Η βάρδια της νοσηλεύτριας Γεωργίας Τζούτη μόλις έχει τελειώσει. Απομένει όμως ένα κρίσιμο δεκάλεπτο, η ιεροτελεστία του ξεντυσίματος. Την παρακολουθούμε από ένα παράθυρο της «καθαρής ζώνης» όσο αφαιρεί τον προστατευτικό της εξοπλισμό μπροστά σε ολόσωμο καθρέφτη. Ποδονάρια και ολόσωμη στολή, τριπλά ζευγάρια γάντια, προσωπίδα και μάσκα βγαίνουν αργά και προσεκτικά μέχρι να μείνει με το πράσινο χιτώνιο, ποτισμένο έως τη μέση στον ιδρώτα.
«Εχουμε γεμίσει», λέει. Στη νεοσύστατη κλινική COVID-19 του «Ασκληπιείου» Βούλας και τα 24 κρεβάτια είναι κατειλημμένα. Η κ. Τζούτη ανήκει στο επικουρικό προσωπικό, στους νοσηλευτές που κλήθηκαν τέλη Αυγούστου και αρχές Σεπτεμβρίου να συνδράμουν στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Οταν υπέβαλε την αίτησή της περίμενε ότι θα αντιμετώπιζε πιο ήπιες καταστάσεις. Το πρώτο κύμα άλλωστε δεν ήταν τόσο σφοδρό. «Αυτό που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρο», λέει.
Μιλάει για τις απότομες μεταβολές στην κλινική εικόνα ορισμένων ασθενών, για την απομόνωσή τους από τον έξω κόσμο, για τις ψυχολογικές τους μεταπτώσεις. Είναι αλλιώς να τα ακούει από τις ειδήσεις στην τηλεόραση και διαφορετικό να τα ζει από μέσα. «Εχουμε ασθενείς που παρά την ταλαιπωρία τους μας ζητούν συγγνώμη όταν είναι κατάκοιτοι και πρέπει να τους αλλάξουμε», λέει.
Υπάρχουν κλινικές COVID-19 στην Ελλάδα που πορεύονται εδώ και μήνες με το ίδιο προσωπικό και άλλες που δέχτηκαν κάποιες ενισχύσεις με εσωτερικές μετακινήσεις ή προσλήψεις επικουρικών. Η «Κ» βρέθηκε στο αντίστοιχο τμήμα του «Ασκληπιείου» Βούλας, όπου η πλειονότητα των νοσηλευτών πήρε το «βάπτισμα του πυρός» στο δεύτερο κύμα της πανδημίας.
Τον Αύγουστο, μέσα σε περίπου μισό μήνα, διαμορφώθηκε και εξοπλίστηκε στο κτίριο «Καρατζά» του «Ασκληπιείου» μια νέα κλινική COVID-19. Στο ίδιο χρονικό διάστημα έπρεπε να εκπαιδευθούν και οι ενισχύσεις. Την άνοιξη μία μονάδα εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου είχε υποδεχθεί περιστατικά του νέου κορωνοϊού, οπότε υπήρχε ήδη σχετική εμπειρία. Ο Βάιος Ιακωβάκης, προϊστάμενος νοσηλευτικού τμήματος της κλινικής COVID-19, ήταν ένα από τα άτομα που ανέλαβαν ρόλο καθοδηγητή. «Δείξαμε πώς ντύνονται και ξεντύνονται, πώς πρέπει να κινούνται μέσα στον χώρο ψύχραιμα και μεθοδικά, χωρίς σπασμωδικές κινήσεις, χωρίς να κινδυνεύουν να σκιστούν τα μέσα ατομικής προστασίας», λέει.
«Μπροστά στο καθήκον και τη δουλειά ο φόβος παραμερίζεται».
Η κλινική ήταν έτοιμη την 1η Σεπτεμβρίου και υποδέχτηκε τον πρώτο της ασθενή οκτώ ημέρες αργότερα. Εκτοτε το προσωπικό της εργάζεται «στο κόκκινο». Δεκαεπτά νοσηλευτές μοιράζονται σήμερα σε τρεις βάρδιες. Πάνω από τους μισούς είναι επικουρικοί. Ο κ. Ιακωβάκης τονίζει ότι το επίπεδό τους είναι καλό και εξηγεί ότι βάσει των αναγκών ιδανικός αριθμός νοσηλευτών θα ήταν οι 25. «Τα περισσότερα παιδιά δεν στάθηκαν στον φόβο», λέει. «Μπορεί να ήμασταν τυχεροί, να ήταν η ψυχοσύνθεσή τους τέτοια. Μπροστά στο καθήκον και τη δουλειά ο φόβος παραμερίζεται». Ο ίδιος έχει συμπληρώσει 25 χρόνια εργασίας σε νοσοκομεία. «Τώρα που μας βρήκε το κακό ο κόσμος κατάλαβε την αξία του νοσηλευτή, του γιατρού και του μάχιμου προσωπικού των δημόσιων νοσοκομείων. Ελπίζω και εύχομαι να μην την ξεχάσει αύριο», τονίζει.
