Δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία άμεσης η έμμεσης εμπλοκής του Frontex ή αξιωματικών των κρατών-μελών, που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις της υπηρεσίας στο Αιγαίο, σε επαναπροωθήσεις (push-backs) μεταναστών: αυτά είναι τα προκαταρκτικά ευρήματα της έρευνας που διεξάγεται, με εντολή του εκτελεστικού διευθυντή του Frontex Φαμπρίς Λεζερί, για το θέμα, μετά τις πρόσφατες σχετικές καταγγελίες σε διεθνή ΜΜΕ.
Η αναφορά αυτή περιλαμβάνεται σε επιστολή που απέστειλε προχθές (11 Νοεμβρίου) ο κ. Λεζερί στον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά και στην επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον. Στην ίδια επιστολή, που βρίσκεται στη διάθεση της «Κ», o εκτελεστικός διευθυντής του Frontex ζητεί να γίνει «ανάλυση εις βάθος» του σχετικού Κανονισμού της Ε.Ε. (656/2014), και ειδικά του άρθρου 2(β) που αφορά την επιλογή της διαταγής προς σκάφη που «διενεργούν λαθραία μεταφορά μεταναστών» να βγουν από τα χωρικά ύδατα κράτους-μέλους ή να παύσουν να κατευθύνονται προς αυτά. Επιπλέον, ο κ. Λεζερί τονίζει την ανάγκη να υπάρξει μια «συντονισμένη ανταπόκριση απέναντι σε “υβριδικές απειλές” που αναφέρουν τα κράτη-μέλη στα εξωτερικά τους σύνορα», που απειλούν την εθνική τους ασφάλεια και «συνεπώς την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ε.Ε.».
Επείγουσα δράση
Υπενθυμίζεται ότι προχθές το βράδυ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση παραπέμποντας στα συμπεράσματα του προέδρου του Δ.Σ. του Frontex από την έκτακτη και επεισοδιακή συνεδρίαση της 10ης Νοεμβρίου. Το Δ.Σ., όπως αναφέρεται στο σχετικό σημείωμα, «συμπέρανε ότι απαιτείται επείγουσα δράση για να διερευνηθεί κάθε πτυχή» των καταγγελιών. Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνει ο πρόεδρός του (ο υπουργός Εσωτερικών της Σλοβενίας), «θα συσταθεί μία υποομάδα του Δ.Σ. που θα εξετάζει περαιτέρω αυτά τα ζητήματα», η εντολή της οποίας «θα διευκρινιστεί ενόψει της επόμενης συνεδρίασης στις 25-26 Νοεμβρίου».
Στα ίδια συμπεράσματα αναφέρεται: «Το Δ.Σ. αναμένει ότι, βάσει του άρθρου 46 του Κανονισμού της Ε.Ε. 2019/1986 για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, ο εκτελεστικός διευθυντής θα αναστείλει ή θα τερματίσει οποιαδήποτε δραστηριότητα, εν μέρει ή εν συνόλω, αν θεωρεί ότι συμβαίνουν παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων που είναι σοβαρής φύσεως και που ενδέχεται να συνεχιστούν. Ο εκτελεστικός διευθυντής καλείται να ενημερώσει άμεσα το Δ.Σ. και τον αξιωματικό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων [Fundamental Rights Officer] της υπηρεσίας για οποιαδήποτε βάσιμη καταγγελία που του γνωστοποιείται». Ο κ. Λεζερί καλείται επίσης να «διασφαλίσει ότι το εσωτερικό σύστημα καταγραφής είναι στιβαρό και αποτελεσματικό», ώστε τα όποια περιστατικά να εξετάζονται άμεσα.
Των συμπερασμάτων αυτών είχε προηγηθεί ανακοίνωση του Frontex στην οποία αναφερόταν ότι ο κ. Λεζερί τάχθηκε υπέρ της σύστασης μιας επιτροπής αξιολόγησης που θα εξετάσει τα σχετικά «νομικά ζητήματα», υπό τον συντονισμό της Κομισιόν. Τα συμπεράσματα του προέδρου του Δ.Σ. αναφέρονται στην «αρχική πρόταση» για μια επιτροπή αξιολόγησης, αλλά καθιστούν σαφές ότι το ζήτημα χρήζει πιο επείγουσας προσοχής. Ο τόνος των συμπερασμάτων, δε, είναι πολύ αυστηρός απέναντι στον κ. Λεζερί.
Η κ. Γιόχανσον, σε tweet της προχθές, καλωσόριζε το συμπέρασμα ότι είναι αναγκαίο να διερευνηθούν επειγόντως «όλες οι πτυχές» που συνδέονται με τις καταγγελίες. Χθες, εν τω μεταξύ, η Ευρωπαία Συνήγορος του Πολίτη ανακοίνωσε ότι ξεκινάει δική της έρευνα για τον Frontex – και ειδικά «για την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια του μηχανισμού καταγγελιών του» και τον «ρόλο και την ανεξαρτησία του αξιωματικού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων».