– Το διάβασες το βιβλίο; Πώς σου φάνηκε;
– Από το πρωί το διαβάζω. Είναι συνταρακτικό.
– Αλήθεια λες; Με πιάνουν τα κλάματα.
Η φωνή της, στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, τρέμει. Με κόπο συγκρατώ κι εγώ τα δάκρυά μου. Με τη Ρένα Κουβελιώτη δεν είμαστε φίλες. Οι βίοι μας είναι παράλληλοι, όμως, εδώ και χρόνια, μέσα από το επάγγελμά μας. Γνωριστήκαμε μόλις πέρυσι, σε μια δημοσιογραφική αποστολή στην Ιορδανία. Μπήκαμε… στη λούφα μέσα στο Μπλε Τζαμί του Αμάν, ένα βράδυ, μαζί με άλλες δύο τολμηρές συναδέλφους, βγάλαμε και σέλφι. Ακόμα θυμάμαι την έξαψη και τα γέλια μας. Φωτεινό πλάσμα η Ρένα, ευαίσθητη, με χιούμορ και αυτοσαρκασμό. Ανθρωπος των ήχων – δεν ξέρω αν είναι δόκιμη αυτή η περιγραφή, αλλά έτσι τη βλέπω. Πώς να τη φανταστώ, λοιπόν, μέσα στη σιωπή;
«Ποτέ δεν μου άρεσε η σιωπή· κάποιες φορές μάλιστα αναζητούσα και τη φασαρία – έτσι, για να αισθάνομαι ζωντανή… Ενα πρωινό, μου είπανε πως σύντομα θα σωπάσει η μνήμη μου, το θησαυροφυλάκιό μου, το απόσταγμα του εγώ μου. Αν ήμουν μόνη στη ζωή μπορεί και να μη μ’ ένοιαζε. Τώρα όμως…», γράφει η ίδια στον πρόλογο του βιβλίου της που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις ΙΑΝΟS, με τίτλο «Θα μ’ αγαπάς όταν δεν θα σε θυμάμαι;». Σε αυτό περιγράφει τη μάχη της με τη συρρίκνωση εγκεφάλου, πρόδρομο στάδιο της άνοιας.
Η περιπέτεια άρχισε το 2015 με κάποια κενά μνήμης, που ολοένα πλήθαιναν. Τα μπλακάουτ άρχισαν να κυριαρχούν στην καθημερινότητά της. Στη δουλειά την πείραζαν οι συνάδελφοι όταν ξεχνούσε τα ρεπό της, ονόματα συνεντευξιαζόμενων και συνεργατών… «Τι έγινε, ερωτοχτυπήθηκες και έχασες τα μυαλά σου;». «Μπα, απλώς είμαι κουρασμένη», απαντούσε εκείνη αποφεύγοντας πάντα τη συνέχεια της συζήτησης. Τα χρωματιστά αυτοκόλλητα σημειώματα έγιναν ο καλύτερος σύμμαχός της: «Μην ξεχάσω να πληρώσω τη ∆ΕΗ, τσακ, κόλλημα στην ατζέντα που πάλευε να μη σκάσει από τα χαρτάκια· Μην ξεχάσω ν’ απλώσω τα ρούχα, τσακ, κόλλημα στον καθρέφτη του μπάνιου· Μην ξεχάσω ν’ αγοράσω γάλα όταν σχολάσω, τσακ, κόλλημα στον υπολογιστή του γραφείου. Λίστες υποχρεώσεων παντού». Κόκκινα, λαχανί, πορτοκαλί και κίτρινα χαρτάκια έγιναν τα βήματά της στη ζωής της.
Η διάγνωση δεν άργησε να γίνει. «Οση ώρα της μιλούσε ο νευρολόγος του διαγνωστικού κέντρου, για νευρώνες και εκφυλιστικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου, η Ηλέκτρα, προσποιούμενη ότι κρατάει σημειώσεις, έγραφε και ξαναέγραφε στην ατζέντα της μια πρόταση: Θα μ’ αγαπάς όταν δεν θα σε θυμάμαι;». Στο βιβλίο της Ρένας, ηρωίδα και alter ego της είναι η Ηλέκτρα. Μέσα από εκείνη ουσιαστικά μιλάει για τον εαυτό της. Γιατί αποφάσισε να το κάνει; Για τα παιδιά της: τον 15χρονο Χρήστο-Αναστάση και τη 10χρονη Ηλέκτρα-Θεοδώρα.
