Οκτώ στα 10 ελληνικά νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από την κατοικία τους (ποσοστό 80,4%), με τη σχετική αναλογία να εμφανίζεται αυξημένη κατά 73,3% σε σύγκριση με το 2010. Ένας στους δύο πραγματοποιεί ηλεκτρονικές αγορές, με ποσοστό 65% εξ αυτών να αγοράζει ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ.
Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνονται στην Έρευνα Χρήσης Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας από Νοικοκυριά και Άτομα της ΕΛΣΤΑΤ, στο πλαίσιο της οποίας ερευνήθηκαν 5.111 ιδιωτικά νοικοκυριά και ισάριθμα μέλη αυτών, σε ολόκληρη την Ελλάδα, με προϋπόθεση την ύπαρξη ενός, τουλάχιστον, μέλους ηλικίας 16 – 74 ετών σε κάθε νοικοκυριό.
Ευρυζωνική σύνδεση χρησιμοποιεί το 80% του συνόλου των νοικοκυριών της χώρας με ένα, τουλάχιστον, μέλος ηλικίας 16 – 74 ετών, παρουσιάζοντας, σε σύγκριση με το 2019 (όταν ήταν 78,1%), αύξηση 2,4%.
Χρήση διαδικτύου
• 8 στους 10 (78,1%) ηλικίας 16 – 74 ετών έκαναν χρήση διαδικτύου κατά το Α’ τρίμηνο του 2020. Καταγράφηκε αύξηση 3,2% σε σύγκριση με το 2019.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, χρήση του διαδικτύου σε τακτική βάση, δηλαδή, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, πραγματοποιείται από το 98% όσων χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο το Α’ τρίμηνο του 2020. Περισσότερες από δύο φορές, στη διάρκεια της ημέρας, χρησιμοποίησε το διαδίκτυο το 88,7% των τακτικών χρηστών.
Λόγοι χρήσης του διαδικτύου
Αναφορικά με τους λόγους χρήσης του διαδικτύου, η αναζήτηση πληροφοριών και υπηρεσιών είναι η βασικότερη δραστηριότητα για τους 9 στους 10 (88,9%) ηλικίας 16-74 ετών, που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο το Α΄ τρίμηνο του 2020.
Το πρώτο τρίμηνο του 2020 καταγράφηκε αύξηση για όλες, σχεδόν, τις δραστηριότητες εκμάθησης.
Αύξηση 1,5% καταγράφηκε στο ποσοστό του πληθυσμού που έκανε χρήση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, σε σύγκριση με την περίοδο Απριλίου 2018 – Μαρτίου 2019. Οι υπηρεσίες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης περιλαμβάνουν κάθε συναλλαγή των πολιτών με δημόσιες υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου, για προσωπική χρήση. Ειδικότερα, συναλλαγές αναφορικά με υποχρεώσεις των πολιτών (φορολογική δήλωση κ.λπ.), επίσημα έγγραφα (αστυνομική ταυτότητα, πιστοποιητικό γέννησης κ.λπ.), υπηρεσίες εκπαίδευσης (δημόσιες βιβλιοθήκες, πληροφόρηση και εγγραφή σε σχολεία ή ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα), υπηρεσίες δημόσιας υγείας (προγραμματισμός ραντεβού, χορήγηση ιατρικών βεβαιώσεων, πιστοποιητικό νοσηλείας ή εξέτασης ασθενούς κ.λπ.). Ειδικότερα, για όσους δεν απέστειλαν συμπληρωμένα έντυπα (π.χ. φορολογική δήλωση) μέσω διαδικτύου, ενώ είχαν να υποβάλουν, καταγράφηκαν οι λόγοι για τους οποίους δεν τα απέστειλαν. Το 95,5% αυτών ανέφερε ότι η υποβολή των συμπληρωμένων εντύπων έγινε, για λογαριασμό τους, από άλλα πρόσωπα, όπως φοροτεχνικό, μέλος της οικογένειας, φίλο κ.λπ., το 11,3% ότι δεν είχαν τις γνώσεις για να χρησιμοποιήσουν την ιστοσελίδα που χρειαζόταν και το 1,1% ότι ανησυχούν για την προστασία και την ασφάλεια των προσωπικών τους δεδομένων.
Ηλεκτρονικό εμπόριο
• 1 στους 2 (47,8%) ηλικίας 16 – 74 ετών, που έχουν οποτεδήποτε χρησιμοποιήσει, έστω και μία φορά, το διαδίκτυο, πραγματοποίησαν, κατά το Α΄ τρίμηνο του 2020, κάποια ηλεκτρονική αγορά ή παραγγελία αγαθών ή υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου, για προσωπική χρήση. Σε σύγκριση με το Α΄ τρίμηνο του 2019, το ποσοστό των χρηστών του διαδικτύου που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές παρουσίασε αύξηση 15,2%.
