Το τελευταίο live webcast της φετινής χρονιάς, με θέμα τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική μας υγεία, πραγματοποίησαν οι ΔΙΑΛΟΓΟΙ του ΙΣΝ, αποχαιρετώντας το 2020.
«Ο ψυχισμός μας είναι παιδί του διαλόγου, καθώς από την πρώτη στιγμή που γεννιόμαστε είμαστε κομμάτι μιας σχέσης. Δεν μπορεί να υπάρξει το εγώ χωρίς την ετερότητα. Από αυτή την αρχική συνθήκη απορρέουν οι δυσκολίες αλλά και η ομορφιά που σημαδεύουν τις περιπέτειες του ψυχισμού μας», ανέφερε στην αρχική της τοποθέτηση η Φωτεινή Τσαλίκογλου, συγγραφέας και καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Αναφερόμενη στις πρωτόγνωρες συνθήκες που ζούμε όλοι μας, η κα. Τσαλίκογλου τόνισε πως «αυτή η εμβληματική συνθήκη που ζούμε μας φέρνει σε επαφή με πολύ φωτεινά αλλά και σκοτεινά κομμάτια του ψυχισμού μας. Ξυπνήσαμε σε έναν άλλο κόσμο. Ο κόσμος που σχετιζόμαστε με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό μας είναι πολύ διαφορετικός [..] Μέσα στην πανδημία δοκιμάζεται το τι σημαίνει άνθρωπος, το τι σημαίνει υπάρχω σε αυτόν τον κόσμο […] Πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα τους φόβους μας».
Σχετικά με τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας που αυξήθηκαν επί καραντίνας η κα. Τσαλίκογλου σχολίασε πως «Ο εγκλεισμός αυτός αποκάλυψε τα όρια των σχέσεων, την αναγκαστική συμβίωση με μην ικανοποιητικές σχέσεις, την ενδοοικογενειακή βία. Δυστυχώς υπάρχει ένα σκοτεινό κομμάτι. Όταν υπάρχει αποστέρηση βασικών μας αναγκών τότε κινητοποιείται μια «βία» που υπάρχει μέσα στο άτομο και είτε στρέφεται στον άλλον είτε στρέφεται στον ίδιο τον άνθρωπο, μέσω πχ των εξαρτήσεων. Πρέπει να αναζητούμε τρόπους να ενθαρρύνουμε την αναστολή αυτής της «βίας» και να τη διοχετεύουμε σε πιο επωφελείς και δημιουργικούς σκοπούς».
Σε ερώτηση για το πώς και πότε θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε μια «κανονικότητα», η κα. Τσαλίκογλου ανέφερε πως «η κανονικότητα είναι μια ρευστή έννοια, δεν είναι καθόλου δεδομένη. Την προηγούμενη κανονικότητα που έχουμε να προασπιστούμε αξίζει να τη σκεφτούμε μέσα από τα κενά και τις ανισότητες που έχει θεσπίσει. Δεν αποτελεί από μόνη της ένα ονειρικό πεδίο. Ένα τεράστιο όφελος αυτής την πανδημίας είναι η κατάρρευση του μύθου του παντοδύναμου ανθρώπου, την οποία έχει καλλιεργήσει η κουλτούρα μας» ενώ για την επόμενη μέρα της πανδημίας υπογράμμισε: «όταν περάσει αυτή η πανδημία, ίσως να μας έχει βοηθήσει να απαλλαγούμε από την τυραννία μιας μίζερης και «κουτσής» ευτυχίας που εξορίζει από τον ορίζοντα τις ρωγμές, το ευάλωτο, την έλλειψη, όλα αυτά που μας καθιστούν ανθρώπινα πλάσματα».
Σε συνέντευξη που έδωσε στους ΔΙΑΛΟΓΟΥΣ, ο Sander Markx, Διευθυντής Ψυχιατρικής Ακριβείας στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, ανέδειξε τα αποτελέσματα της απειλής του κορωνοϊού στην ψυχική υγεία των ανθρώπων: «Η πανδημία μας απομόνωσε, χάσαμε τις καθημερινές μας κοινωνικές επαφές. Αυτό οδηγεί τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης να ανεβαίνουν. Όσοι αντιμετώπιζαν θέματα ψυχικής υγείας πριν από αυτή τη συνθήκη θα διαπιστώσουν επιδείνωση. Άρα τόσο οι υγιείς όσο και οι ψυχικά νοσούντες έχουν επηρεαστεί δραματικά. […] Η ψυχική υγεία είναι κάτι το εύθραυστο και η επίδραση της πανδημίας ήταν ακόμα μεγαλύτερη απ’ ότι πολλοί νομίζουν».
