Ο καλός φίλος της στήλης Δημήτρης Αντωνίου είναι λέκτωρ Ελληνικών Σπουδών και αναπληρωτής διευθυντής της Πρωτοβουλίας για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (SNFPHI), στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ. Με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς, μας στέλνει ανοικτή επιστολή προτείνοντας την υπαίθρια διδασκαλία ως μια λύση που θα ταίριαζε στη χώρα και που έχουν, άλλωστε, υιοθετήσει στη Νέα Υόρκη: «Στην αρχιτεκτονική μελέτη του για το 14ο Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια του Λυκαβηττού, ο Δημήτρης Πικιώνης είχε σχεδιάσει πέργκολες για τους προαύλιους χώρους του οικοδομήματος. Πέραν της προφανούς ανάγκης για σκίαση, ο σπουδαίος αρχιτέκτονας ίσως είχε και κάτι άλλο στον νου του. Παρατηρώντας ότι “ο βίος εν Ελλάδι είναι υπαίθριος”, πίστευε ότι η αρχιτεκτονική πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και ότι πιθανότατα τα υπαίθρια μαθήματα θα ήταν χρήσιμα.
Ο ίδιος ίσως δεν γνώριζε ότι η υπαίθρια διδασκαλία χρησιμοποιείτο ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα στη Γερμανία και στην Αμερική, όχι λόγω κάποιου αρχιτεκτονικού οράματος, αλλά από επιτακτική ανάγκη. Σε μια εποχή που η φυματίωση θέριζε, η διεξαγωγή των μαθημάτων εκτός αίθουσας βρήκε πρόσφορο έδαφος, καθώς αποδείχθηκε ότι εμπόδιζε σε μεγάλο βαθμό τη μετάδοση εκείνων ακριβώς των ασθενειών που προκαλούνταν από αερομεταφερόμενους ιούς και βακτήρια. Ακόμα και κατά τη διάρκεια του σκληρού χειμώνα του 1912, στο Πρόβιντενς της Νέας Αγγλίας, παιδιά και καθηγητές συνέχιζαν να κάνουν κουκουλωμένοι μάθημα στο ύπαιθρο, καθώς αποδείχθηκε ότι έτσι δεν νοσούσαν.
Ποιος, άραγε, θα φανταζόταν ότι το 2020 ο αμερικανικός Τύπος θα αναδημοσίευε φωτογραφίες από πανδημίες του παρελθόντος, στις οποίες απεικονίζονται μαθητές να κάνουν μάθημα σε ταράτσες, σε καταστρώματα πλοίων, σε δημοτικούς κήπους κ.λπ.; Ποιος θα περίμενε ότι σήμερα οι Αρχές της Νέας Υόρκης θα έδιναν άδεια σε όσα σχολεία το επιθυμούν να πραγματοποιούν μαθήματα σε αυλές, σε κοντινά πάρκα και, εν ανάγκη, να κλείνουν και να χρησιμοποιούν τους γύρω δρόμους;
Είναι πράγματι απορίας άξιον γιατί στην Ελλάδα δεν έχουμε καν συζητήσει τις δυνατότητες που προσφέρει η υπαίθρια διδασκαλία, δεδομένου ότι οι καιρικές συνθήκες στη χώρα το επιτρέπουν σε μεγάλο βαθμό και όλοι γνωρίζουμε ότι η μετάδοση του κορωνοϊού περιορίζεται κατά πολύ στους ανοικτούς χώρους. Αντίθετα, ο δημόσιος διάλογος για την εκπαίδευση στα χρόνια της πανδημίας επικεντρώνεται στον αριθμό των μαθητών που πρέπει να έχει κάθε τάξη, στη συχνότητα αερισμού των αιθουσών, στον αριθμό των αναγκαίων αιθουσών, στον χρόνο προαυλισμού των μαθητών και στην τήρηση των αναγκαίων αποστάσεων.
Αναμφισβήτητα, η υπαίθρια διδασκαλία δεν αποτελεί πανάκεια. Ωστόσο, μέχρι να έρθει ο χειμώνας, μπορεί να αποτελέσει ακόμα μία επιλογή στη φαρέτρα των ιθυνόντων του υπουργείου Παιδείας να αναδιοργανώσουν το σχολικό πρόγραμμα και να κάνουν τους δασκάλους, τους γονείς και τους μαθητές να νιώσουν πιο ασφαλείς. Ετσι κι αλλιώς, δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε. Ισα ίσα, βγάζοντας τα παιδιά έξω από τη σχολική αίθουσα, ίσως ανανεώσουμε την εκπαίδευσή μας και θυμηθούμε το όραμα του Πικιώνη».
[email protected]