Το 93,1% των καταναλωτών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές επέλεξε να κάνει ηλεκτρονικές αγορές από εγχώριες επιχειρήσεις, ποσοστό που καταγράφει αύξηση 7,4% σε σύγκριση με το 2019 (86,7%). Αναφορικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αγόρασαν ή παράγγειλαν, από το διαδίκτυο, κατά το Α΄ τρίμηνο του 2020, για προσωπική χρήση:
• Το 65,0% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν είδη ένδυσης (συμπεριλαμβανομένων αθλητικών ενδυμάτων), είδη υπόδησης και αξεσουάρ (τσάντες, κοσμήματα κ.ά.) και,
• Το 30,4% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ταμπλέτες (tablets), κινητά τηλέφωνα ή αξεσουάρ αυτών (εκτυπωτές, καλώδια, θήκες, ακουστικά, κ.ά.).
Ειδικότερα, όσον αφορά σε προϊόντα που αγοράζονται σε ψηφιακή μορφή:
• Το 8,3% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν ταινίες ή σειρές, είτε ως υπηρεσία μετάδοσης (streaming) είτε ως ψηφιακό αρχείο που μεταφορτώνεται και,
• Το 6,4% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν λογισμικό για Η/Υ ή άλλες συσκευές, συμπεριλαμβανομένων αναβαθμίσεων.
Αναφορικά με τις υπηρεσίες που αγοράζονται περισσότερο:
• Το 17,2% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν συνδρομές internet ή συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας και,
• Το 14,3% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν εισιτήρια για πολιτιστικά γεγονότα ή αναψυχή (κινηματογράφο, θέατρο, συναυλίες, κ.ά.).
Με την έρευνα καταγράφηκαν, επίσης, πληροφορίες αναφορικά με την αγορά υπηρεσιών μεταφοράς/μετακίνησης και υπηρεσιών διαμονής, τόσο από επιχειρήσεις όσο και από φυσικά πρόσωπα/ιδιώτες, στο πλαίσιο της συνεργατικής οικονομίας.
• Το 21,9% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν υπηρεσίες μεταφοράς / μετακίνησης από επιχειρήσεις μέσων μαζικής μεταφοράς, όπως ΚΤΕΛ, αστικές συγκοινωνίες, εταιρείες ταξί (συμπεριλαμβανομένης της UBER), αεροπορικές και ακτοπλοϊκές εταιρείες, κ.λπ.
• Το 1,6% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν υπηρεσίες μεταφοράς / μετακίνησης από φυσικά πρόσωπα / ιδιώτες μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες ή εφαρμογές.
• Το 9,8% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν υπηρεσίες διαμονής (κατάλυμα) από επιχειρήσεις όπως ξενοδοχεία ή ταξιδιωτικά πρακτορεία και,
• Το 6,0% των ατόμων ηλικίας 16-74 ετών που πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, αγόρασαν υπηρεσίες διαμονής από φυσικά πρόσωπα / ιδιώτες μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες ή εφαρμογές όπως π.χ. Airbnb, Homeaway, ihaHolidays. Σε σύγκριση με το 2019 (18,9%) καταγράφεται μείωση 68,3%.
Όσον αφορά στο πλήθος και στην αξία των αγορών που πραγματοποιήθηκαν μέσω διαδικτύου το Α’ τρίμηνο του 2020:
• 4 στους 10 (39,3%), από όσους πραγματοποίησαν ηλεκτρονικές αγορές το Α΄ τρίμηνο του 2020, έκαναν 1 έως 2 αγορές / παραγγελίες, 3 στους 10 (30,6%) 3 έως 5 αγορές / παραγγελίες και 3 στους 10 (30,1%) περισσότερες από 5 αγορές / παραγγελίες και,
• 5 στους 10 (49,7%) πλήρωσαν συνολικά αντίτιμο από 100 έως κάτω από 500 ευρώ για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αγόρασαν / παρήγγειλαν και 4 στους 10 (39,8%) κάτω από 100 ευρώ.
Απόρρητο και προστασία προσωπικών δεδομένων
Αύξηση, σε σύγκριση με το 2016, καταγράφεται για όλες τις ενέργειες που έκαναν όσοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να προστατεύσουν τα προσωπικά τους δεδομένα με μεγαλύτερη (98,3%) αυτήν που αφορά στον περιορισμό ή την άρνηση πρόσβασης στην γεωγραφική θέση. Πρόκειται για ενέργεια που πραγματοποιείται από κινητές συσκευές (κινητό τηλέφωνο, tablet, κ.ά.) εξοπλισμένες με GPS ή και από την IP address του Η/Υ.
