Η συνεχής ανάπτυξη της τεχνολογίας μάς οδηγεί σε δύο σημαντικές τεχνολογικές δυνατότητες που θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας για να εξασφαλίσουμε σωστές αποφάσεις. Η μία είναι η δυνατότητα που μας δίνει πλέον η τεχνολογία να αναλύουμε δεδομένα ώστε να αποφασίζουμε τη βέλτιστη λύση για κάποιο πρόβλημα. Η δεύτερη είναι οι ψηφιακές πλατφόρμες που σταδιακά ψηφιοποιούν κάθε είδους διαδικασίες. Για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αξίζει να μελετηθεί η στρατηγική της Ιαπωνίας και της Ταϊβάν.
Ο αριθμός των κρουσμάτων δεν είναι ο καλύτερος δείκτης για να φθάσουμε σε συμπεράσματα για την πανδημία, διότι επηρεάζεται από τον αριθμό των τεστ. Γι’ αυτό βασιζόμαστε στον αριθμό των θανάτων ανά 100.000 κατοίκους για να αναλύσουμε τα δεδομένα. Το Βέλγιο είναι η χώρα με τους περισσότερους θανάτους: 155 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους, ακολουθεί το Περού με 110 και η Ιταλία με 107. Μερικές άλλες χώρες που έχουν ενδιαφέρον είναι: Ισπανία 103, Αγγλία 95, ΗΠΑ 92, Γαλλία 89, Σουηδία 74, Ελβετία 71, Ελλάδα 35, Γερμανία 27, Ινδία 10, Κύπρος 7, Αυστραλία 3,5, Ιαπωνία 2, Σιγκαπούρη 0,5, Νέα Ζηλανδία 0,5, Κίνα 0,3 και η Ταϊβάν 0,03.
Η χώρα μας έχει 125.173 κρούσματα και 3.687 θανάτους που αντιστοιχούν σε 35 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους και μείωση του ΑΕΠ κατά 15,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 και δύο απαγορευτικά.
Η Ιαπωνία από την αρχή της πανδημίας μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου έχει 179.653 κρούσματα και 2.585 θανάτους που αντιστοιχούν σε 2 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, τους χαμηλότερους θανάτους μεταξύ των χωρών του G7. Η Ιαπωνία ακολούθησε μια στρατηγική βασισμένη στην παραδοχή ότι ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω του αέρα, και συνιστούσε στους πολίτες να ακολουθούν το τρίπτυχο: α) αποφυγή κλειστών χώρων, β) αποφυγή συνωστισμού και γ) αποφυγή στενών επαφών. Επιπλέον, επικεντρώθηκε στην απαγόρευση: των βραδινών πάρτι, ποτού και φαγητού με πάνω από τέσσερα άτομα, της ομιλίας χωρίς μάσκα, της διαμονής σε μικρούς κοιτώνες, της χρήσης των δοκιμαστηρίων ρούχων κ.λπ.
Η Ιαπωνία κατάφερε αυτή την επιτυχία χωρίς αυστηρά απαγορευτικά (lockdown) και με μικρό αριθμό τεστ, περίπου 27 ανά 100.000 κατοίκους έναντι 400 των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Ερευνες έδειξαν ότι στο μετρό, εάν τα παράθυρα είναι ανοικτά, οι επιβάτες κάθονται διαγώνια και φορούν μάσκα, ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού περιορίζεται κατά 75%. Ετσι λειτουργούσαν τα σινεμά και τα θέατρα συνεχώς. Οι πολίτες με την παραμικρή ανησυχητική ένδειξη έμεναν σπίτι τους σε καραντίνα. Η Ιαπωνία αντιμετώπισε αρκετά αποτελεσματικά το πρώτο κύμα του Μαρτίου και το δεύτερο τον Αύγουστο και τώρα αντιμετωπίζει τα αυξημένα κρούσματα του τρίτου κύματος. Το ΑΕΠ μειώθηκε στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 κατά 7,8%. Φυσικά οι Ιάπωνες ακολούθησαν ευλαβικά τις οδηγίες των Αρχών.