Επικουρικό προσωπικό έφτασε και στη ΜΕΘ του ίδιου νοσοκομείου. Ο Κλαούντιο Κελιμπάρη είναι ένας εξ αυτών. «Ζήτησα να μπω στην εντατική, το ήθελα», λέει ο νεαρός νοσηλευτής με προηγούμενη εμπειρία σε μονάδα αιμοκάθαρσης νεφρολογικής κλινικής. Την ημέρα επίσκεψης της «Κ» και τα 12 κρεβάτια της ΜΕΘ είναι γεμάτα.
Στην ίδια μονάδα εργάζεται από τον Σεπτέμβριο ως επικουρικό προσωπικό και η νοσηλεύτρια Δήμητρα Γλογοβίτη, με προηγούμενη πολυετή εμπειρία σε οίκους ευγηρίας και σε κλινικές τεχνητού νεφρού. «Αγαπώ αυτή τη δουλειά και δεν είχα καμία ανησυχία όταν η ΜΕΘ μετατράπηκε σε COVID. Νιώθω πιο προστατευμένη στον χώρο εργασίας παρά έξω», λέει.
Επειτα από χρόνια προϋπηρεσίας σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και σε οφθαλμολογική κλινική, η νοσηλεύτρια Μαρκέλλα Βεργίνη έκανε την αίτηση για πρόσληψη ως επικουρική τον Ιούνιο. Ηξερε ότι οι πιθανότητες να τοποθετηθεί σε τμήμα COVID-19 ήταν μεγάλες. «Μπορεί να φανεί περίεργο, αλλά ήθελα να είμαι στην πρώτη γραμμή. Δεν είναι διαστροφή. Ηθελα να προσφέρω στον κόσμο που έχει ανάγκη, γι’ αυτό εκπαιδευθήκαμε», λέει. «Στο πρώτο κύμα ήμουν στην καραντίνα. Παρακολουθούσα όλη μέρα στις ειδήσεις όπως ο υπόλοιπος κόσμος χωρίς να έχω εικόνα πώς είναι οι ασθενείς. Τώρα είναι σοκαριστικό. Τους βλέπεις και είναι μελαγχολικοί με όσα έχουν ακούσει. Υπάρχει έντονος ο φόβος του θανάτου. Εχουμε και νέους ανθρώπους, 27, 30, 40 ετών. Λες κάλλιστα θα μπορούσα να είμαι εγώ στη θέση τους».
Κάποιοι από τους επικουρικούς νοσηλευτές που βρέθηκαν σε αυτό το τμήμα δεν σκέφτονταν ότι κάποτε μπορεί να εργάζονται σε ένα νοσοκομείο, πριν από χρόνια έκαναν άλλα επαγγελματικά σχέδια. Ο Γιώργος Λάτσεφ λέει ότι αρχικά ήθελε να σπουδάσει κοινωνιολογία και να συνέχιζε με μεταπτυχιακό στην εγκληματολογία. «Δεν είναι ένα επάγγελμα που θα αφήσω, το αγαπώ», τονίζει για τη νοσηλευτική. «Προσφέρεις στον άλλο».
Προτού προσληφθεί ως επικουρικός είχε εργαστεί σε χειρουργείο, οπότε δεν είχε την άμεση επικοινωνία με κάποιον ασθενή. Πλέον έχει διαπιστώσει ότι η διαχείριση της αγωνίας των ασθενών είναι ίσως η πιο μεγάλη δυσκολία στο νέο του πόστο. «Είχαμε μια ασθενή που έπρεπε να διασωληνωθεί και φοβόταν, ρωτούσε εάν θα πεθάνει. Τι να απαντήσεις εκείνη τη στιγμή; Είναι αλλιώς να φτάνει κάποιος τραυματίας από τροχαίο που δεν έχει συνείδηση και πρέπει να μπει σε ΜΕΘ και αλλιώς να το καταλαβαίνουν και να το περιμένουν», λέει.