Σχετικά με μια πιθανή θετική σκοπιά που ο κόσμος «είδε» τη ζωή στη διάρκεια της καραντίνας, ο Δρ. Markx ανέφερε: «Αυτή η πανδημία είναι μια μεγάλη πρόκληση. Όλοι μας είδαμε τη ζωή αλλιώς. Αναγκαστήκαμε όλοι να κάνουμε μια παύση και να σκεφτούμε τι έχει μεγαλύτερη αξία. Έχει σημασία να εκτιμήσουμε τον χρόνο με τους οικείους μας. Πολύ σημαντική επίδραση έχει στο ηθικό η αποδοτικότητα της συνεργασίας ακαδημαϊκών, κυβερνήσεων και ιδιωτικού τομέα για τη δημιουργία εμβολίου».
Ο Harold Koplewicz, Πρόεδρος και Ιατρικός Διευθυντής στο Child Mind Institute των ΗΠΑ, ανέφερε σχετικά με την επίδραση των περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας στα παιδιά: «Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι πριν τον κορωνοϊό ένα στα πέντε παιδιά αντιμετώπιζαν ψυχικές διαταραχές. Το στρες που έχει επιφέρει η πανδημία έχει επίδραση στην ψυχική υγεία σχεδόν κάθε παιδιού. Ανησυχούμε πως πέφτει το ηθικό τους, πως αρχίζουν να χάνουν την ελπίδα ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν. Γονείς και γιατροί πρέπει να τα οδηγούμε βήμα-βήμα […] Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για μια παγκόσμια πανδημία, πρέπει, όμως, τώρα να προετοιμαστούμε για την αντιμετώπιση ενός κύματος άγχους. Ο κόσμος και η κοινωνία πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων λόγω του κορωνοϊού».
Παράλληλα, ο Δρ. Koplewicz τόνισε τη θετική επιρροή της παρούσας κατάστασης στον τρόπο αντιμετώπισης των ψυχικών ασθενειών: «Το στίγμα που υπήρχε για χρόνια σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές απέτρεπε τους γονείς από το να ζητήσουν βοήθεια. Ήρθε η στιγμή, λόγω της πανδημίας, να σκεφτούμε όλοι την ψυχική μας υγεία και ιδίως των παιδιών μας».
Ο Ανδρέας Δρακόπουλος, Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, σχολίασε σχετικά: «Μέσω της πανδημίας, ο περισσότερος κόσμος πλέον αντιλαμβάνεται την ανάγκη που υπάρχει στο κάθε σπίτι να «μιλήσει» για την ψυχική υγεία. Μοναχικότητα, αβεβαιότητα, φόβος, όλα αυτά τα συναισθήματα επηρεάζουν τον ψυχισμό μας».
Σχετικά με τη στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στους ασθενείς αλλά και τους επιστήμονες, σημείωσε: «Είναι θέμα της ηγεσίας, όχι μόνο της υγειονομικής αλλά και της πολιτικής, να βοηθήσει ώστε να δοθεί έμφαση στην ψυχική υγεία σε ένα γενικότερο πλαίσιο. Αυτή η στιγμή είναι μια ευκαιρία για να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να ενδυναμωθούν οι υποδομές ψυχικής υγείας».
Παράλληλα, ο κύριος Δρακόπουλος ανέφερε σχετικά με την αναβάθμιση των ΜΕΘ και ΜΑΦ στα ελληνικά νοσοκομεία «Οι ανάγκες δεν αφορούν μόνο το σήμερα αλλά και την καλύτερη προετοιμασία για το αύριο. Μέσα από τη Διεθνή Πρωτοβουλία Δράσης για την COVID-19 αλλά και μέσα από την Πρωτοβουλία για την Υγεία θέλουμε να βοηθήσουμε να έχει η χώρα μας καλύτερες υποδομές υγείας».
Παρακολουθήστε το webcast των ΔΙΑΛΟΓΩΝ με θέμα «Πώς Επηρέασε τον Ψυχισμό μας η Φετινή Χρονιά: 12 Μήνες Covid-19» εδώ: https://www.snfdialogues.org/el/ekdiloseis/pos-epirease-ton-psyhismo-mas-i-fetini-hronia/