Μάττη Εγκον-Ξυλά: «’Εφυγε» η Χιώτισσα της διασποράς, που υποστήριξε τα γράμματα και τις τέχνες

Μάττη Εγκον-Ξυλά: «’Εφυγε» η Χιώτισσα της διασποράς, που υποστήριξε τα γράμματα και τις τέχνες

3' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η κομψή εμφάνισή της είχε κάτι από την παλαιάς κοπής χιώτικη αρχοντιά: αυτήν τη φυσική ευγένεια σφυρηλατημένη στο μέτρο και σε αρετές που κατακτήθηκαν από γενιές Χιωτών καραβοκυραίων, διότι δάμασαν τη θάλασσα και καταξιώθηκαν στον σκληρό διαπραγματευτικό στίβο της ναυτιλίας στο Σίτι. Ομως αυτό που σε κέρδιζε στη Μάττη Εγκον-Ξυλά, η οποία «έφυγε» πριν από λίγες ημέρες, δεν ήταν η αριστοκρατικότητα στους τρόπους αλλά η γλυκύτητά της. Ζεστή, φιλόξενη, αυθεντική οικοδέσποινα, άνθρωπος με έγνοια και φροντίδα για όλους, ήταν μια αληθινά γενναιόδωρη φύση, όχι μόνο με τη στενή έννοια των προσωπικών συναναστροφών αλλά με την έμπρακτη προσφορά προς την πατρίδα.

Μάττη Εγκον-Ξυλά: «’Εφυγε» η Χιώτισσα της διασποράς, που υποστήριξε τα γράμματα και τις τέχνες-1Οπως άλλωστε διδάχθηκε εξ απαλών ονύχων και από τους γονείς της, τον Καρδαμυλίτη πατέρα της Μιχαήλ Μάρκο Ξυλά, διαπρεπή στο ναυτικό δίκαιο και στον εφοπλισμό, και τη μητέρα της Σταματία, το γένος Πουτού, το ύψιστο χρέος είναι προς τους προγόνους και το κληροδότημά τους. Οι γονείς της είχαν αναλάβει το 1965 την πρωτοβουλία να ανακαινίσουν το ερειπωμένο σχολείο στα Καρδάμυλα, για να το δωρίσει αργότερα η Μάττη στον δήμο. Πέραν αυτού, στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ίδρυσαν το Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο, ένα πρωτοποριακό έργο για το νησί εκείνη την εποχή, το οποίο επίσης δωρίστηκε στον δήμο. Με τέτοιες αρχές, εκείνη δεν θα μπορούσε να έχει διαφορετικές προτεραιότητες στον δικό της βίο. 

Το 1986, παντρεμένη πλέον σε δεύτερο γάμο με τον ουγγρικής καταγωγής ζωγράφο Νίκολας Εγκον, ίδρυσε την Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή Μεγάλης Βρετανίας, που κοντεύει να κλείσει 35 χρόνια ζωής. Είναι ένας θεσμός που ενίσχυσε καταλυτικά την εμβέλεια της ελληνικής αρχαιολογίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η αγάπη της εκλιπούσης για την αρχαιολογία συνδέεται και με τη μητέρα της, η οποία ήταν από τις πρώτες Ελληνίδες που μπήκαν στη Νομική και ήταν φίλη με τον Νικόλαο Πλάτωνος.

Καθώς η Μάττη έφυγε από την Ελλάδα σε ηλικία 12 ετών για να ζήσει μόνιμα στο Λονδίνο, η εκπαίδευση έγινε το πραγματικό της πάθος. Με τον φιλέλληνα Εγκον μοιραζόταν το πάθος αυτό και μαζί θεσμοθέτησαν τον κύκλο διαλέξεων Ράνσιμαν για να τιμήσουν τον βυζαντινολόγο φίλο τους. 
Η νυν πρόεδρος της επιτροπής Ζέττα Θεοδωροπούλου-Πολυχρονιάδη και στενή φίλη της Μάττης, με την οποία μοιράστηκε το όραμα για πολλά χρόνια, επισημαίνει στη στήλη: «Με την απώλειά της ο κόσμος μας έγινε φτωχότερος, γιατί έχασε έναν άνθρωπο που σε όλη του τη ζωή ήθελε να προσφέρει. Στα 35α γενέθλιά της, η Ελληνική Αρχαιολογική Επιτροπή Μεγάλης Βρετανίας, που δημιουργήθηκε χάρις σε εκείνη, πέτυχε την ενδυνάμωση των δεσμών των ακαδημαϊκών κοινοτήτων της Ελλάδας και του Ηνωμένου Βασιλείου με τρόπο συνεπή και αναγνωρισμένο.

Μάττη Εγκον-Ξυλά: «’Εφυγε» η Χιώτισσα της διασποράς, που υποστήριξε τα γράμματα και τις τέχνες-2
Τα μέλη της επιτροπής με τη Μάττη και τη Ζέττα Θεοδωροπούλου στο κέντρο της φωτογραφίας

Κάθε χρόνο δημοσιοποιεί το εθνικής σημασίας ανασκαφικό έργο που επιτελείται στην Ελλάδα και στην Κύπρο με τις δύο ετήσιες διαλέξεις που οργανώνει στη καρδιά του Λονδίνου, μία στο Πανεπιστήμιο Κινγκς Κόλετζ και μία στο Ελληνικό Κέντρο. Κυρίως όμως χάρις στην κύρια χορηγό υποτροφιών, την ιδρύτρια Μάττη Εγκον (καθώς με και τη συμβολή ιδρυμάτων όπως το Α. Γ. Λεβέντη, Ι.Φ. Κωστόπουλος, Samourkas Foundation of New York, το Ιδρυμα Μαρία Τσάκου, αλλά και μελών και ιδιωτών), έχει μέχρι σήμερα χορηγήσει 70 υποτροφίες σε λαμπρούς αρχαιολόγους». 

«Η Μάττη παρακολουθούσε στενά την πρόοδο των υποτρόφων αλλά και των αποφοίτων μας, με τους οποίους παραμένουμε σε συνεχή επαφή. Εκείνη τους έβλεπε πάντα σαν την ευρύτερη οικογένειά της και τα μηνύματα για τον χαμό της από τα νέα παιδιά είναι πολύ συγκινητικά», λέει η πρόεδρος της επιτροπής, που έχει τα ηνία από το 2013. Εκτός από την αρχαιολογία, η Μάττη Εγκον-Ξυλά υπήρξε μεγάλη ευεργέτις και στη μουσική, ενισχύοντας ωδεία αλλά και προβάλλοντας Ελληνες σολίστ στο εξωτερικό. Οπως πολύ εύστοχα είχε πει και ο επικεφαλής της Αρχαιολογικής Εταιρείας και γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Βασίλειος Πετράκος, σε μια εκδήλωση προς τιμήν της, «πέρασε τη ζωή της υπηρετώντας δύο θεούς, τον Ποσειδώνα και την Αθηνά. Τον πρώτο από την οικογενειακή της παράδοση και τη δεύτερη από προαίρεση και τις χιώτικες καταβολές της», τις οποίες πέρασε και στα παιδιά της, Σταματία και Νίκο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή