H υπόθεση της εξάρθρωσης διεθνούς κυκλώματος στη Λάρισα που εμπορευόταν βρέφη, έναντι 5.000 ευρώ το καθένα, ανέδειξε για άλλη μια φορά τις σοβαρές αδυναμίες του συστήματος προστασίας των ανηλίκων στη χώρα μας. Σε αυτό συμφωνούν τόσο κυβερνητικοί, όσο και μη κυβερνητικοί παράγοντες που κλήθηκαν από την «Κ» να σχολιάσουν την εικόνα που αναδεικνύεται πίσω από το θέμα της παράνομης υιοθεσίας βρεφών.
Μωρά που εγκαταλείπονται στα βρεφοκομεία λόγω φτώχειας, παιδιά που υφίστανται εργασιακή εκμετάλλευση από κυκλώματα ή ακόμα και από τις ίδιες τις οικογένειές τους και κυρίως η έλλειψη ενός συντονισμένου εθνικού σχεδίου και επαρκών δημόσιων υποδομών δημιουργούν μια ζοφερή εικόνα για την Ελλάδα της κρίσης. Χαρακτηριστικό του προβλήματος είναι το γεγονός ότι καμία υπηρεσία δεν έχει εποπτεία του προβλήματος.
Τα στοιχεία της Αστυνομίας δεν αποτυπώνουν το μέγεθός του σε καμία περίπτωση, παρότι απ’ όλες τις πλευρές αναγνωρίζεται ο θετικός ρόλος της Αστυνομίας στον συγκεκριμένο τομέα (trafficking). Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στατιστικά της ΕΛ.ΑΣ., το 2012 τα παιδιά δεν υπάρχουν καν ως διακριτή υποκατηγορία μέσα στις συνολικές υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων, ενώ για το 2011 η Αστυνομία κατέγραψε μόλις 13 θύματα εμπορίας σ’ ένα σύνολο 97 περιπτώσεων συνολικά.
Ωστόσο στην ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αφορά την εμπορία ανθρώπων, αναφέρεται ότι εκατοντάδες παιδιά, κυρίως Ρομά από την Αλβανία και τη Ρουμανία, υποβάλλονται σε καταναγκαστική εργασία στην Ελλάδα, πουλώντας αντικείμενα στον δρόμο, ζητιανεύοντας ή διαπράττοντας μικροκλοπές. Οι ΜΚΟ συμφωνούν πως τα θύματα εμπορίας σπανίως καταφεύγουν στις Αρχές. Ενδεικτικά η μη κυβερνητική οργάνωση Α21, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της προστασίας των θυμάτων trafficking για σεξουαλική εκμετάλλευση, επισημαίνει ότι μόλις το 1% των γυναικών που πέφτουν θύματα, παίρνουν το θάρρος να το καταγγείλουν.
«Οπως φαντάζεστε, τα παιδιά είναι πολύ λιγότερα» λέει στην «Κ» ο κ. Αρης Καρδασιλάρης, εκπρόσωπος της τηλεφωνικής γραμμής πληροφόρησης για εμπορία ανθρώπων «1109». Ολες οι ΜΚΟ (μεταξύ των οποίων η Praksis, τα Παιδικά Χωριά SOS και οι Γιατροί του Κόσμου), με τις οποίες επικοινωνήσαμε, δήλωσαν αδυναμία να σκιαγραφήσουν το πρόβλημα, όμως αναφέρουν ως μέγιστη έκφανσή του την έλλειψη υποδομών και την ποιοτική αλλαγή που φαίνεται να επιφέρει η φτώχεια. «Εχουμε περιπτώσεις παιδιών που έρχονται στα ιατρεία μας εμφανώς κακοποιημένα και υπό εκμετάλλευση ακόμα και από τις ίδιες τις οικογένειές τους» λέει η κ. Ευγενία Θάνου, διευθύντρια των Γιατρών του Κόσμου.
Παράλληλα, στα παιδικά νοσοκομεία αυξάνεται ο αριθμός των εγκαταλελειμμένων παιδιών τα οποία, ωστόσο, δεν δίδονται για υιοθεσία αφού σε πολλές περιπτώσεις οι μητέρες εμφανίζονται και τα παίρνουν πριν από την παρέλευση του έτους που απαιτεί ο νόμος προτού παραπεμφθούν σε κοινωνικές δομές. «Είναι ανάγκη να δούμε την ανηλικότητα και όχι την παρανομία και αυτό είναι κάτι που κάνει η Αστυνομία. Ομως δεν επαρκεί η Αστυνομία για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο απαιτεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο κοινωνικών δομών» λέει ο κ. Ηρακλής Μοσκώφ, εθνικός εισηγητής για το trafficking στην Ελλάδα.
Μία από τις δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά την αντιμετώπιση των προβλημάτων προστασίας παιδιών είναι οι ιδιαιτερότητες των κοινωνικών ομάδων στις οποίες είναι ενταγμένα. Η ενδεικτικότερη υπόθεση είναι αυτή των 502 παιδιών «των φαναριών» που φιλοξενήθηκαν στο ίδρυμα της Αγίας Βαρβάρας την περίοδο των Αγώνων, το 2004. Τα παιδιά αυτά, κυρίως Ρομά, εξαφανίστηκαν. Η υπόθεση δεν είχε διαλευκανθεί έως τον Αύγουστο, οπότε και προκλήθηκε συζήτηση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής…