Στις αρχές του 2020 η Blueground, εταιρεία μακροχρόνιας μίσθωσης επιπλωμένων ακινήτων σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, είχε εξασφαλίσει χρηματοδότηση δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων και ετοιμαζόταν να ανοιχθεί σε ακόμη περισσότερες αγορές, με στόχο να μετράει 50.000 διαμερίσματα σε 50 πόλεις σε όλο τον κόσμο μέσα στα επόμενα χρόνια.
Η Spotawheel, πρωτοποριακή πλατφόρμα αγοράς μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, κατέγραφε τριψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης, όπως και η Dialectica, πελάτες της οποίας είναι κυρίως θεσμικοί επενδυτές και μεγάλες συμβουλευτικές εταιρείες. Εξαιρετική ήταν και η πορεία της Ferryhopper, online πλατφόρμας για την κράτηση ακτοπλοϊκών εισιτηρίων που είχε αυξήσει κατά 300% τις πωλήσεις της, της Owiwi, με ψηφιακά εργαλεία για την επιλογή αλλά και αξιολόγηση προσωπικού, της EV Loader, με υπηρεσίες και λογισμικό φόρτισης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, καθώς και της PHEE, της μοναδικής στον κόσμο εταιρείας που κατασκευάζει καινοτόμα προϊόντα από φύκια.
Αυτές οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις είδαν το κοντέρ να σταματάει τον περασμένο Φεβρουάριο και τον κορωνοϊό να βάζει φρένο στην εντυπωσιακή πορεία τους. Ευτυχώς, για λίγο μόνο.
Ξεπέρασαν το αρχικό σοκ και με ψύχραιμες κινήσεις κατάφεραν να περιορίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας.
Οι ιδρυτές και CEO τους, απαντώντας σε τέσσερις ερωτήσεις, μιλούν στην «Κ» για τις αλλαγές που έχει προκαλέσει στον κλάδο των startups η πανδημία και κάνουν τις προβλέψεις τους για την οικονομία στη μετά COVID-19 εποχή.
Οι ερωτήσεις
1. Σε τι φάση ανάπτυξης βρήκε η πανδημία την εταιρεία σας;
2. Ποιες είναι οι μέχρι τώρα επιπτώσεις;
3. Ποιες διορθωτικές κινήσεις κάνατε;
4. Μια πρόβλεψη για το επιχειρηματικό/οικονομικό ελληνικό και διεθνές σκηνικό στη μετά κορωνοϊό εποχή;
Αθηνά Ντόβα, συνιδρύτρια και γενική διευθύντρια της Owiwi
Χρειαζόμαστε δημοσιονομικά κίνητρα και χαμηλά επιτόκια
1. Εχοντας γράψει αρκετά χιλιόμετρα στο κοντέρ της, η Owiwi είναι σε φάση ανάπτυξης και εξάπλωσης σε νέες αγορές. Είχαμε βάλει στόχο το ένα εκατομμύριο χρήστες το 2020 και στα τέλη Νοεμβρίου ο στόχος επετεύχθη. Ηδη έχουμε έντονη παρουσία στην Τουρκία, κλείσαμε πολύ σημαντικές συνεργασίες στη Λατινική Αμερική και ετοιμαζόμαστε για άλλες, σε Ισραήλ και Σλοβενία. Δεν θα λέγαμε, λοιπόν, πως η πανδημία έπληξε σοβαρά τα σχέδιά μας.