«∆εν πεθαίνει το σώμα μου, πεθαίνει, όμως, το μυαλό μου σιγά σιγά. Τι αξία έχει η ζωή χωρίς μνήμη; Θα τα ξεχάσω όλα μαζί ή σταδιακά; ∆ηλαδή θα ξεχάσω ποια είμαι; Τι έχω; Τι θέλω; Τα όνειρά μου; Θα ξεχάσω τα παιδιά μου;». Απόγνωση, αγωνία, φόβος και μάχη με τον χρόνο. «Θα μπορέσω να τους μάθω τη ζωή; Τι να προσέξουν; Τι να αποφύγουν; Να μην επαναλάβουν τα λάθη τα δικά μου; Θα προλάβω; Τι περιθώρια έχω; Και τι να τους πω; Επειδή σε λίγο δεν θα σας θυμάμαι, πάρτε αυτές τις οδηγίες για τη ζωή σας; Να τα αφήσω σαν διαθήκη;».
Ναι, μια πολύτιμη διαθήκη είναι αυτό το βιβλίο. Γεμάτο εμπειρίες, χαρές, πίκρες, επιτυχίες, διαψεύσεις, όνειρα. Γεμάτο αγάπη και τρυφερότητα. «Να κατανοείς τις αδυναμίες όλων των ανθρώπων, ανάμεσά τους και του βιολογικού σου πατέρα», λέει η Ρένα Κουβελιώτη, ανύπαντρη μητέρα, στον γιο και στην κόρη της. «Τώρα πια τον πονάω. Σκέφτομαι πόσες χαρές σου έχασε και λυπάμαι που δεν ήταν εκεί να μοιραστεί τα στολίδια της ζωής. Αν ποτέ σας ευλογήσει ο Θεός να ανταμώσετε, άπλωσέ του το χέρι· δείξε του τον δρόμο της προσφοράς χωρίς ανταλλάγματα· έτσι, για να μοσχοβολήσει αγάπη και η δική του ζωή. Μην ξεχνάς, σ’ εκείνον χρωστάς το μισό σου DNA, κάποια κομμάτια του χαρακτήρα σου, ίσως…».
Κερδισμένο στοίχημα
Η έκδοση του βιβλίου ήταν για εκείνη ένα μεγάλο στοίχημα που κερδήθηκε. Γιατί αφηγήθηκε στα παιδιά της τη ζωή της –και την κοινή ζωή τους– και τα προετοιμάζει για το μέλλον, με τρόπο σπαρακτικό. «Ακόμα κι αν δεν θα σε θυμάμαι, να ξέρεις πως σ’ αγάπησα τόσο πολύ, που φτάνει για να καλύψει δέκα ζωές σου και άλλες τόσες δικές μου.
Θέλω να μου υποσχεθείς πως αν δεν μπορώ να αυτοεξυπηρετηθώ θα φροντίσεις να πάω σε κάποιον ειδικό χώρο· σ’ ένα σπίτι με ανθρώπους που έχουν αντίστοιχα προβλήματα. Μη σου περάσει ούτε μια στιγμή από το μυαλό πως η ψυχή μου δεν θα αισθανθεί τον εγκλωβισμό σου. Ακόμα κι αν το μυαλό μου κοιμηθεί, η ψυχή μου –καθότι μεγάλη αλήτισσα– θα τα αισθάνεται όλα, σε διαβεβαιώ. Ετσι, αν νιώσω πως σκλαβώνεσαι εξαιτίας μου, θα μαραθώ, θα πεθάνω».
Κι όμως, η Ρένα, έχοντας στο πλευρό της τη μητέρα της, βράχο ακλόνητο, δεν χάνει την ελπίδα της. «Τώρα βρέθηκε και ατελής ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου μου που θεωρείται υπεύθυνος για επιληψία. Ετσι εξετάζουμε και αυτό το ενδεχόμενο. Σε λίγες μέρες θα υποβληθώ σε ένα ακόμα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα από έναν ειδικό. Παράλληλα με έχει αναλάβει η Ιατρική Σχολή για γονιδιακό έλεγχο. Αν βρούμε το αίτιο, ίσως με κατάλληλη αγωγή να καθυστερήσουμε την εξέλιξη», μου λέει. «Θα βγεις νικήτρια», της απαντώ. Και το εννοώ!