Λαχανικά και φρούτα που δεν προλάβαμε να μαγειρέψουμε και σάπισαν στο ψυγείο, γιαούρτι ή γάλα των οποίων παρήλθε η ημερομηνία λήξης, το φαγητό που περίσσεψε από το τραπέζι, φυλάχθηκε, αλλά δεν καταναλώθηκε τελικά ποτέ. Ακόμα και εν μέσω κρίσης, την ώρα που τα συσσίτια στις γειτονιές πληθαίνουν, τόνοι τροφίμων καταλήγουν καθημερινά στους κάδους σκουπιδιών. Αλλοτε σημάδι ευμάρειας, η σπατάλη φαγητού σήμερα επιβαρύνει την τσέπη μας, το περιβάλλον, ενώ συμβάλλει στην ενίσχυση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Εχει βρεθεί ότι ένας μέσος Ευρωπαίος πετάει κάθε χρόνο στα σκουπίδια συνολικά 179 κιλά τροφίμων (ποσότητα που αντιστοιχεί σε 590 ευρώ ανά νοικοκυριό). Στην Ελλάδα τα σχετικά στοιχεία είναι περιορισμένα. Το Κέντρο Τροφίμων και Διατροφής της Barilla υπολόγισε ότι η σπατάλη στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 44 κιλά ανά κάτοικο, γεγονός που εγείρει ερωτήματα, δεδομένου ότι η Κύπρος σπαταλά 334 κιλά τροφής ανά κάτοικο.
Σύμφωνα πάντως με έρευνα κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του προγράμματος της WWF «Καλύτερη Ζωή», το 37% των Ελλήνων σπαταλά φαγητό τουλάχιστον 1-2 φορές τον μήνα, εκ του οποίου ποσοστού το 9% σπαταλά φαγητό 2-3 φορές την εβδομάδα. Τη μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού πετούν οι νέοι 18 -34 ετών, ενώ τη μικρότερη οι άνω των 55. Στους κάδους σκουπιδιών καταλήγουν κατά βάση μαγειρεμένα φαγητά, φρούτα και λαχανικά, ενώ ακολουθούν τα γαλακτοκομικά, το ψωμί, τα ζυμαρικά και τα τρόφιμα που έληξαν ή χάλασαν.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα (Public Issue), οι πολίτες εμφανίζονται αρκετά ενημερωμένοι για τις πρακτικές που μπορούν να αναλάβουν προκειμένου να περιορίσουν τη σπατάλη (να ελέγχουν την ημερομηνία λήξης, να είναι προσεκτικοί με τις ποσότητες που αγοράζουν ή μαγειρεύουν κ.λπ.). Ωστόσο, ένα 20% πηγαίνει για ψώνια χωρίς να έχει σημειώσει αυτά που χρειάζεται, ενώ το 17% δεν καταναλώνει το φαγητό που περίσσεψε.
«Σε μια χώρα όμως που υποφέρει από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, η σπατάλη τροφίμων δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή σε κανένα στάδιο παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων, είτε πρόκειται για τον αγρό και τις φάρμες είτε για τα σούπερ μάρκετ, τα εστιατόρια και τα νοικοκυριά», τονίζει ο Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος του προγράμματος «Καλύτερη Ζωή». Οπως λέει, πολλά προϊόντα δεν φτάνουν ποτέ στο τραπέζι των καταναλωτών γιατί δεν καλύπτουν τις «προδιαγραφές» που θέτουν οι αλυσίδες εμπορίας τροφίμων, τρόφιμα πετιούνται στο στάδιο της μεταφοράς και αποθήκευσης, και τα περισσεύματα τροφής δεν αξιοποιούνται. «Η κρίση έχει συμβάλει στον περιορισμό της σπατάλης. Παρ’ όλα αυτά, τα περιθώρια είναι ακόμα μεγάλα».
Το κενό στην ενημέρωση φιλοδοξεί να καλύψει το διήμερο φεστιβάλ κατά της σπατάλης φαγητού, που συνδιοργανώνουν η «Καλύτερη Ζωή» και το «Μπορούμε» αυτό το Σαββατοκύριακο στο Impact Hub Athens (Καραϊσκάκη 28, Ψυρρή). Μεταξύ άλλων, θα πραγματοποιηθούν προβολές πάνω στο θέμα, θα διοργανωθεί βιωματικό εργαστήριο από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο για τη σωστή ανάγνωση των ετικετών των συσκευασιών, ενώ διάσημοι σεφ, ανάμεσα στους οποίους ο Λευτέρης Λαζάρου, θα ενημερώνουν το κοινό για την κατάλληλη χρήση των τροφίμων, ενώ θα εκτελούν συνταγές για την αξιοποίηση του περισσευούμενου φαγητού.