2. Στον δικό μας τομέα, του ανθρώπινου δυναμικού, είναι αλήθεια πως υπήρξε μια περίοδος στασιμότητας, καθώς όλοι περίμεναν να δουν πώς θα κινηθεί η αγορά. Και είναι απολύτως λογικό. Οταν απευθύνεσαι σε εταιρείες και σε ιδιώτες, όταν αυτό είναι το αγοραστικό κοινό σου, τα αντανακλαστικά μπορεί να είναι γρήγορα, αλλά οι διαδικασίες αργές. Είχαμε αύξηση στην εκδήλωση ενδιαφέροντος για το προϊόν και τις υπηρεσίες μας, και αυτό είναι αισιόδοξο. Επίσης, είδαμε πως σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αυξήθηκε η «γνώση» του κοινού μας για την καινοτομία που προσφέρουμε. Το επιχείρημα που ακούσαμε αρκετά, βέβαια, ήταν: «Εδώ θα χαθούν τόσες θέσεις εργασίας, πώς να μιλάμε για αξιολόγηση και προσλήψεις;». Το αντεπιχείρημά μας; Ναι μεν οι εταιρείες καλούνται να προβούν σε οργανωτικές αλλαγές για να επιβιώσουν (και η κομβικότερη είναι η διαχείριση του προσωπικού τους), όμως από την άλλη σε αυτήν τη διαδικασία μπαίνουν νέοι όροι. Και τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς εργαλεία, χωρίς ψηφιακές λύσεις όπως η δική μας.
3. Επιλέξαμε να κινηθούμε σε τρεις άξονες: να κάνουμε σωστή διαχείριση του υπάρχοντος πελατολογίου, να είμαστε κοντά τους και να αφουγκραστούμε τις νέες ανάγκες τους· να ενημερώσουν το κοινό μας γι’ αυτό που παρέχουμε και γιατί είναι χρήσιμο γι’ αυτούς· και, τέλος, να κάνουμε σοβαρό άνοιγμα, για πρώτη φορά, στο «business to consumer» κοινό, καθώς από την αρχή της πρώτης καραντίνας είδαμε πως είχαμε μεγάλη αύξηση σε αυτό το κομμάτι.
4. Καλώς ή κακώς, μπήκαμε απότομα σε μια νέα πραγματικότητα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Αν πριν από αυτό που ζούμε μιλούσαμε για επένδυση στον τεχνολογικό μετασχηματισμό, πλέον πιστεύω ότι θα μιλάμε για επενδύσεις στους παράγοντες καινοτομίας πίσω από τον μετασχηματισμό. Επενδυτικά τo βάρος πιστεύω ότι θα πέσει σε μακροπρόθεσμες ευκαιρίες, σε τάσεις που επιταχύνθηκαν από την πανδημία, όπως η τηλεργασία, και συμβάλλουν σε κλάδους οι οποίοι σήμερα υφίστανται «τεχνολογική ανατροπή», όπως, για παράδειγμα, η υγειονομική περίθαλψη, η ψηφιοποίηση υπηρεσιών και η βιώσιμη ανάπτυξη. Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, δεδομένου ότι έχουμε περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις ως οικονομία, το νέο σκηνικό κατά τη γνώμη μου θα διαμορφωθεί από τα δημοσιονομικά κίνητρα και τις πολιτικές (από πλευράς δημόσιου τομέα), καθώς και από τα χαμηλότερα επιτόκια (από πλευράς ιδιωτικού τομέα), σε συνδυασμό με την κυκλοφορία του εμβολίου.
Αλέξανδρος Χατζηελευθερίου, συνιδρυτής και CEO της Blueground
Ο εμβολιασμός θα φέρει την ανάκαμψη
1. Μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας η Blueground αναπτυσσόταν με ταχύτατους ρυθμούς, τριπλασιάζοντας τον κύκλο εργασιών της κάθε χρόνο. Τον Φεβρουάριο, ο ετησιοποιημένος κύκλος εργασιών μας ξεπερνούσε τα 100 εκατομμύρια δολάρια και είχαμε ήδη γίνει η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο για διαμονές μεγαλύτερες των τριάντα ημερών. Ο ιός έβαλε προσωρινό φρένο στην ανάπτυξή μας, καθώς επιβλήθηκαν αυστηροί ταξιδιωτικοί περιορισμοί και τα εταιρικά ταξίδια μειώθηκαν σχεδόν στο μηδέν. Παρά τις δυσμενείς εξελίξεις, όμως, όλους αυτούς τους μήνες η πληρότητά μας δεν έχει πέσει κάτω από το 87%. Οι τιμές, βέβαια, κυμάνθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το 2019.
