Τα γενόσημα φάρμακα δεν έχουν κερδίσει ακόμα την εμπιστοσύνη των Ελλήνων, παρά τη σημαντική μείωση της τιμής τους. Οι προστριβές γιατρών – φαρμακοποιών για το «προτεινόμενο» φάρμακο δίνουν και παίρνουν, ενώ ο ΕΟΦ θα ξεκινήσει εκστρατεία προώθησης και ενημέρωσης για την ασφάλεια των σκευασμάτων. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίας, η πώληση των γενοσήμων από τα φαρμακεία ανέρχεται σε όγκο μόλις στο 19% του συνόλου των φαρμάκων και σε αξία στο 16%-17%, ποσοστά που κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Κι αυτό όταν στις χώρες π.χ. της Βόρειας Ευρώπης, τα σχετικά ποσοστά αγγίζουν ή και υπερβαίνουν το 50%. Αλλωστε, μεγάλο μέρος των γιατρών συνεχίζουν να επιδεικνύουν «σθεναρή» αντίσταση στη συνταγογράφηση της δραστικής ουσίας, «καθοδηγώντας» με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τους ασφαλισμένους σε πρωτότυπα φάρμακα.
Ετσι, προς το παρόν η «απήχηση» των γενοσήμων έγκειται κυρίως στην οικονομική δυνατότητα των ασφαλισμένων «να πληρώσουν από την τσέπη τους» εκτός από τη συμμετοχή στο φάρμακο και τη διαφορά μεταξύ του πρωτοτύπου και του φθηνού γενόσημου. Πάντως, το τελευταίο διάστημα διαφαίνεται ότι ολοένα περισσότεροι επιλέγουν την πιο οικονομική λύση. «Σιγά σιγά, οι πολίτες αρχίζουν και καταλαβαίνουν ότι μπορούν να πάρουν και το φθηνό γενόσημο», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής, Κωνσταντίνος Λουράντος, προσθέτοντας ότι «σε αρκετές περιπτώσεις ζητούν το πιο φθηνό, ή μας ρωτάνε ποιο είναι το πιο φθηνό προκειμένου να ενημερώσουν τον γιατρό τους». Αλλά δεν λείπουν τα απρόοπτα. «Πρόσφατα ένας κύριος πήρε τηλέφωνο και κατήγγειλε τον φαρμακοποιό του ότι τον “έκλεψε” γιατί δεν τον ενημέρωσε ότι μπορούσε να πάρει το φθηνό φάρμακο. Είχε υπολογίσει τη δαπάνη με βάση το ποσοστό συμμετοχής του και τελικά πλήρωσε πολύ περισσότερα χρήματα, αφού κατέβαλε και τη διαφορά στην τιμή πρωτοτύπου – γενοσήμου». Σύμφωνα με τα πρόωρα συμπεράσματα πανελλαδικής έρευνας που διενεργεί η IMS Hellas και τα οποία παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη εκδήλωση για τα γενόσημα, περίπου το 10% των ασφαλισμένων αντικαθιστούν το προτεινόμενο επώνυμο φάρμακο με γενόσημο. Σημειώνεται ότι στην επαρχία καταγράφονται χαμηλότερα ποσοστά αντικατάστασης, ενώ η επιλογή πρωτοτύπου ή γενοσήμου επηρεάζεται και από το ποσοστό συμμετοχής του ασφαλισμένου.
Πάντως, η πλειονότητα των γιατρών γράφει την εμπορική ονομασία του φαρμάκου στο βιβλιάριο των ασθενών και κάποιοι «δασκαλεύουν» τους ασθενείς να ζητήσουν συγκεκριμένο φάρμακο. Στο πλαίσιο αυτό είναι αρκετές οι προστριβές γιατρών και φαρμακοποιών, με τους πρώτους να απειλούν ακόμα και με μηνύσεις σε περίπτωση αντικατάστασης του προτεινόμενου φαρμάκου με φθηνό γενόσημο. Υπενθυμίζεται ότι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών έχει προσφύγει στο ΣτΕ ζητώντας ακύρωση του μέτρου της συνταγογράφησης της δραστικής ουσίας, υπέρ του οποίου έχει ταχθεί ανοιχτά ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής.
