην «Κ». «Είναι δεδομένο ότι η παραγωγή μαστίχας φέτος θα είναι μειωμένη (σ.σ. η ετήσια παραγωγή κυμαίνεται από 80 έως 150 τόνους). Ομως η καταστροφή είναι και περιβαλλοντική, ο τόπος θα χρειαστεί τουλάχιστον πέντε χρόνια να επανέλθει. Είναι τόσο μεγάλο το κακό, που εμείς που είμαστε δεμένοι με τον τόπο δεν θέλουμε να πλησιάζουμε, να μην το αντικρίσουμε». Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις πρόσφατα επουλώθηκαν οι πληγές των πυρκαγιών του ’79 και του ’86 στη βόρεια Χίο.
Δυστυχώς, ουδείς θα μείνει ανεπηρέαστος από αυτή την κρίση. Δεν είναι μόνο οι οικογένειες που χάνουν την περιουσία και το εισόδημά τους (ο αριθμός των οικογενειών που ασχολούνται με την καλλιέργεια μαστίχας ξεπερνάει τις 4.500). Οπως λέει ο κ. Μιχάλης Γαλάτουλας, κάτοικος του νησιού, «η μαστίχα και η ναυτιλία ήταν τα δυο πράγματα που έκαναν το νησί να στέκεται στα πόδια του». «Αυτές τις μέρες, οι μεγαλύτεροι λένε και ξαναλένε ότι δεν έχουν δει τέτοια καταστροφή στη ζωή τους», συνεχίζει. Οπως δήλωσε πάντως ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης, αναζητούνται ήδη τρόποι προκειμένου να αποζημιωθούν εκείνοι οι παραγωγοί που είχαν λίγα δέντρα και δεν ήταν κατ’ επάγγελμα αγρότες.
Κατά τα ειωθότα, δεν άργησε να ξεσπάσει και ο πόλεμος ευθυνών. Στελέχη της Πυροσβεστικής μιλώντας στην «Κ» επέρριψαν σαφώς ευθύνη στις τοπικές αρχές για μη λήψη προληπτικών μέτρων. «Δεν είχαν χαραχτεί αντιπυρικές ζώνες, ενώ τα χόρτα είχαν φτάσει το 1 μέτρο ύψος», είπαν χαρακτηριστικά. Ο δήμαρχος, από την άλλη, κάνει λόγο για έλλειψη συντονισμού. «Η φωτιά τους έπιασε στον ύπνο. Ο συντονισμός από την Αθήνα δεν πήγε καλά και ξέφυγε σε πολλά σημεία, με αποτέλεσμα να υπάρξουν καταστροφικές αναζωπυρώσεις. Σήμερα, πρέπει η πολιτεία να μας βοηθήσει να ανασυγκροτηθούμε και να φροντίσουμε να οχυρωθούμε απέναντι στις κατολισθήσεις. Μην έχουμε άλλα…».