2. Οι αρνητικές επιπτώσεις αρχικά ήταν πιο σοβαρές στις ΗΠΑ και πιο ήπιες στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Από τον Ιούλιο και μετά, όμως, παρατηρήθηκε σταθεροποίηση και σχετική ανάκαμψη των τιμών. Με το πρόσφατο δεύτερο κύμα, που αποδεικνύεται ιδιαιτέρως σφοδρό και στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, έχουμε δει μια πιο ελαφρά επίπτωση στη ζήτηση. Ενδεικτικά, τον Απρίλιο, ο αριθμός των επιβατών στις αερομεταφορές στις ΗΠΑ έπεσε κάτω από 100.000 την ημέρα (95% χαμηλότερος από το 2019), ενώ τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο κυμαίνεται στις 800.000 με 1.000.000 την ημέρα – δηλαδή 8 με 10 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με το ναδίρ της άνοιξης.
Ομως, η πανδημία είχε και θετικές επιπτώσεις για την Blueground. Οι περισσότεροι εργοδότες πλέον προσφέρουν ευελιξία στους εργαζομένους τους, να εργαστούν από όπου θελήσουν, και οι περισσότεροι θα συνεχίσουν να το κάνουν και μετά το τέλος της πανδημίας. Αυτή η τάση, που ονομάζεται «Work From Anywhere», είναι πλήρως ταυτισμένη με το όραμά μας: να διευκολύνουμε όλο και πιο πολλούς ανθρώπους να ζήσουν σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και να διευρύνουν τις εμπειρίες τους. Η Blueground, μέσα από ένα μεγάλο δίκτυο πλήρως επιπλωμένων και εξοπλισμένων διαμερισμάτων, θα ηγηθεί αυτής της νέας τάσης.
3. Πρώτα απ’ όλα κλείσαμε αμέσως τα γραφεία μας για να ελαχιστοποιήσουμε την πιθανότητα μετάδοσης του ιού στους χώρους εργασίας. Παράλληλα, σε όλα τα διαμερίσματά μας ξεκινήσαμε ενδελεχείς καθαρισμούς και απολυμάνσεις, σύμφωνα με τις συστάσεις των αρμόδιων υγειονομικών αρχών. Στο επιχειρησιακό κομμάτι, στοχεύσαμε στις νέες πελατειακές ομάδες που προέκυψαν μετά την εμφάνιση του κορωνοϊού, όπως τους εργαζομένους που επέλεξαν να αλλάξουν βάση και να δουλέψουν σε διαφορετική πόλη. «Παγώσαμε» προσωρινά την επέκτασή μας και δυστυχώς αναγκαστήκαμε να προβούμε σε μείωση της ομάδας μας, σε όλες τις πόλεις όπου δραστηριοποιούμαστε. Ωστόσο, ήδη έχουμε ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο νέες προσλήψεις και κάποιοι πρώην υπάλληλοί μας επανεντάχθηκαν στο δυναμικό μας. Μειώσαμε σημαντικά τα λειτουργικά κόστη μας, περιορίζοντας ό,τι δεν ήταν απολύτως απαραίτητο. Τέλος, προσαρμόσαμε τους όρους στα συμβόλαιά μας με ιδιοκτήτες (κυρίως στις ΗΠΑ), ώστε να προστατευθούμε από απότομες αλλαγές στις τιμές ενοικίασης των ακινήτων. Αυτές οι αλλαγές έχουν ήδη επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα. Από τον Αύγουστο και μετά έχουμε επανέλθει σε καλούς ρυθμούς ανάπτυξης και σχεδιάζουμε την επέκτασή μας σε νέες αγορές, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.
