Η μυρωδιά του μαλακού κόκκινου χώματος μετά τη βροχή και του νοτισμένου πεύκου, το φως που τρυπώνει ανάμεσα στα φυλλώματα, τα μοβ άνθη του κρόκου δίπλα στις πατημασιές των προπορευόμενων και, καθώς εγκαταλείπεις το μονοπάτι, ο ουρανός που απλώνεται καταγάλανος και η καταπράσινη πλαγιά που κυλάει με πτυχώσεις ώς τις απαρχές της αχανούς πολιτείας, χαρακτηρίζουν σχεδόν κάθε βόλτα αυτές τις ημέρες στον Υμηττό. Ομως ο συγκεκριμένος περίπατος περιλαμβάνει όχι μόνο όσα προσφέρει το βουνό-μετεωρολογικό βαρόμετρο και απορρυπαντής της Αθήνας, δηλαδή μαζί, δασωμένες πλαγιές, ρεματιές, σπηλαιο-βάραθρα, θαμνολίβαδα και άπλετη θέα στο λεκανοπέδιο. Αλλά και ένα τοπίο-έκπληξη στο τέλος της διαδρομής, το εντυπωσιακό φαράγγι που έχει δημιουργήσει η λατομική δραστηριότητα αιώνων, στις πλαγιές του Κακορέματος Καρέα, ενός από τους μεγαλύτερους χειμάρρους του Υμηττού.
Τη διαδρομή, ανηφορική αλλά βατή –προσφιλή σε περιπατητές, ποδηλάτες, δικυκλιστές–, μας ξεδιπλώνει κομμάτι κομμάτι, ο «τρελός» με τον Τρελό, οδηγός μας, ψυχίατρος Παναγιώτης Κακκαβάς, συστηματικός πεζοπόρος και ποδηλάτης. Ξεκινάμε από τον Καρέα, συγκεκριμένα από τον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου υπάρχει και χώρος για να σταθμεύσει κάποιος το αυτοκίνητό του. Περπατάμε στην οδό Δάφνης, στην αριστερή πλευρά του ναού με κατεύθυνση προς το βουνό. Προσπερνάμε, στα αριστερά μας, τον πολυχώρο αναψυχής «Κατερίνα Κουγιά» και παίρνουμε το πρώτο μονοπάτι που βρίσκεται στα δεξιά μας, το οποίο, μέσα από το καμένο πρόσφατα πευκοδάσος, οδηγεί σε μια μπάρα και στην άσφαλτο. Δεν στρίβουμε δεξιά, στον αδιέξοδο δρόμο που καταλήγει στο Σκοπευτήριο του Βύρωνα, αλλά αριστερά και μετά από περίπου 200 μέτρα κατευθυνόμαστε δεξιά στη νέα άσφαλτο που συναντάμε. Στα 30 μέτρα στρίβουμε αριστερά στον χωματόδρομο προς το βουνό. Κάτω μας, στα αριστερά μας, μέσα στην καταπράσινη πλαγιά διακρίνεται το στρατόπεδο Σακέτα και απλώνεται ανεμπόδιστα η θέα της Αθήνας. Συνεχίζουμε την ανηφορική διαδρομή για ένα χιλιόμετρο περίπου και στρίβουμε δεξιά στον νέο χωματόδρομο που συναντάμε. Στα περίπου 50 μέτρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμη μπάρα και μια κατεστραμμένη άσφαλτο. Είναι ο δρόμος που θα πάρουμε στρίβοντας αριστερά για να φτάσουμε στο νταμάρι του Κακορέματος, ύστερα από περίπου 3,3 χιλιόμετρα βαδίσματος.
Σε κάθε στροφή προς δυσμάς, το άσπρο πιάτο της πρωτεύουσας εκτείνεται από την Πεντέλη και την Πάρνηθα έως τον απαστράπτοντα Σαρωνικό. Κοκτέιλ αρωμάτων από γνωστά και άγνωστα βότανα, πορτοκαλιές και κόκκινες συστάδες ανάμεσα στη βαθυπράσινη και σταχτοπράσινη βλάστηση –600 διαφορετικά φυτά και 44 είδη άγριας ορχιδέας ενδημούν στον Υμηττό–, κάπου κάπου το πέταγμα ενός σπίνου ή ενός κοτσυφιού. Επειτα το έδαφος πλαταίνει και χρυσίζει από τα ξερόχορτα, και ξεπροβάλλει η βράχινη άκρη του φαραγγιού. Οσο πλησιάζουμε δύο πέτρινα τείχη ορθώνονται, με επιβλητικότερο και πανύψηλο το αριστερό, εκατέρωθεν της χορταριασμένης κοιλάδας.
Το Κακόρεμα είναι μαζί με τον Ηριδανό, τη Χαλιδού και τον Ντούκα, από τους σημαντικότερους χειμάρρους του Υμηττού. Οι βράχινοι όγκοι στις πλευρές του λατομεύονταν, όπως και άλλα δεκαπέντε σημεία απ’ άκρη σε άκρη του όρους, από την αρχαιότητα. Ομως η συγκεκριμένη περιοχή αποτελούσε το κέντρο της λατόμευσης στον Υμηττό. Σύμφωνα με στοιχεία από τον Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ), στο βουνό λειτουργούσαν λατομεία μαρμάρου πολύ πριν αρχίσει η λατόμευση στην Πεντέλη. Ο μαρμαρυγιακός σχιστόλιθος, κυρίως όμως το κυανότεφρο μάρμαρο του Υμηττού, η «υμηττία μάρμαρος», όπως την αποκαλεί ο Στράβων, ήταν κατώτερη ποιοτικά από την Πεντελική αλλά είχε μεγάλη ζήτηση. Οταν το 570 π.Χ. άρχισε η εκμετάλλευση του πεντελικού μαρμάρου, τα λατομεία του Υμηττού αδράνησαν, για να επαναλειτουργήσουν κατά τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Οι μεγαλύτερες ποσότητες εξάγονταν από το λατομείο στη θέση Κακόρεμα. Το νταμάρι άνοιξε, μαζί με άλλα περίπου εξήντα λατομεία του λεκανοπεδίου σε Υμηττό, Τουρκοβούνια, Αιγάλεω και Ποικίλον Ορος κατά τη μεταπολεμική έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας. Στο Κακόρεμα λειτούργησε ξανά από την εταιρεία «Εργάνη». Η λατομική δραστηριότητα σταμάτησε το 1976, όταν απαγορεύτηκε η λειτουργία λατομείων στην εσωτερική όψη των βουνών του λεκανοπεδίου. Το παλιό νταμάρι του Κακορέματος «Εργάνης», έκτασης άνω των 300.000 τ.μ., έγινε χώρος εναπόθεσης μπάζων, αλλά όταν πέρασε στην προστασία του ΣΠΑΥ και εντάχθηκε στη ζώνη του περιαστικού πάρκου αναψυχής του Υμηττού, καθαρίστηκε, αναδασώθηκε και έγινε αγαπημένος προορισμός εξορμήσεων και σχολικών εκδρομών.
Το Δρακόσπιτο
Λίγο πριν από την είσοδο στο νταμάρι του Κακορέματος υπάρχει στην αριστερή πλαγιά ένα δύσκολο μονοπάτι, το οποίο οδηγεί στο δάσος της Καισαριανής, αφού πρώτα περάσει από το Δρακόσπιτο. Είναι ένα αρχαίο κυκλικό μεγαλιθικό κτίσμα, το οποίο έμεινε άθικτο στο πέρασμα των αιώνων, και ενδέχεται να χρησίμευε ως αγροικία, καταφύγιο, ιερός χώρος, φυλάκιο, παρατηρητήριο – καθώς έχει έξοχη ορατότητα προς όλο το λεκανοπέδιο και τη θάλασσα. Επίσης, πιθανολογείται να χρησίμευε ως κατάλυμα ή χώρος ξεκούρασης των εργατών των παρακείμενων λατομείων. Λίγο πιο πάνω υπάρχουν δύο μικρά αρχαία λατομεία σε ένα συγκρότημα βράχων, μια εντυπωσιακή ορθοπλαγιά σε σχήμα πλοίου, με το όνομα ακριβώς «Καράβι», η οποία λειτουργεί σήμερα ως αναρριχητικό πεδίο.