Επίσης, στους 10 (71,0%) ηλικίας 16 – 74 ετών που έκαναν χρήση διαδικτύου κατά το Α’ τρίμηνο του 2020 γνωρίζουν ότι τα cookies χρησιμοποιούνται για ανίχνευση των κινήσεών τους στο διαδίκτυο, στη δημιουργία προφίλ και, σε συνέχεια, την αποστολή διαφημίσεων. Το ποσοστό παρουσιάζει αύξηση 27,0% σε σύγκριση με το 2016 (55,9%).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το γεγονός ότι οι online δραστηριότητες στο διαδίκτυο καταγράφονται και χρησιμοποιούνται για την αποστολή διαφημίσεων, απασχολεί 7 στους 10 (68,0%). Σε σύγκριση με το 2016, μείωση 29,1% καταγράφεται στο ποσοστό όσων τους απασχολεί πολύ (2016: 25,8% 2020: 18,3%) το γεγονός αυτό, και αύξηση 25,5% όσων τους απασχολεί αρκετά (2016: 39,6% 2020: 49,7%).
Η αυξημένη χρήση του διαδικτύου μέσω «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων (smartphones), ευαισθητοποίησε τους χρήστες σχετικά με την ασφάλεια και την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων, τα προβλήματα ασφαλείας που αντιμετωπίζονται, αλλά και την ικανότητα να προστατεύουν τα προσωπικά -και όχι μόνοδεδομένα τους όταν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο από smartphones.
• 9 στους 10 (88,9%), ηλικίας 16 – 74 ετών, που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο το Α’ τρίμηνο του 2020, χρησιμοποιούν έξυπνο (smart) κινητό τηλέφωνο, για προσωπική χρήση. Καταγράφεται αύξηση 9,8% στους κατόχους έξυπνου κινητού τηλεφώνου σε σύγκριση με το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 16-74 ετών που είχε έξυπνο κινητό τηλέφωνο το Α’ τρίμηνο του 2018 (81,0%).
• Για 7 στους 10 (71,4%) από αυτούς που χρησιμοποιούν έξυπνο κινητό τηλέφωνο, το τηλέφωνό τους διαθέτει λογισμικό ασφαλείας (antivirus, antispam, firewall), ενώ 2 στους 10 (17,4%) δεν γνωρίζουν αν το κινητό τους διαθέτει λογισμικό ασφαλείας. Τα αντίστοιχα ποσοστά το 2018 ήταν 59,0% και 16,9%.
Διαδίκτυο των πραγμάτων
Με την έρευνα συλλέχθηκαν, για πρώτη φορά, πληροφορίες αναφορικά με τη χρήση συσκευών και συστημάτων (π.χ. κλιματιστικά, φώτα, κάμερες, συστήματα ασφαλείας, «έξυπνα» ρολόγια, αυτοκίνητα) συνδεδεμένων στο διαδίκτυο ή και μεταξύ τους, προκειμένου, εξ αποστάσεως -από υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο- να μπορεί κάποιος να ελέγχει τη χρήση τους, να κάνει ρυθμίσεις κ.λπ.
• 1 στους 10 (8,7%) ηλικίας 16 – 74 ετών, που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο το Α’ τρίμηνο του 2020, έχει χρησιμοποιήσει κάποια από τις προαναφερθείσες τεχνολογικά προηγμένες, συνδεδεμένες στο διαδίκτυο, συσκευές ή συστήματα. Ποσοστό 5,7% αυτών έχουν χρησιμοποιήσει συσκευές και συστήματα για την ασφάλεια της κατοικίας τους (συστήματα συναγερμού, ανιχνευτές καπνού, κάμερα ασφαλείας, κλειδαριές πόρτας, κ.ά.), ποσοστό 2,9% οικιακές συσκευές όπως ηλεκτρική σκούπα, ρομπότ, φούρνο, καφετιέρα συνδεδεμένες στο διαδίκτυο και ποσοστό 2,2% συσκευές ή συστήματα για την ενεργειακή διαχείριση της κατοικίας όπως θερμοστάτες, λαμπτήρες, κ.ά.
• Το 85,6% όσων δεν έχουν χρησιμοποιήσει κάποια συνδεδεμένη στο διαδίκτυο συσκευή, γνωρίζουν για την ύπαρξή τους, ωστόσο, από αυτούς, 7 στους 10 (66,3%) αναφέρει ότι δεν τις χρειάζεται και 2 στους 10 (22,2%) ότι το κόστος τους είναι υψηλό.
Τέλος, από όσους έχουν χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο το Α’ τρίμηνο του 2020, ποσοστό 37,6% αναφέρει ότι έχει συνδεθεί στο διαδίκτυο από την τηλεόραση και ποσοστό 10,0% ότι έχει συνδεθεί από την κονσόλα παιχνιδιών. Το 9,1% έχει χρησιμοποιήσει για προσωπική χρήση έξυπνο ρολόι (smart watch), βραχιόλι άσκησης/υγείας, ακουστικά, ρούχα/υποδήματα ή άλλα αξεσουάρ που είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο και το 1,7% έχει χρησιμοποιήσει αυτοκίνητο με ενσωματωμένη ασύρματη σύνδεση στο διαδίκτυο.