4. Με τον εμβολιασμό σημαντικού ποσοστού ανθρώπων στο πρώτο εξάμηνο του 2021, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει άμεση και σημαντική βελτίωση της οικονομίας. Σταδιακά, καθώς ο κόσμος θα ξεπερνάει το ψυχολογικό σοκ, θα επιστρέψουν πολλές χαμένες θέσεις εργασίας και θα επανέλθει η οικονομία στα επίπεδα προ πανδημίας. Αυτό αποτυπώνεται στις τοποθετήσεις των επενδυτών σε παγκόσμιο επίπεδο και στους δείκτες των χρηματιστηρίων, που έχουν προεξοφλήσει, έως ένα βαθμό, την επάνοδο στην κανονικότητα. Πιστεύω ότι η Ελλάδα θα επωφεληθεί επιπλέον σε βάθος χρόνου ως τόπος διαμονής, καθώς όλο και περισσότεροι ξένοι αλλά και Ελληνες του εξωτερικού θα επιλέγουν να περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στη χώρα μας λόγω της καλής σχέσης κόστους ζωής και βιοτικού επιπέδου που προσφέρει.
Σταύρος Τσομπανίδης, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της PHEE
Βελτίωση από το δεύτερο τρίμηνο του 2021
1. Ο κορωνοϊός βρήκε την PHEE –μικρή και ευέλικτη εταιρική δομή– στη φάση ανάπτυξης, εκτός από τα φύκια, ενός ακόμα φυσικού υλικού: των κόκκων καφέ που μένουν στις μηχανές εσπρέσο μετά την εκχύλισή του. Η πανδημία μάς βοήθησε, λοιπόν, να επικεντρωθούμε περαιτέρω σε αυτό το πρότζεκτ, με αποτέλεσμα να είμαστε κοντά στην εμπορική του κυκλοφορία, που έχει προγραμματιστεί για το πρώτο τρίμηνο του 2021.
2. Η φετινή χρονιά θα κλείσει με πτώση 70% του τζίρου μας. Οφείλεται προφανώς στην «πίεση» που δέχθηκε όλους αυτούς τους μήνες ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο κυρίως απευθυνόμαστε.
3. Προσπαθούμε καθημερινά να εντοπίσουμε και να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που προκύπτουν στον κλάδο μας, μέσα από τις αλλαγές που η πανδημία φέρνει σε όλα τα επίπεδα. Η απόφασή μας ήταν να επικεντρωθούμε, βάσει των διαθέσιμων πόρων, πρώτον στην περαιτέρω βελτιστοποίηση της παραγωγικής μας διαδικασίας και, δεύτερον, στη χρήση της τεχνολογίας για την ανάπτυξη νέων καινοτόμων πρώτων υλών, οι οποίες θα καλύψουν τη ζήτηση των καταναλωτών για χρήση φυσικών υλικών που σέβονται το περιβάλλον.
4. Είμαι αισιόδοξος τόσο για το ελληνικό όσο και για το διεθνές οικονομικό σκηνικό, καθώς ήδη η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προχωρήσει στη δέσμευση σημαντικών κονδυλίων για την επανεκκίνηση των οικονομιών τής Ευρωζώνης. Και με δεδομένη την έναρξη των εμβολιασμών, θεωρώ πως από το δεύτερο τρίμηνο του 2021 θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα πρώτα σημάδια βελτίωσης της οικονομικής δραστηριότητας. Η ελληνική κυβέρνηση έχει την ευκαιρία να διαθέσει στοχευμένα τους πόρους που εξασφαλίστηκαν, ώστε να ενισχυθούν επιχειρήσεις με δυναμική να δημιουργήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε παγκόσμιο επίπεδο, μεγεθύνοντας το ΑΕΠ της χώρας. Τέλος, οφείλει να βοηθήσει άμεσα στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2014-2020, τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα. Είναι πολλές, δυστυχώς, οι επιχειρήσεις που αδυνατούν να απορροφήσουν επιδοτήσεις τις οποίες έχουν ήδη εξασφαλίσει…
Χάρης Αρβανίτης συνιδρυτής και CEO της Spotawheel
Προτεραιότητα ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων
1. Πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας καταγράφαμε τριψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης και ήταν σε εξέλιξη το πλάνο επέκτασής μας σε μια τρίτη ευρωπαϊκή αγορά.
