Οι ιδιάζουσες συνθήκες που επικρατούν στην Κύπρο από την ανεξαρτησία του 1960, έχουν επιβάλει την υποχρεωτική στράτευση όσων είναι σε θέση να φέρουν όπλα. Ως εκ τούτου από την 1η Ιουνίου 1964, ημερομηνία ιδρύσεως της Εθνικής Φρουράς, άπαντες οι άρρενες μόλις συμπληρώσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους, είναι υποχρεωμένοι να διακόψουν κάθε δραστηριότητά τους, επαγγελματική ή σπουδών, και να καταταχθούν στην Εθνική Φρουρά.
Εν αντιθέσει με την πρακτική που ακολουθείται σε άλλες χώρες, στην Κύπρο η συντριπτική πλειονότητα των 18άρηδων στην κυριολεξία από τα σχολικά θρανία βρίσκεται στα στρατόπεδα, αναστέλλοντας κάθε δραστηριότητα για 14 μήνες, χρόνος της στρατιωτικής θητείας στην Εθνική Φρουρά, από το 2016. Μια πρακτική που σε γενικές γραμμές θεωρείται πετυχημένη.
Με βάση τον νόμο περί ιδρύσεως της Εθνικής Φρουράς, η αναβολή στράτευσης προνοείται μόνο για συγκεκριμένες περιπτώσεις και εφαρμόζεται με φειδώ. Οι άρρενες που θα καταταχθούν για θητεία στην Εθνική Φρουρά δεν έχουν τη δυνατότητα αναβολής, των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους, εντός ή εκτός Κύπρου. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν όσοι επιλέχθηκαν για φοίτηση στο τμήμα νοσηλευτικής, ανώτατου εκπαιδευτικού (ΤΕΠΑΚ) ιδρύματος της Δημοκρατίας ή στον κλάδο μαγειρικής – ζαχαροπλαστικής ανώτερου ή ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος της Δημοκρατίας. Για αυτές τις δύο περιπτώσεις εφαρμόζεται η πρόνοια του νόμου της προσωρινής απόλυσης έως την ολοκλήρωση των σπουδών.
Προσωρινές απολύσεις εθνοφρουρών προνοούνται και για συγκεκριμένους οικογενειακούς λόγους ή για περιπτώσεις εθνοφρουρών με ειδικές δεξιότητες. Ωστόσο και εδώ ο νόμος δίνει το δικαίωμα στον εκάστοτε υπουργό Αμυνας να καθορίζει τον ανώτατο αριθμό όσων θα απολύονται προσωρινά, καθώς και τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων. Ακόμα και στις περιπτώσεις της προσωρινής απόλυσης, όσοι επηρεάζονται υποχρεούνται να συμπληρώσουν το υπόλοιπο της θητείας τους, μέχρι την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου των σπουδών τους.
Για θέματα σπουδών, διαφορετική πρακτική ακολουθείται μόνο για τους εθνοφρουρούς οι οποίοι έχουν επιλεγεί για φοίτηση σε Ανώτατο Στρατιωτικό Εκπαιδευτικό Ιδρυμα ή Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών του εσωτερικού ή του εξωτερικού. Για τις περιπτώσεις αυτές η θητεία διακόπτεται και οι επηρεαζόμενοι ξεκινούν τη φοίτησή τους όχι ως κληρωτοί αλλά ως μόνιμο προσωπικό της Εθνικής Φρουράς.
Η υποχρεωτική στράτευση στα 18 έχει περιορίσει τα μέγιστα τις περιπτώσεις εκείνες καθυστέρησης, εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας ή και αποφυγής της. Εντούτοις στην περίπτωση της Εθνικής Φρουράς το πρόβλημα που εντοπίζεται έχει να κάνει με τα ποσοστά φυγοστρατίας κυρίως για λόγους υγείας ή για αντιρρησίες συνείδησης. Για τις δυο κατηγορίες αυτές έχει θεσπιστεί η εναλλακτική ή η ειδική θητεία με αποτρεπτικό παράγοντα τη διάρκεια του χρόνου στράτευσης, που είναι μεγαλύτερος της 14μηνης.