Αναλύοντας τα παγκόσμια δεδομένα αντιμετώπισης του κορωνοϊού, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η χώρα με την πιο αποτελεσματική στρατηγική αντιμετώπισης της πανδημίας ήταν και εξακολουθεί να είναι η Ταϊβάν, η οποία χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες προκειμένου να θέτει σε καραντίνα τα κρούσματα και τις επαφές τους ώστε να μη χρειαστεί να προβαίνει σε απαγορευτικό, και να κρατάει λειτουργούσα την οικονομία. Από την αρχή της επιδημίας μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου έχει 724 κρούσματα και 7 θανάτους που αντιστοιχούν σε 0,03 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους. Η επιτυχημένη στρατηγική της Ταϊβάν βασίζεται στη μαζική χρήση τεστ και κυρίως γρήγορων τεστ, στην αποτελεσματική ιχνηλάτηση των κρουσμάτων και στην αυστηρή τήρηση της καραντίνας. Το αποτέλεσμα είναι η οικονομία της, το δεύτερο τρίμηνο, να έχει πτώση μόνο 0,58% και να είναι η μοναδική χώρα με θετική ανάπτυξη στο 2020 (προβλέπεται αύξηση του ΑΕΠ 1,5%) και δεν αντιμετώπισε δεύτερο κύμα τον Αύγουστο. Τις τελευταίες εβδομάδες εμφανίζεται ένα ασθενές τρίτο κύμα χωρίς θανάτους.
Ειδικότερα, η Ταϊβάν ακολούθησε από την αρχή μέχρι σήμερα αυστηρό έλεγχο των συνόρων με υποχρεωτικό τεστ κατά την είσοδο των ταξιδιωτών. Με τη χρήση νέων ψηφιακών τεχνολογιών κατάφερε να κάνει 20-30 ιχνηλατήσεις σε κάθε κρούσμα. Ειδική «ψηφιακή εφαρμογή» ανιχνεύει τις επαφές κάθε κρούσματος τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Με τον τρόπο αυτό ήταν αδύνατον να μην εντοπιστεί κάποιο κρούσμα. Ολα τα άτομα που ιχνηλατήθηκαν, ακόμα και εάν ήταν αρνητικά στο τεστ, υποβλήθηκαν σε 14ήμερη καραντίνα στο σπίτι.
Τα άτομα σε καραντίνα επιτηρούνται από ειδική «ψηφιακή εφαρμογή» για κινητά ή με συσκευή που «φοριέται» (wearable), η οποία ειδοποιεί τους πολίτες ότι πλησιάζει άτομο που βρίσκεται σε καραντίνα. Το πρόστιμο γι’ αυτόν που δεν τηρούσε την καραντίνα είναι 35.000 δολάρια. Σε καραντίνα υπεβλήθησαν 340.000 άτομα, από τα οποία το 99,7% την τήρησε. Περίπου 1.000 άτομα πλήρωσαν πρόστιμο για μη συμμόρφωση. Επίσης καθιερώθηκε υποχρεωτική χρήση της μάσκας μόλις οι παραγόμενες ποσότητες μασκών έγιναν επαρκείς. Ουσιαστικά θυσιάστηκαν 340.000 άτομα σε καραντίνα 14 ημερών με αντάλλαγμα τα υπόλοιπα 23 εκατομμύρια να ζουν κανονική ζωή και να δουλεύει πλήρως η οικονομία τους.
Και άλλες χώρες που χρησιμοποίησαν νέες τεχνολογίες έχουν πολύ ελάχιστους θανάτους ανά 100.000 κατοίκους: η Σιγκαπούρη 0,5, η Νότιος Κορέα 1,2, το Χονγκ Κονγκ 1,6, η Κίνα 0,3 κ.λπ.
* Ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι αναπλ. καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.