Συγκρότημα προσφυγικών, ένα ιδιαίτερο «κύτταρο» στη συνοικία
Οταν βρεθήκαμε στο κέντρο του παλιού λατομείου σταματήσαμε και στρέψαμε το βλέμμα προς τα πίσω, προς την πόλη. Η εικόνα του φαραγγιού ήταν καθηλωτική. Στη συνέχεια πήραμε το μονοπάτι στη δεξιά πλευρά του νταμαριού, προσπεράσαμε ένα μικρό πέτρινο κτίσμα, πιθανότατα χώρος ανάπαυσης των εργατών, και ανηφορίσαμε ώς το χείλος ενός στρογγυλού βάραθρου, του φυσικού τέρματος του λατομείου. Στην επιστροφή είχαμε την αίσθηση της αποχώρησης από ένα απόκοσμο σύμπαν.
Η διαδρομή ήταν μακριά, αλλά αναζωογονητική, και είχαμε το κουράγιο, φτάνοντας στον Αγιο Γεώργιο, και πριν αποχωρήσουμε από την περιοχή να κάνουμε μια μικρή βόλτα στο συγκρότημα των προσφυγικών κατοικιών στα δυτικά του ναού, το επονομαζόμενο «Αστικό Κέντρο» ή απλά «Αστικό» για τους παλιούς Καρεώτες. Σύμφωνα με στοιχεία του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Καρέα, ο συνοικισμός χτίστηκε με δωρεά του νορβηγικού Ερυθρού Σταυρού προς την Yπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ, προκειμένου να στεγάσει ομογενείς πρόσφυγες από τη Ρουμανία (1958) και στη συνέχεια από την ΕΣΣΔ και τέλος Αρμένιους πρόσφυγες του 1922, οι οποίοι έμεναν σε παραπήγματα στο Δουργούτι και στην Καισαριανή. Την εγκατάσταση στο «Αστικό» των τελευταίων χρηματοδότησε το ίδρυμα του Αρμένιου Καλούστ Γκιουλμπενκιάν. Εκτός από τα δια-μερίσματα οι πολυκατοικίες στέγαζαν και μικρά, ισόγεια μαγαζάκια (ψιλικατζίδικο, μπακάλικο, μανάβικο, τσαγκάρικο, ραφτάδικο, ποδηλατάδικο κ.ά.), ενώ λειτουργούσαν νηπιαγωγείο, τμήματα μουσικής, ξένων γλωσσών, χορωδίας, μπατίκ, ραπτικής, κεραμικής, ξυλουργικής κ.ά.
Η Βιργινία Τσουδερού είχε χαρακτηρίσει σε άρθρο της τα προσφυγικά του Καρέα, «πρότυπο οικισμό» και «πείραμα που πέτυχε». Σήμερα, στις κεντρικές εγκαταστάσεις του «Αστικού Κέντρου» στεγάζονται σύλλογοι, το παράρτημα Βύρωνα του Ερυθρού Σταυρού και πληθώρα πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Eνα τμήμα τους μετασκευάστηκε στη δεκαετία του 1990 και έκτοτε στεγάζει το «Χαμόγελο του Παιδιού».
Με τακτοποιημένα κηπάκια και καθαρούς πλακόστρωτους πεζόδρομους, το συγκρότημα, χτισμένο δίπλα στο δάσος του Καρέα, και πρόσφατα ανακαινισμένο (νέο αποχετευτικό δίκτυο, αναπλασμένοι χώροι αναψυχής, υπόγειοι κάδοι απορριμμάτων), αποτελεί έως σήμερα ένα ιδιαίτερο «κύτταρο» μέσα στη συνοικία.
Στοιχεία διαδρομής
Μήκος και διάρκεια συνολικής διαδρομής, με επιστροφή στο σημείο εκκίνησης: 9,7 χλμ. ή 13.800 βήματα· 3,5 ώρες με πολλές στάσεις για ξεκούραση και φωτογράφιση.
Υψός: μετάβαση από τα 241 στα 599 μέτρα.
Θερμίδες: 986.
Βαθμός δυσκολίας: Μέτριος. Ο δρόμος είναι απολύτως βατός, για περίπου 2 χλμ. αρκετά ανηφορικός, για τα υπόλοιπα 2,7 χλμ. ελαφρώς ανηφορικός.