Εκατόν πενήντα αιγοπρόβατα παρελαύνουν μπροστά μας. Την πομπή επιβλέπει ένας τσοπάνης, με τον οποίο πιάνουμε ψιλοκουβέντα, μας μιλάει για τη ράτσα των ζωντανών, χαμογελώντας πλατιά. Δύο από τα τέσσερα σκυλιά που φυλάνε το κοπάδι πλησιάζουν προς το μέρος μας. Το ένα είναι ένα κομψό λαγόσκυλο, το άλλο ένας μαλλιαρός ελληνικός ποιμενικός, που εκ πρώτης όψεως δεν σου γεμίζει το μάτι με το αφηρημένο βλέμμα και το ασουλούπωτο κορμί, αλλά που είναι από τα πλέον ικανά τσοπανόσκυλα, πολύτιμος σύντροφος των κτηνοτρόφων. Ξεκίνησε τόσο ευχάριστα η συνάντηση… Τόσο αθώα η κουβέντα… Μακάρι να τελείωνε και έτσι. Δυστυχώς, ο βοσκός λίγο πριν αποχαιρετιστούμε μας συμβουλεύει να προσέχουμε «τα τσακάλια στο μονοπάτι» τα οποία, λέει, αν είναι πεινασμένα μπορεί να επιτεθούν ακόμα και σε άνθρωπο. Δεν έχω ιδέα κατά πόσον κάτι τέτοιο είναι πιθανό. Περισσότερο μου ακούγεται ως η υπερβολή ενός επαγγελματία που έχει μάθει να προσέχει τις επιθέσεις θηρευτών στο κοπάδι του και που λειτουργεί υπερπροστατευτικά απέναντι σε όλους.
Σε κάθε περίπτωση, και μόνο η ιδέα ότι θα μπούμε, ολομόναχοι, μέσα σε ένα μονοπάτι κι εκεί που θαυμάζουμε τα πλατάνια και τις λυγαριές, θα πέσουμε θύματα πεινασμένων ζώων και θα πρέπει να περάσουμε τις επόμενες εβδομάδες στον καναπέ, καθηλωμένοι και καταδαγκωμένοι, πάει πολύ. Επομένως, το σχέδιο αλλάζει. Αντί να πεζοπορήσουμε στο μονοπάτι που είχαμε κατά νου (Πύργος Οινόης-Φράγμα Μαραθώνα, 8,2 χλμ., 3 ώρες, κυκλικό) αποφασίζουμε να κατευθυνθούμε προς τον Σχινιά, όπου υπάρχει μια άλλη πεζοπορική διαδρομή μέσα στο δάσος της κουκουναριάς (Πευκοδάσος Σχινιά-Παρατηρητήριο 2, 5,7 χλμ., 2 ώρες, κυκλικό), της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού κι αυτή όπως και η πρώτη. Παρκάρουμε το αυτοκίνητο στο άδειο πάρκινγκ του Κωπηλατοδρομίου, κατηφορίζουμε προς την πλευρά της θάλασσας και σε ένα δρομάκι μεταξύ της λεωφόρου Σχινιά και της οδού Γοργόνας βλέπουμε την πορτοκαλιά πινακίδα της εκκίνησης. Προχωράμε. Επικρατεί ησυχία, μόνο κάτι γαβγίσματα ακούγονται από μακριά. Το τοπίο είναι ονειρεμένο, έχει αμμοθίνες, κυκλάμινα, σχίνους με μικροσκοπικούς κατακόκκινους καρπούς, πεύκα και φυσικά ψηλές κουκουναριές (Pinus pinea), αυτά τα τόσο ξεχωριστά δένδρα με τη χαρακτηριστική κόμη-ομπρέλα.
Είμαστε τυχεροί γιατί στο σημείο του δάσους που βρισκόμαστε έχει πολλές κουκουναριές, σε αντίθεση με το τμήμα προς τη χερσόνησο Κυνοσούρα, όπου κυριαρχεί η (πιο επιθετική ως προς την εξάπλωση αν και λιγότερο ανθεκτική στις καιρικές συνθήκες) χαλέπιος πεύκη. Το δάσος του Σχινιά είναι από τα δύο σημαντικότερα δάση κουκουναριάς της Ελλάδας, μαζί με το δάσος της Στροφυλιάς στην Πελοπόννησο, γι’ αυτό μόνο θετικό είναι το ότι μέσα στην επόμενη διετία αναμένεται να φυτευτούν περί τις 600 ακόμα κουκουναριές.