2. Στη διάρκεια του πρώτου lockdown παρατηρήθηκε απότομη πτώση σε όλο τον κλάδο αυτοκινήτου. Το καλοκαίρι η ανάκαμψη ήταν ξεκάθαρη, με τη ζήτηση να φτάνει στα προ κορωνοϊού επίπεδα και το αυτοκίνητο να αναδεικνύεται ως το κυρίαρχο μέσο ασφαλούς μετακίνησης. Η θερινή περίοδος, λοιπόν, ήταν εξαιρετική για τη Spotawheel, αφού πετύχαμε ιστορικά ρεκόρ πωλήσεων. Το τωρινό, δεύτερο lockdown έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η πτώση στην αγορά φτάνει το 35%-40% σε σχέση με το 2019 κι αυτή τη φορά φαίνεται πως θα μείνει για καιρό… Στη Spotawheel, παρά ταύτα, συνεχίζουμε με διψήφια θετική ανάπτυξη. Προσεγγίζουμε τον καταναλωτή, επικοινωνούμε μαζί του ψηφιακά και τηρούμε τα υψηλά στάνταρ ποιότητας. Αυτό μας δίνει προβάδισμα σε μια περίοδο που οι πελάτες στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε αξιόπιστες online λύσεις.
3. Προτεραιότητά μας ήταν να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης και την ανάπτυξή μας στη μετά COVID-19 εποχή. Αρχικά αναβάλαμε την επέκτασή μας σε νέες αγορές και επικεντρωθήκαμε στην ενδυνάμωση των αγορών της Ελλάδας και της Πολωνίας. Ταυτόχρονα εστιάσαμε στη διαμόρφωση τεχνικών υποδομών και εξειδικευμένων ομάδων, ώστε να λύσουμε τα προβλήματα της αύξησης του στόλου μας και να πετύχουμε πάλι τριψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης το 2021 και τα επόμενα χρόνια. Αναπτύξαμε καινοτόμα προϊόντα και επιλογές, με σκοπό να νιώσει ο πελάτης μας ασφαλής. Οι κινήσεις αυτές έχουν ήδη αποδώσει, καθώς από τον Μάρτιο διπλασιάσαμε το μερίδιό μας στην αγορά και συνεχώς ανοίγουμε νέες θέσεις εργασίας.
4. Η ανάκαμψη θα εξαρτηθεί από τις στρατηγικές που θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις, ώστε να ενισχυθούν οι επενδύσεις. Η τηλεργασία θα διαμορφώσει νέες συνθήκες για τις επιχειρήσεις όσον αφορά τα λειτουργικά έξοδα και τη διαχείριση προσωπικού. Οσο για τους καταναλωτές; Θα ερευνούν, θα επικοινωνούν και θα αγοράζουν ολοένα και περισσότερο διαδικτυακά. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, λοιπόν, είναι ύψιστης προτεραιότητας, μιας και θα δώσει σημαντικό προβάδισμα στις εταιρείες που θα επενδύσουν ουσιαστικά στο «online».
Χρήστος Στεφανάτος, CEO της EV Loader
Ο κορωνοϊός αναβάλλει τη μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση
1. Οταν ξεκίνησε το πρώτο lockdown, είχαμε μόλις κλείσει μια πρώτη χρηματοδότηση για να αναπτύξουμε την πλατφόρμα εύρεσης σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων evloader.com. Εν μέσω καραντίνας ανοίξαμε τρεις νέες θέσεις εργασίας προγραμματιστών από απόσταση. Είχαμε την τύχη να βρούμε εξαιρετικούς συνεργάτες. Ενα από τα καινούργια μέλη της ομάδας μας αναγκάστηκε, λόγω του κορωνοϊού, να επιστρέψει από τη Βοστώνη στην Ελλάδα. Είχε εμπειρία σε εφαρμογές του «Ιντερνετ των πραγμάτων» από την πρακτική του στην Amazon Robotics και έτσι ταίριαξε απολύτως στην EV Loader.
