Στα άδεια καλντερίμια της ηλιόλουστης Δονούσας πέφτουν μόνο οι σκιές των ξύλινων στύλων της ΔΕΗ. Η χειμωνιάτικη θάλασσα παφλάζει όπως σκάει στα βράχια της Φολεγάνδρου κι ένα ουράνιο τόξο κοσμεί τον ουρανό πάνω από τα ερημωμένα Κατάπολα στην Αμοργό. Εκεί που το καλοκαίρι η ζωή σφύζει κι αλαλάζουν αμέτρητες φωνές, τον χειμώνα επικρατεί ησυχία. Πώς είναι όμως τώρα η ζωή στα νησιά των Κυκλάδων που, χωρίς να έχουν κανένα, τουλάχιστον διαγνωσμένο, κρούσμα του κορωνοϊού, έχουν τα ίδια περιοριστικά μέτρα με την υπόλοιπη χώρα;
«Δεν είναι ιδιαιτέρως εύκολο, και όλοι ζούμε με την απορία γιατί εδώ, που δεν έχουμε κανένα κρούσμα, να μη λειτουργεί η οικονομία και τα παιδιά να μην πηγαίνουν σχολείο», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος της Αμοργού Λευτέρης Καραΐσκος. Οι μετακινήσεις εντός και εκτός του νησιού είναι πολύ περιορισμένες, αλλά δεν έχουν σταματήσει τελείως, καθώς κάτοικοι μετακινούνται για λόγους υγείας ή εργασίας – «αρκετός κόσμος μετακινήθηκε για τις ελιές, είναι η εποχή τώρα, είχε και καλή σοδειά», σημειώνει. Ο κ. Καραΐσκος θα εισηγηθεί αυτή την εβδομάδα όσοι έρχονται στο νησί να έχουν αρνητικό τεστ, για να μπορέσει ίσως να ανοίξει η εστίαση και κατά βάση τα σχολεία. Στην Αμοργό, όπου σε μια έκταση άνω των 126 τετραγωνικών χιλιομέτρων είναι διασκορπισμένοι λιγότεροι από 2.000 μόνιμοι κάτοικοι, δεν είναι δύσκολο να διατηρηθούν οι αποστάσεις, λέει. Αυτό τον χειμώνα το νησί έχει περισσότερο κόσμο γιατί κάτοικοι που συνήθως πήγαιναν στην Αθήνα, ή άλλοι που έχουν σπίτι στην Αμοργό, επέλεξαν να μείνουν, νιώθοντας ότι τα επιβαρυμένα από τον ιό αστικά κέντρα είναι λιγότερο ασφαλή, παρότι τα νησιά έχουν ελλείψεις όσον αφορά τις υποδομές υγείας.
Η 36χρονη Δανάη Πατέλη, η οποία είναι δημότης Φολεγάνδρου, όπου με την οικογένειά της διατηρεί το Anemomilos Boutique Hotel, λέει στην «Κ» πως φέτος αποφάσισε για πρώτη φορά να περάσει όλο τον χειμώνα στο νησί. «Δεν πηγαινοέρχεται πολύς κόσμος στη Φολέγανδρο, είμαστε πολύ αποκομμένοι», αναφέρει, ενώ τονίζει πως ο χειμώνας στο νησί είναι έτσι κι αλλιώς πολύ «κλειστή» εποχή, επομένως οι περιορισμοί δεν έχουν κάνει μεγάλη διαφορά. «Δεν χάσαμε και πολλά, μόνο το καφενείο», σημειώνει.
«Η ζωή στα νησιά, είτε έχει κορωνοϊό είτε όχι, είναι το ίδιο πράγμα τον χειμώνα», λέει στην «Κ» η 61χρονη Αναστασία Βενέτη, η οποία διατηρεί σούπερ μάρκετ στα Κουφονήσια, όπου τα περισσότερα μαγαζιά και εστιατόρια κλείνουν έτσι κι αλλιώς όταν τελειώσει η καλοκαιρινή σεζόν. Τώρα πηγαίνουν για περπάτημα φορώντας μάσκα. «Τις μάσκες πλέον τις φοράμε και μέσα και έξω, τα κρατάει ο κόσμος τα μέτρα, φοβόμαστε στα νησιά γιατί δεν είναι εύκολο αν συμβεί το οτιδήποτε», συμπληρώνει. Η κ. Βενέτη, με την εξαίρεση ίσως των σχολείων, συμφωνεί με τα οριζόντια μέτρα – «καλό είναι να φυλαγόμαστε», τονίζει.
Ο δήμαρχος της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων Δημήτρης Λιανός τονίζει πως μπορεί στα περισσότερα νησιά να μην υπάρχουν γνωστά κρούσματα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ασυμπτωματικοί. Στη Νάξο, όπου έχουν υπάρξει κρούσματα, η ΕΛ.ΑΣ. έχει επιβάλει πρόστιμα άνω των 90.000 ευρώ από την αρχή της πανδημίας, λέει. Η Σχοινούσα και η Δονούσα όμως δεν διαθέτουν ούτε έναν αστυνομικό – κάτοικοι δηλώνουν στην «Κ» πως, και χωρίς την απειλή προστίμου, τα μέτρα τηρούνται. «Ο κόσμος κρατάει τα μέτρα από μόνος του», λέει η Ειρήνη Σήμου από τη Σχοινούσα. Η ίδια σημειώνει πως οι ελάχιστοι κάτοικοι του νησιού επιστρέφουν σπίτι μετά τις δουλειές τους, ενώ και πριν από την πανδημία στο καφενείο πήγαιναν μόνο οι άνδρες. «Δεν βγαίνει ο κόσμος, δεν κάνουν επισκέψεις», αναφέρει.
Στη Δονούσα
Ο Χρήστος Σιγάλας, πρόεδρος της κοινότητας Δονούσας, σημειώνει πως στη μη εξάπλωση του κορωνοϊού στο νησί συνέβαλε καταλυτικά το μέτρο της απαγόρευσης μετακίνησης από νομό σε νομό. Εχει μείνει αρκετός κόσμος στο νησί – πέρυσι ήταν γύρω στα 130 άτομα εκεί τον χειμώνα, φέτος είναι περίπου 160, λέει. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι πως τις άλλες χρονιές οι περισσότεροι μόνιμοι κάτοικοι ταξίδευαν τον χειμώνα. Τώρα μένουν στα σπίτια τους και οι οικογένειες βρίσκονται μεταξύ τους. Στο νησί είναι ανοικτή τρεις φορές την εβδομάδα μια πιτσαρία που τώρα κάνει delivery και δύο καφέ για takeaway. Κανονικά τέτοια εποχή θα ήταν ανοικτή και ακόμη μία ταβέρνα, και τα σχολεία. «Πιστεύω ότι τα σχολεία θα μπορούσαν να είναι ανοικτά», αναφέρει ο ίδιος – «στο ένα σπίτι μένει το παιδί και στο απέναντι νοικιάζει ο δάσκαλος».
«Θα μπορούσαν ίσως να είναι ανοικτές περισσότερες δραστηριότητες· στη Δονούσα, που το δημοτικό έχει 8 ή 10 παιδιά, ή στην ορεινή Νάξο, κάνουν μάθημα με τηλεδιάσκεψη», αναφέρει ο κ. Λιανός. Αλλά φέτος θα είναι και τα Χριστούγεννα διαφορετικά. «Οργανώνουμε διαδικτυακές εκδηλώσεις», λέει στην «Κ», «και θα στολίσουμε περισσότερο τα χωριά και τη Χώρα».