Ο μουσειολόγος και συντηρητής έργων τέχνης Ηλίας Παπαγεωργίου με περίμενε έξω από τη Μητρόπολη Αθηνών την περασμένη Τρίτη. Ηταν παρθενικό πρωινό του σφραγίσματος των καφέ και των εστιατορίων και η καρδιά της Αθήνας έμοιαζε να έχει προσωρινά σταματήσει (πού να ξέραμε τότε ότι μας ερχόταν και το οριστικό lockdown…). Η μειωμένη κίνηση των πεζών στον δρόμο εναρμονιζόταν με την ησυχία που επικρατούσε στο εσωτερικό του ναού. Στα αριστερά της εισόδου κατεβήκαμε από μικρή σκάλα στο υπόγειο. Εκεί βρίσκεται ένα μικρό μουσείο ή αλλιώς κειμηλιοφυλάκιο που εγκαινιάστηκε πριν από λίγους μήνες. Ο κ. Παπαγεωργίου, που είχε την ευγένεια να με ξεναγήσει, ήταν εκ των πρωτεργατών του εγχειρήματος με τον Παντελή Φελέρη, μουσειογράφο, αρχιτέκτονα και συντηρητή.
Το έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος είχε ως σκοπό να αξιοποιήσει αυτόν τον χώρο στο υπόγειο του ναού. Πριν από 40 χρόνια προοριζόταν για παρεκκλήσι και εντέλει χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη. Εκεί τοποθετήθηκαν πρόσφατα μερικά από τα πιο ωραία αποκτήματα της μητρόπολης. Η πρώτη εικόνα ήταν εντυπωσιακή. Ο φωτισμός προσεγμένος και υποβλητικός, η οροφή περίτεχνα ζωγραφισμένη, οι προθήκες γεμάτες με πολύτιμα αλλά και ταπεινά αντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης καλούσαν τον επισκέπτη σ’ ένα διαφορετικό προσκύνημα. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τον πατέρα Θωμά Συνοδινό, προϊστάμενο της μητρόπολης, ο οποίος παλαιότερα από τη θέση του πρωτοσύγκελλου επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, είχε παρακολουθήσει όλη την πορεία της αποκαταστάσεως του ναού από το 1998 μέχρι και το 2016.
Αμοργιανός με σπουδές Αρχαιολογίας, δεν θα μπορούσε να αφήσει έτσι όλα αυτά τα αντικείμενα που υπήρχαν αποθηκευμένα και αναξιοποίητα. Το έβαλε πείσμα να προχωρήσει το μουσείο και παρακολούθησε από κοντά όλες τις εργασίες. Είχε βέβαια και την τύχη να πέσει σε δύο ανθρώπους που σεβάστηκαν απολύτως τον χώρο και την ατμόσφαιρά του. Ο επισκέπτης θα διαπιστώσει αμέσως πως οι προθήκες είναι εξαιρετικά μελετημένες, η επιλογή των εκθεμάτων έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και η παρουσίαση δεν είναι καθόλου πληκτική. Αντιθέτως, υπάρχουν πολλά να δει και να μάθει κανείς, με πιο συγκινητικό ίσως, την τεράστια ακτινοβολία της Ορθοδοξίας σε όλες τις κοινότητες των αποδήμων: Ελληνες της Ρωσίας, της Βιέννης, ακόμα και της Καλκούτας έχουν στείλει υφάσματα επιταφίων, σταυρούς και ιερά σκεύη. Αριστουργήματα κεντητικής τέχνης ή μεταλλοτεχνίας και αργυροχρυσοχοΐας φανερώνουν πως το χέρι του μάστορα είχε άλλο μεράκι όταν έφτιαχνε κάτι για λατρευτική χρήση.
«Αποφύγαμε να τοποθετήσουμε πολλές εικόνες ώστε να υπάρχει διαφοροποίηση από τον κυρίως ειπείν ναό και να αντιλαμβάνεται κανείς ότι βρίσκεται μέσα σε μουσείο», λέει ο κ. Παπαγεωργίου, ο οποίος συντήρησε πολλά από τα εκθέματα, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν και άμφια, μίτρες, τάματα καθώς και προσωπικά αντικείμενα ιεραρχών. Στα πεπραγμένα του είναι και το εκκλησιαστικό μουσείο της Αμοργού, το μουσείο του Αρκαδίου, στην Αγιά Λαρίσης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου κ.ά. «Θέλαμε να φτιάξουμε ένα αφήγημα που να δίνει βαρύτητα και στην ιστορία της Αθήνας και της νεότερης Ελλάδος και στην τέχνη πέραν της θρησκείας. Οπωσδήποτε υπάρχει ο σεβασμός και η γνώση για τη λατρευτική βαρύτητα όλων των εκθεμάτων, αλλά ταυτόχρονα φωτίζονται και άλλες πτυχές», προσθέτει στην «Κ».
Πρωταγωνίστρια του κειμηλιοφυλακίου είναι η Αγία Φιλοθέη, καθώς εκτίθενται δύο απεικονίσεις της όπως και το κιβώριο όπου υπήρχαν παλαιότερα τα λείψανά της. Το σκήνωμά της βρίσκεται στη μητρόπολη. Πριν από τον κορωνοϊό είχε προγραμματιστεί ώστε ο χώρος να είναι επισκέψιμος καθημερινά από τις 10 π.μ. έως τις 6 μ.μ., αλλά τώρα μπορεί κάτι να τροποποιηθεί ανάλογα με τα μέτρα ασφαλείας που τελικά θα εφαρμοστούν. Αν περάσει κανείς από τον ναό, αξίζει πραγματικά μια επίσκεψη.