Μετά τα τελευταία κρούσματα εξαφάνισης βαρυποινιτών, που βρέθηκαν εκτός φυλακής εκμεταλλευόμενοι τον θεσμό της άδειας (πρόσφατο το παράδειγμα του Μιχ. Μακρυγιάννη, καταδικασμένου σε τετράκις ισόβια που «απέδρασε»… νομίμως) το υπουργείο Δικαιοσύνης εμφανίζεται αποφασισμένο να λάβει μέτρα που σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν εφαρμοσθεί με επιτυχία.
Τα λεγόμενα συστήματα γεωεντοπισμού των κρατουμένων, γνωστά και ως «βραχιολάκια», είναι τσιπ που τοποθετούνται σε κρατούμενους που βρίσκονται εκτός φυλακής με περιοριστικούς όρους ή σε καθεστώς άδειας. Το μέτρο έχει υιοθετηθεί από χρόνια σε Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Σουηδία, Πορτογαλία, Βέλγιο και στην Κύπρο.
Στη χώρα μας, ανάλογες διεθνείς πρακτικές απορρίπτονταν έως πρότινος στη λογική της παραβίασης των δικαιωμάτων των κρατουμένων. Ομως, οι πρόσφατες εξαφανίσεις υποδίκων (του Μιχ. Μακρυγιάννη, αλλά και των Νικ. Μαζιώτη και Παναγιώτας Ρούπα που ήταν υπόδικοι για τρομοκρατική δράση και εξαφανίστηκαν παραβιάζοντας περιοριστικούς όρους) οδηγούν τον υπουργό Δικαιοσύνης κ. Αντ. Ρουπακιώτη σε αποφάσεις για λήψη άμεσων μέτρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο επεξεργάζονται τα μέτρα του γεωεντοπισμού των κρατουμένων, αλλά και της αλλαγής επί το αυστηρότερον, της χορήγησης αδειών σε κρατούμενους, οι οποίοι στο παρελθόν έχουν παραβιάσει τους όρους του νόμου και δεν έχουν επιστρέψει ή άλλους που έχουν διαπράξει βαρύτατα εγκλήματα.
Με τα έως σήμερα ισχύοντα, για να λάβει άδεια ένας βαρυποινίτης που έχει καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη απαιτείται να έχει εκτίσει ήδη οκτώ χρόνια στις φυλακές ή αν είναι για ναρκωτικά, δέκα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, η νομοθεσία μας προβλέπει πως, αν δεν ξαναγυρίσει από την άδεια, η κατηγορία που θα αντιμετωπίσει, σε περίπτωση που συλληφθεί, είναι σε βαθμό πλημμελήματος, που πρακτικά σημαίνει κάποιους μήνες φυλακής επιπλέον ποινή που δεν αποτελεί αντικίνητρο για ανθρώπους που έχουν διαπράξει βαριά εγκλήματα, όπως ανθρωποκτονίες, ληστείες κ.λπ.
Η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου αλλά και η υιοθέτηση των συστημάτων γεωεντοπισμού αναμένεται να ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες από τον υπουργό Δικαιοσύνης, ο οποίος αντιλαμβάνεται πως το ισχύον σύστημα είναι προβληματικό. Κι ενώ τα επίσημα στατιστικά δεδομένα του υπουργείου κάνουν λόγο για ποσοστό 3,6% των κρατουμένων που δεν επιστρέφουν από τις άδειες, το ενδιαφέρον είναι ότι στην πλειονότητά τους αφορούν βαρυποινίτες. Συνολικά, κάθε χρόνο, από τις ελληνικές φυλακές χορηγούνται, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου, 5.000 άδειες σε περίπου 2.000 κρατούμενους, καθώς σε ορισμένους, άδειες δίδονται δύο ή και τρεις φορές τον χρόνο.
Ηδη επανεξετάζεται το ισχύον νομοθετικό καθεστώς που προβλέπει τη χορήγηση αδειών από τριμελές συμβούλιο το οποίο συγκροτείται από τον διευθυντή της φυλακής, τον κοινωνικό λειτουργό και τον αρμόδιο για το σωφρονιστικό κατάστημα εισαγγελέα.
Μάλιστα, σε προσχέδιο σωφρονιστικού κώδικα που είναι έτοιμο στο υπουργείο Δικαιοσύνης, γίνεται πρόβλεψη για ειδική επιτροπή που θα αποφαίνεται για τη χορήγηση αδειών σε περιπτώσεις βαριάς εγκληματικότητας, ενώ εξετάζεται ακόμα και η ριζική τροποποίηση της νομοθεσίας με την εφαρμογή εναλλακτικών ποινών, όπως η κατ’ οίκον κράτηση με σύστημα γεωεντοπισμού προκειμένου να αποσυμφορηθούν οι φυλακές.