«Οι γιατροί έχουν συνηθίσει να γράφουν πρωτότυπα, και οι ασθενείς έχουν συνηθίσει να λαμβάνουν πρωτότυπα. Και πολλοί από αυτούς είναι ακόμα διατεθειμένοι να πληρώσουν τη διαφορά από τα γενόσημα», τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) κ. Γιάννης Τούντας. Για την προώθηση των γενοσήμων, σύντομα ενσωματώνονται θεραπευτικά πρωτόκολλα στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ενώ το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει εκστρατεία ενημέρωσης του ΕΟΦ για την ασφάλεια των φαρμάκων. «Εάν κι αυτές οι παρεμβάσεις δεν έχουν αποτέλεσμα, ίσως θα πρέπει να ληφθούν επιπλέον μέτρα, όπως κλειστοί προϋπολογισμοί στους γιατρούς για τις δαπάνες φαρμάκων (σ.σ. μέτρο στο οποίο προσανατολίζεται και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου) ή και πληρωμή των φαρμακοποιών ανά συνταγή κι όχι επί του τζίρου, καθώς με αυτό τον τρόπο δεν θα έχουν συμφέρον να δίνουν τα πιο ακριβά φάρμακα».
Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση γενοσήμων στα νοσοκομεία, τα στοιχεία είναι πιο ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε τεχνικά κλιμάκια της τρόικας, στις πρόσφατες επαφές τους με στελέχη του υπουργείου Υγείας, στα νοσοκομεία του ΕΣΥ, τα γενόσημα αγγίζουν το 50% σε όγκο και το 40% σε αξία.
Η υποκατάσταση των φαρμάκων
Το νοσηρό φαινόμενο της «υποκατάστασης» φαρμάκων, τα οποία έχουν αντίγραφα με φάρμακα που δεν έχουν γενόσημα, ευελπιστεί να αντιμετωπίσει ο νέος τρόπος αποζημίωσης των ασθενών με βάση την ασφαλιστική τιμή του σκευάσματος. Η υποκατάσταση ήταν μία «παρενέργεια» της συνταγογράφησης της δραστικής ουσίας σε συνδυασμό με την αποζημίωση με βάση το φθηνότερο φάρμακο της δραστικής ουσίας. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησε σε αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που ανέφεραν στην «Κ» στελέχη του υπουργείου Υγείας, είναι οι στατίνες, μία θεραπευτική κατηγορία που περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές δραστικές ουσίες με παρόμοιο αποτέλεσμα στη θεραπεία ασθενών. Χορηγείται σε άτομα με υψηλή χοληστερίνη και σε καρδιοπαθείς. Αυτό που παρατηρήθηκε ήταν ότι αρκετοί γιατροί «έστρεψαν» τη συνταγογράφησή τους σε στατίνη για την οποία δεν υπήρχαν γενόσημα, κι έτσι οι ασθενείς οδηγούνταν αναγκαστικά σε συγκεκριμένο φάρμακο, το οποίο ήταν και αισθητά ακριβότερο από άλλες στατίνες…
Με το νέο μέτρο, οι δραστικές ουσίες της ίδιας θεραπευτικής κατηγορίας (π.χ. όλες οι στατίνες) λαμβάνουν την ίδια τιμή με βάση την ημερήσια δόση θεραπείας των ασθενών.
Ο Εθνικός Οργανισμός Παροχών Υπηρεσιών Υγείας θα αποζημιώνει τη φαρμακευτική αγωγή με βάση αυτές τις τιμές -συνεχίζει να ισχύει το ποσοστό συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα- ενώ σε περίπτωση που το φάρμακο το οποίο λαμβάνει ο ασθενής είναι πιο ακριβό θα καταβάλει το 50% της διαφοράς που προκύπτει, ενώ το υπόλοιπο 50% θα καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ. Αυτός ο επιμερισμός εκτιμάται ότι μπορεί να αυξήσει τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη κατά περίπου 4 εκατομμύρια μηνιαίως. Ωστόσο, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας εκτιμά ότι η δραστική αντιμετώπιση της «υποκατάστασης» φαρμάκων θα επαναφέρει εντός στόχων τα οικονομικά μεγέθη για το 2013.
