Η ετεροδικία των κρατών επί εργατικών διαφορών (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 17.7.12, Wallishauser κατά Αυστρίας)
Η προσφεύγουσα εργάσθηκε ως φωτογράφος στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βιέννη. Οταν καταγγέλθηκε η σύμβασή της, προσέφυγε στα δικαστήρια της χώρας της και κατ’ αρχήν δικαιώθηκε. Η εναγομένη χώρα (ΗΠΑ), μέχρι ορισμένου σταδίου αναγνώριζε ότι υπάγεται στη δικαιοδοσία των δικαστηρίων της Αυστρίας. Βραδύτερα, αρνήθηκε το υπουργείο της να παραλαμβάνει τα δικόγραφα της προσφεύγουσας, προβάλλοντας ετεροδικία. Τα αυστριακά δικαστήρια, αφού δεν υπήρχε «νόμιμη επίδοση» αρνήθηκαν να δικάσουν τις ΗΠΑ ερήμην.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε, εν όψει των διαφόρων Διεθνών Συμβάσεων, ότι σε κάθε περίπτωση υπήρχε διεθνές έθιμο που εξαιρούσε της ετεροδικίας των κρατών τις εργατικές διαφορές, όπως η παρούσα. Ετσι, κατέληξε στην κρίση ότι παραβιάσθηκε το δικαίωμα της προσφεύγουσας, για ελεύθερη πρόσβασή της στα δικαστήρια. Καταδίκασε δε την Αυστρία να καταβάλει στην προσφεύγουσα ποσό 12.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και ποσό 15.000 ευρώ για τα έξοδα και δαπάνες της.
Ευθύνη του κράτους για την ποιότητα υπεράσπισης από τον δικηγόρο που διόρισε το δικαστήριο στον κατηγορούμενο (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 17.7.12, Radu Pop κατά Ρουμανίας)
Ο προσφεύγων είναι Ρουμάνος που επί του παρόντος εκτίει ποινή στερητική της ελευθερίας 9 ετών για επίθεση και απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά αστυνομικού. Προβάλλει παράπονα για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση (τον έδειραν οι αστυνομικοί κατά τη σύλληψη και την ανάκριση, καθώς και για τις συνθήκες στις φυλακές) καθώς και για τη δικαιότητα της δίκης του (δεν κλήθηκαν όλοι οι μάρτυρες κατηγορίας για να τους υποβάλει ερωτήσεις και ο δικηγόρος που του διόρισε το δικαστήριο δεν του προσέφερε αποτελεσματική βοήθεια στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή της δίκης του, ήτοι για παραβιάσεις των άρθρων 3 και 6 παρ. 1 και 3 της ΕΣΔΑ.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή ως προς τα περισσότερα παράπονα του προσφεύγοντος. Ειδικότερα, επαναλαμβάνει ότι με το να διορίζεται ένας συνήγορος για να συμπαρίσταται στον κατηγορούμενο, δεν διασφαλίζει αφ’ εαυτού και την αποτελεσματικότητα της νομικής βοήθειας. Βεβαίως, υπάρχουν περιπτώσεις που το κράτος δεν μπορεί να μείνει αδιάφορο, όταν προβλήματα νομικής εκπροσώπησης έλθουν στην αντίληψη των αρμόδιων αρχών. Εξαρτάται από τις περιστάσεις της υπόθεσης, αν λαμβανόμενης υπόψη της διαδικασίας ως συνόλου, η νομική εκπροσώπηση μπορεί να θεωρηθεί πρακτική και αποτελεσματική. Στην παρούσα περίπτωση, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι ο προσφεύγων είχε καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας νομική εκπροσώπηση που έπαιξε ενεργό ρόλο στην υπεράσπισή του, αυτός δε (ο προσφεύγων) ουδέν παράπονο είχε εκφράσει τις αρμόδιες αρχές για κάποιες συγκεκριμένες αδυναμίες της υπεράσπισής του. Δέχθηκε όμως το παράπονο για τις συνθήκες κράτησής του στις φυλακές και καταδίκασε τη Ρουμανία να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των 8.400 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
Αυτοκτονία σε γαλλική φυλακή (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 19.7.12, Ketreb κατά Γαλλίας)
Οι προσφεύγουσες, Γαλλίδες υπήκοοι, είναι αδελφές του Kamel Ketreb. O Κamel στις 10.6.1998 εισήχθη σε φυλακή του Παρισιού για ένοπλη επίθεση κατά της συντρόφου του, στην οποία προκάλεσε σοβαρές σωματικές βλάβες, σε χρόνο που είχε ήδη προηγούμενες καταδίκες. Ηταν τοξικομανής και στη φυλακή βρισκόταν υπό ψυχιατρική θεραπεία. Μετά από επεισόδιο με μέλος του προσωπικού φύλαξης, τοποθετήθηκε σε πειθαρχικό κελί για 15 ημέρες και στις 24.5.1999 βρέθηκε απαγχονισμένος με τη ζώνη του σε ένα κιγκλίδωμα στην είσοδο του κελιού.