Η σχέση με τους ασθενείς
Σε ένα γραφείο στην «καθαρή» ζώνη υπάρχει οθόνη που δείχνει τους θαλάμους των ασθενών. Οπως και σε άλλες αντίστοιχες κλινικές στη χώρα, οι κάμερες τοποθετήθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη των νοσηλευόμενων, χωρίς καταγραφικό, για να περιοριστούν οι περιττές μετακινήσεις και δαπάνες υλικού ατομικής προστασίας. Κάποιος νοσηλευτής μένει συνήθως έως και τέσσερις ώρες συνεχόμενα μέσα στα δωμάτια σε αυτή την ασφυκτική ενδυμασία. «Πρέπει να φωνάζεις μέσα από τις μάσκες για να ακουστείς. Σκύβεις για μια αιμοληψία και αχνίζει η προσωπίδα. Θες να πιεις νερό, να πας τουαλέτα; Δεν γίνεται, τα ξεχνάς όσο είσαι μέσα. Βγαίνεις μετά ιδρωμένος, από τις ρίζες του κεφαλιού μέχρι τα πέλματά σου», λέει η κ. Βεργίνη.
Η ίδια δεν ανησυχεί μήπως εκτεθεί στον ιό. «Πιο πολύ φοβάμαι όταν πηγαίνω στο σούπερ μάρκετ μήπως κάνω κάποιο λάθος στο πώς θα πιάσω τη μάσκα, παρά στο τμήμα», λέει. Αντίστοιχα ο κ. Λάτσεφ ανησυχεί για τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Μετακινείται με αυτά καθημερινά από τη Νίκαια όπου μένει. «Πριν από την καραντίνα ήταν μεγάλος ο συνωστισμός», παρατηρεί.
«Πώς περιγράφουν οι παππούδες μας την Κατοχή; Ετσι και εμείς θα μιλάμε κάποτε για όλα αυτά στα παιδιά μας».
Μέσα στους θαλάμους οι νοσηλευτές θα χρειαστεί να πάρουν την πίεση σε κάθε ασθενή, να δουν τις τιμές του οξυγόνου, να χορηγήσουν φάρμακα. Κατά τη νυχτερινή βάρδια θα αποστειρώσουν τις προσωπίδες και θα ενημερώσουν τις καρτέλες νοσηλείας.
Το έργο τους δεν περιορίζεται εκεί. Η κ. Τζούτη μιλάει για τα ρούχα που μπορεί να αφήσουν τα πρωινά οι συγγενείς και πρέπει να τα παραδώσουν στους αρρώστους. Ο κ. Λάτσεφ θυμάται τη μέρα που συνόδευσε ένα νεαρό στο παράθυρο για να μιλήσει με τη μητέρα του και η κ. Βεργίνη λέει πώς η ίδια και άλλοι συνάδελφοί της βοηθούν μια ηλικιωμένη ασθενή να καλέσει τους δικούς της σε ένα κινητό τηλέφωνο που της έστειλαν και δεν ξέρει να χρησιμοποιεί. Ασθενείς που έλαβαν εξιτήριο έχουν στείλει στην κλινική προϊόντα από τους τόπους τους ως κίνηση ευγνωμοσύνης και ένας εξ αυτών έκανε μεγάλη δωρεά σε αναλώσιμο υλικό.
«Θυμάμαι έναν νέο που μόλις είχε αποσωληνωθεί και μιλούσε μέσω βιντεοκλήσης με τη μητέρα του. Ακουγα τα αναφιλητά της και φώναζα “μη στενοχωριέσαι, το παιδάκι σου το προσέχουμε σαν να είναι δικό μας”», λέει η κ. Βεργίνη. «Πώς περιγράφουν οι παππούδες μας την Κατοχή; Ετσι και εμείς θα μιλάμε κάποτε για όλα αυτά στα παιδιά μας».
Διαβάστε επίσης
Ενθαρρυντικές εξελίξεις από το μέτωπο των εμβολίων
Η «μάχη της Αττικής» θα κρίνει τον πόλεμο
Οι «σκληροί δείκτες» και το ΕΣΥ
Κορωνοϊός: 1.698 κρούσματα με νέο ρεκόρ θανάτων
Ξεκινά η τηλεκπαίδευση σε δημοτικά και νηπιαγωγεία