Ενίσχυση του τομέα δημόσιας υγείας, ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, επανασχεδιασμό του νοσοκομειακού χάρτη και σοβαρές παρεμβάσεις στη διοίκηση και τη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας, προτείνουν επτά καθηγητές πανεπιστημίου για ένα νέο «ΕΣΥ», η αναγκαιότητα του οποίου εν μέσω πανδημίας κρίνεται επείγουσα. Σύμφωνα με τον καθηγητή Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και συντονιστή της ομάδας των καθηγητών Γιάννη Τούντα, «λίγους μήνες πριν από την έναρξη της πανδημίας δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση της διαΝΕΟσις για το “Νέο ΕΣΥ”, την οποία συνέγραψαν επτά καθηγητές πανεπιστημίου από πέντε διαφορετικά ΑΕΙ. To ΕΣΥ, παρά την αναμφισβήτητη προσφορά του, η οποία επιβεβαιώθηκε πρόσφατα με την αποτελεσματική νοσοκομειακή περίθαλψη όσων νόσησαν από την COVID-19, δεν παύει να χαρακτηρίζεται από τις διαχρονικές παθογένειες της υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης, ανεπαρκούς διοίκησης και έλλειψης σχεδιασμού, καθώς και από αξίες και προτεραιότητες που ανήκουν στην Ελλάδα του χθες και όχι στην Ελλάδα του σήμερα – και ακόμα λιγότερο στην Ελλάδα του αύριο».
Οπως αναφέρει ο καθηγητής, το ΕΣΥ σήμερα είναι νοσοκομειοκεντρικό, ανίκανο να ανταποκριθεί στις ανάγκες υγείας σημαντικού ποσοστού πληθυσμού, ενώ η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι ανεπαρκής και η δημόσια υγεία-πρόληψη περιθωριοποιημένη. «Για όλους αυτούς τους λόγους, υπάρχει ανάγκη για ένα “Νέο ΕΣΥ”, το οποίο θα διασφαλίζει την κλινική αποτελεσματικότητα, την οικονομική αποδοτικότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, με σύγχρονους θεσμούς οργάνωσης, διοίκησης, χρηματοδότησης», τονίζει ο κ. Τούντας.
Σε ό,τι αφορά τη διοίκηση-οργάνωση του ΕΣΥ, η ομάδα καθηγητών προτείνει την αύξηση των υγειονομικών περιφερειών (ΥΠΕ) από επτά σε 13, προκειμένου να αντιστοιχηθούν με τις υφιστάμενες διοικητικές Περιφέρειες. Η αντιστοίχηση αυτή εκτιμάται ότι θα επιτρέψει τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη λειτουργία τους και την ανάπτυξη υπηρεσιών υγείας ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε πληθυσμού. Στο πλαίσιο αυτό τονίζεται η ανάγκη επανασχεδιασμού του νοσοκομειακού χάρτη, με συγχωνεύσεις, αλλαγές χρήσης μονάδων υγείας, δημιουργία νοσοκομειακών συμπλεγμάτων και δικτύων συνεργαζόμενων νοσοκομείων καθώς και ανακατανομή κλινών, κλινικών και εργαστηρίων.
Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία Κέντρου Στρατηγικού Σχεδιασμού και Αξιολόγησης του ΕΣΥ, ενός ΝΠΙΔ το οποίο θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται τα δεδομένα από την καθημερινή λειτουργία των μονάδων του συστήματος και θα εισηγείται ανάλογα στα αρμόδια όργανα. Το υπουργείο Υγείας θα ασκεί επιτελικό και εποπτικό ρόλο. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ μετατρέπονται σε ΝΠΙΔ προκειμένου να αποκτήσουν διαχειριστική αποτελεσματικότητα, διατηρώντας όμως τον δημόσιο χαρακτήρα τους ως θυγατρικές εταιρείες των ΥΠΕ (ΝΠΔΔ). Για τις εργασιακές σχέσεις των γιατρών στα νοσοκομεία, προτείνεται η σύνδεση του μισθού τους με το προσφερόμενο έργο και η υιοθέτηση ποικίλων μορφών απασχόλησης, ανάλογα με τη θέση στην ιεραρχία και τις εκάστοτε ανάγκες του νοσοκομείου.
Η πρόταση της διαΝΕΟσις δίνει ιδιαίτερο βάρος στην ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ), με την υιοθέτηση του θεσμού της οικογενειακής ιατρικής που θα έχει επίκεντρο την οικογένεια και όχι το άτομο. Η οικογενειακή ιατρική θα παρέχεται από διατομεακές δομές, με τη συμμετοχή των μονάδων υγείας του ΕΣΥ, των δήμων και του συμβεβλημένου ιδιωτικού τομέα. Οι επιμέρους δομές θα εντάσσονται σε ολοκληρωμένα δίκτυα ΠΦΥ, ανά δήμο ή ανά διαμέρισμα μεγάλων δήμων, τα οποία θα διοικούνται από Δ.Ε. και θα συνάπτουν συμβολαιακές συνεργασίες με τον ΕΟΠΥΥ.
Η Εκθεση περιλαμβάνει, επίσης, προτάσεις για την ενίσχυση του τομέα της δημόσιας υγείας, με δημιουργία κεντρικής υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας και ισχυρές Διευθύνσεις ανά ΥΠΕ που θα συνεργάζονται με την ΠΦΥ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οπως αναφέρει ο κ. Τούντας, «η αντιμετώπιση της πρόσφατης πανδημίας και η ανάδυση νέων επιδημιών τα τελευταία σαράντα περίπου χρόνια, καθώς και κρίσιμα ζητήματα των περιβαλλοντικών και εργασιακών κινδύνων και των κοινωνικών και συμπεριφορικών παραγόντων που επιδρούν στην υγεία, καθιστούν αναγκαία την αναβάθμιση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι επιχειρεί ο σχετικός νόμος που ψηφίστηκε λίγο πριν ξεσπάσει η πανδημία».
Προϋπόθεση
Τέλος, για την υλοποίηση του «Νέου ΕΣΥ», απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης. Για τον σκοπό αυτό, εκτός από την αύξηση της δημόσιας δαπάνης υγείας τουλάχιστον κατά 1% του ΑΕΠ, προτείνονται η μετατροπή του ΕΟΠΥΥ σε ενιαίο μοναδικό πληρωτή, με αποκλειστική διαχείριση των εθνικών πόρων για τις δημόσιες δαπάνες υγείας, η ενσωμάτωση των ιδιωτικών πληρωμών και παραπληρωμών στην επίσημη χρηματοδοτική διαδικασία με τη μορφή συνασφάλισης ή συμπληρωματικής ασφάλισης, καθώς και η διαμόρφωση ενός δομικά σταθερού και λειτουργικού πλαισίου τιμών.