Οι προσφεύγουσες επικαλούνται παραβίαση των άρθρ. 2 και 3 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα στη ζωή και απαγόρευση απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης). Παραπονούνται ότι οι αρχές δεν έλαβαν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να διαφυλάξουν τη ζωή του αδελφού τους στη φυλακή, δεν εκπλήρωσαν το καθήκον της επιτήρησης και φαρμακευτικής αγωγής του και του επέβαλαν πειθαρχικές κυρώσεις ασυμβίβαστες με την ψυχολογική του κατάσταση. Οι γαλλικές δικαστικές αρχές στις οποίες απευθύνθηκαν οι προσφεύγουσες αποφάνθηκαν ότι δεν υπάρχει ευθύνη κρατικών οργάνων για την αυτοκτονία αυτή.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το κράτος δεν περιορίζεται μόνο στο να απέχει από την πρόκληση ηθελημένης θανάτωσης, αλλά οφείλει να λάβει και τα αναγκαία μέτρα προστασίας της ζωής των προσώπων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους. Υπό συγκεκριμένες περιστάσεις μάλιστα, το κράτος οφείλει να προστατεύσει το άτομο έναντι τρίτων προσώπων, αλλά και έναντι του ίδιου του εαυτού του. Διεπίστωσε δε ότι στην περίπτωση του Kamel οι αρχές παρέλειψαν να εκπληρώσουν τη θετική τους υποχρέωση να προστατεύσουν τη ζωή του και συνεπώς υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ.
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δέχθηκε ότι η τοποθέτηση του Kamel στο πειθαρχικό κελί για 15 ημέρες δεν ήταν μέτρο συμβατό με την κατάσταση προσώπου που είχε τέτοιες ψυχικές διαταραχές και συνεπώς υπήρξε παραβίαση και του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ. Εν όψει αυτών των παραβιάσεων επιδίκασε στις προσφεύγουσες από κοινού το ποσό των 40.000 ευρώ συνολικά, ως χρηματική ικανοποίηση για την ψυχική τους οδύνη.
Δικαίωμα στην «ευθανασία» (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 19.7.12, Koch κατά Γερμανίας)
Η σύζυγος του προσφεύγοντος, συνεπεία ατυχήματος, κατέστη σχεδόν πλήρως παράλυτη, ανάπνεε με τεχνική υποστήριξη και είχε ανάγκη από διαρκή υπηρεσία νοσοκόμων. Οι γερμανικές αρχές αρνήθηκαν να της δώσουν την άδεια να προμηθευθεί μια θανατηφόρα δόση φαρμάκου που θα της επέτρεπε να αυτοκτονήσει. Ετσι, μετέβη στην Ελβετία, όπου αυτοκτόνησε, υποβοηθούμενη από την Οργάνωση Dignitas.
Ο προσφεύγων μετά ταύτα άσκησε αγωγή ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων. Καταληκτικά το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η αγωγή του ήταν απαράδεκτη, διότι δεν μπορεί να βασισθεί σε μεταθανάτιο δικαίωμα της συζύγου σε ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο ίδιος δε ο προσφεύγων δεν νομιμοποιείται σε συνταγματική προσφυγή, ως διάδοχος της συζύγου του.
Ο προσφεύγων παραπονείται για παραβίαση των άρθρων 8 και 13 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα σεβασμού του ιδιωτικού και οικογενειακού βίου και δικαίωμα σε ένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο).
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε συγκριτική έρευνα στα 42 κράτη – μέλη του διαπιστώνει ότι μόνο στην Ελβετία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο επιτρέπεται στους ιατρούς να συνταγογραφούν θανατηφόρα φάρμακα, με την επιφύλαξη ορισμένων εγγυήσεων. Αποφάνθηκε ότι οι γερμανικές δικαστικές αρχές παραβίασαν το άρθρ. 8 με το να αρνηθούν να εξετάσουν κατ’ ουσίαν τις αιτιάσεις του προσφεύγοντος. Καταδίκασε δε τη Γερμανία να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των 2.500 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και το ποσό των 26.736,25 ευρώ για τη δαπάνη και έξοδά του.