Μέσα στη σιωπή ακούω δύο πουλιά να κελαηδούν, το ένα ζωηρά και παρατεταμένα, το άλλο πιο κοφτά, σαν αρχηγός που καλεί τους συντρόφους κοντά του. Είναι τόσο διαφορετικοί οι σκοποί τους, σαν να μιλάνε διαφορετικές γλώσσες. Το Εθνικό Πάρκο Σχινιά-Μαραθώνα φιλοξενεί εκατοντάδες είδη πτηνών (πετρίτες, γερακίνες, νανοβουτηχτάρια, απειλούμενες βαλτόπαπιες κ.ά.), που είτε διέρχονται είτε δημιουργούν τις φωλιές τους εδώ (με βασικό πόλο έλξης τον υγρότοπο του πάρκου, λίγο βορειότερα από το σημείο που βρισκόμαστε εμείς).
Κάποια στιγμή, αντί να συνεχίσουμε μέσα από το δάσος προς το Παρατηρητήριο, όπως πάει το μονοπάτι, ξεστρατίζουμε και βγαίνουμε στην παραλία. Είναι απίστευτα όμορφη έτσι όπως είναι άδεια, πιο μίνιμαλ από ποτέ, με μετρημένους τέσσερις περιπατητές να κάνουν βόλτα. Ενας από αυτούς έχει βγάλει τα παπούτσια και περπατάει ξυπόλυτος στη βρεγμένη άμμο, σαν να μην τρέχει τίποτα, λες και ο ίδιος δεν διανύει τη δική του «διαδρομή της καραντίνας», λες και τα πάντα είναι τακτοποιημένα και η ζωή κυλάει αβίαστα. Κοιτώντας τον να βαδίζει ήρεμα ανάμεσα στις φουντωτές κουκουναριές και την ασημένια θάλασσα, με φόντο τα πυκνά σύννεφα που τα τρυπάνε σαν λεπίδες οι ακτίνες ενός χειμωνιάτικου λαμπερού ήλιου, σχεδόν με πείθει.
O καλοδιατηρημένος Πύργος Οινόης και το φράγμα του Μαραθώνα
Από την αλλαγή πλάνων, βγήκε και κάτι καλό. Οτι τελικά γνωρίσαμε περισσότερα μέρη από όσα είχαμε προγραμματίσει. Πλην του δάσους του Σχινιά, λοιπόν, περάσαμε με το αυτοκίνητο και από τα δύο βασικά αξιοθέατα που οριοθετούν την αρχική πεζοπορία, δηλαδή από τον Πύργο της Οινόης και από το φράγμα του Μαραθώνα.
Ο Πύργος της Οινόης είναι ένας καλοδιατηρημένος πύργος, πιθανώς του 13ου αι., φτιαγμένος από πέτρες και πλίνθους, με ύψος 11,5 μ., που χρησιμοποιούνταν για τον έλεγχο της περιοχής. Σήμερα στέκει σαν ιστορικό απομεινάρι μιας εποχής κατά την οποία οι άνθρωποι, με πολύ λιγότερες γνώσεις και μέσα, σχεδίαζαν αρχιτεκτονήματα που η αξία τους δεν μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου, μάλλον το αντίθετο.
Το φράγμα του Μαραθώνα είναι από τα πιο φινετσάτα τεχνικά έργα που έχει δει η Ελλάδα, ένα πραγματικό καλλιτέχνημα και ο βασικός λόγος γι’ αυτό είναι ότι έχει επενδυθεί με πεντελικό μάρμαρο. Κατασκευάστηκε από την αμερικανική εταιρεία Ulen προ 91 ετών προκειμένου να δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη Μαραθώνα που θα υδροδοτούσε την Αθήνα (ο πληθυσμός της οποίας είχε αυξηθεί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή). Με την αποπεράτωσή του, κατά κάποιο τρόπο επισφραγίστηκε το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν ένα κράτος-μέλος του μοντέρνου κόσμου.
Στη βάση του φράγματος είναι χτισμένο αντίγραφο του Θησαυρού των Αθηναίων, που συμβολίζει τη νίκη της Αθήνας απέναντι στη λειψυδρία (με τον ίδιο τρόπο που ο αυθεντικός Θησαυρός των Αθηναίων, στους Δελφούς συμβόλιζε τη νίκη απέναντι στους Πέρσες).
Πρακτικά
• Ενας περίπατος στη φύση χωρίς επαγγελματία συνοδό ενέχει τον κίνδυνο να μην αναγνωρίσεις τη χλωρίδα. Τη λύση δίνουν εφαρμογές όπως οι FlowerChecker και PictureThis.
• Περισσότερα για τα μονοπάτια της ΕΛΛΕΤ στο www.monopatiapolitismou.gr. Ευχαριστούμε τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σχινιά Μαραθώνα, Yμηττού και ΝΑ Αττικής για τις πληροφορίες (www.naturaattica.gr).