2. Παρατηρείται σημαντική μείωση των φορτίσεων σε σταθμούς τους οποίους διαχειριζόμαστε (σε καταστήματα, ξενοδοχεία και πάρκινγκ) λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις. Παράλληλα, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων δεν παρουσιάζουν τον ρυθμό αύξησης που αναμέναμε: με το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά», αν δεν είχε ενσκήψει ο κορωνοϊός, προσδοκούσαμε διπλάσιες. Υπολογίζαμε διακόσιες ταξινομήσεις αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων κάθε μήνα για το τελευταίο τρίμηνο του 2020 και τώρα βλέπουμε λιγότερες από εκατό (και) για το επόμενο εξάμηνο.
3. Δεν αλλάξαμε τη στρατηγική μας. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην ανάπτυξη μιας εύχρηστης εφαρμογής, ώστε να βοηθούμε τους οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων να εντοπίζουν τους διαθέσιμους σταθμούς φόρτισης στον χάρτη και να κάνουν κρατήσεις σε αυτούς που επιθυμούν, για να κυλήσει το ταξίδι τους χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις. Θεωρούμε ότι ο κορωνοϊός απλώς αναβάλλει τη μετάβαση προς την ηλεκτροκίνηση και στην Ευρώπη και στη χώρα μας, οπότε εκμεταλλευόμαστε αυτό το χρονικό διάστημα για να αναπτύξουμε το προϊόν μας. Μας εντυπωσίασε το ενδιαφέρον που εξέφρασαν αρκετοί ξενοδόχοι για εγκατάσταση σταθμών φόρτισης, ώστε να προσελκύσουν επισκέπτες που θα επιλέξουν, λόγω πανδημίας, να ταξιδέψουν οδικώς με το ηλεκτρικό όχημά τους την επόμενη τουριστική σεζόν.
4. Από το 2022 θα έχουμε επιστρέψει –και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη– σε πλήρεις ρυθμούς και θα δούμε αυξημένη οικονομική δραστηριότητα στον τουρισμό, στην εστίαση αλλά και στην αγορά αγαθών, όπως τα (ηλεκτρικά) αυτοκίνητα. Ομως, για να συμβεί αυτό στη μετά κορωνοϊό εποχή, ειδικά στη χώρα μας, χρειαζόμαστε έργα υποδομών για πράσινη ενέργεια. Είτε μιλάμε για σταθμούς ταχείας φόρτισης στους αυτοκινητοδρόμους μας είτε για μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα, ο εξηλεκτρισμός μπορεί να γίνει καταλύτης για την ανάπτυξη στην Ελλάδα.
Χρήστος Σπαθαράκης συνιδρυτής και CEO της Ferryhopper
Η πανδημία φέρνει νέες αγοραστικές συνήθειες
1. Το ξεκίνημα του 2020 ήταν εξαιρετική περίοδος για τη Ferryhopper. Μόλις είχαμε κάνει άνοιγμα στην ισπανική αγορά, η ομάδα μας είχε φτάσει τα τριάντα άτομα (από δέκα το 2019) και οι πωλήσεις μας είχαν αυξηθεί κατά 300%!
2. Η πτώση άρχισε από το 20% τον Φεβρουάριο και έφτασε στο 95% τον Μάρτιο. Στα μέσα Μαΐου σημειώθηκε μια ελαφρά αύξηση και η θερινή περίοδος ήταν καλή, δεδομένων πάντα των συνθηκών. Μέχρι το δεύτερο lockdown είχαμε καταφέρει να περιορίσουμε τις ζημίες στο 30% (για όλη τη χρονιά).
3. Το πρώτο μας μέλημα ήταν να προστατεύσουμε την ομάδα μας, να είναι όλοι ασφαλείς, έτσι επιλέξαμε να εφαρμόσουμε 100% τηλεργασία. Το δεύτερο βήμα ήταν να εστιάσουμε στο να παρέχουμε στους πελάτες μας χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την πανδημία και το ταξίδι, κι αυτό μας βοήθησε πολύ, καθώς ήρθαμε σε επαφή με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων που χρειάζονταν την αρωγή μας. Επίσης, αναπροσαρμόσαμε τη στρατηγική μας σε σχέση με το κοινό στο οποίο απευθυνόμαστε. Από το ξεκίνημα της εταιρείας, η πλειονότητα των χρηστών μας ήταν από το εξωτερικό. Σε μια τέτοια χρονιά, όμως, έπρεπε να εστιάσουμε στους Ελληνες ταξιδιώτες και προσπαθήσαμε με όλες τις δυνάμεις μας να το πετύχουμε. Ολες αυτές οι κινήσεις απέδωσαν περισσότερο από όσο περιμέναμε.
4. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά πότε θα βγούμε οριστικά από αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Είμαστε σίγουροι, όμως, πως έπειτα από ένα τόσο μεγάλο ταρακούνημα θα προκύψουν νέες τάσεις, είτε ως αγοραστικές συνήθειες είτε σε σχέση με το πώς οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Οσο γρηγορότερα κατανοήσουμε, λοιπόν, αυτές τις τάσεις και αλλαγές, τόσο πιο εύκολα θα προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα.
Γιώργος Τσαρούχας, συνιδρυτής και CEO της Dialectica
Οι αγορές είναι αισιόδοξες για το μέλλον
1. Η πανδημία μάς βρήκε σε φάση ταχείας ανάπτυξης. Το 2020 είχε ξεκινήσει πολύ δυναμικά, παίρνοντας τη σκυτάλη από μια χρονιά γεμάτη επιτυχίες και ρεκόρ.
2. Η Dialectica είναι μια εταιρεία που συνδέεται άμεσα με την παγκόσμια επενδυτική δραστηριότητα. Πελάτες μας είναι κυρίως θεσμικοί επενδυτές, private equity funds και μεγάλες συμβουλευτικές εταιρείες, που απευθύνονται σε εμάς για να τους βοηθήσουμε να αντλήσουν πληροφορίες και να αξιολογήσουν επενδυτικές συμφωνίες εκατομμυρίων μέσω συζητήσεων με ειδικούς των αγορών που τους ενδιαφέρουν. Οταν ξέσπασε το πρώτο επιδημικό κύμα, η αβεβαιότητα που επικρατούσε στις αγορές δημιούργησε συνθήκες υψηλής μεταβλητότητας και αυτό οδήγησε στο προσωρινό «πάγωμα» κάθε επενδυτικής δραστηριότητας. Η κρίση, όμως, ως γνωστόν πάντα δημιουργεί και ευκαιρίες. Ετσι, μετά το αρχικό σοκ, έγινε επανεκκίνηση της επενδυτικής δραστηριότητας. Επιπροσθέτως, η προοπτική του εμβολίου καθώς και τα μέτρα στήριξης που έλαβαν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες για την τόνωση της αγοράς οδήγησαν στη δημιουργία θετικού κλίματος. Επομένως, στην περίπτωσή μας, οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν παροδικές, προκαλώντας μείωση της ζήτησης των υπηρεσιών μας μόνο κατά τους πρώτους μήνες.
3. Βασική μας προτεραιότητα ήταν –και παραμένει– η διασφάλιση της υγείας των ανθρώπων μας και η διατήρηση όλων των θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό τον λόγο πήραμε τη συνειδητή απόφαση να απορροφήσουμε τις όποιες ζημιές, ώστε να μη χρειαστεί να προχωρήσουμε σε μειώσεις μισθών, αναστολές συμβάσεων ή απολύσεις. Για να το καταφέρουμε, αξιολογήσαμε ένα προς ένα όλα τα έξοδα της εταιρείας, περικόπτοντας όσα δεν ήταν ζωτικής σημασίας – όπως εταιρικά ταξίδια και επενδύσεις σε πάγια. Ετσι, προχωρήσαμε και σε προσλήψεις, με σκοπό να είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε τους πελάτες μας με τον καλύτερο τρόπο όταν η ζήτηση θα επέστρεφε. Οπως και έγινε. Αξίζει να σημειωθεί πως η επαφή που έχουμε με επενδυτές από όλο τον κόσμο μάς δίνει τη δυνατότητα να έχουμε άμεση γνώση της πορείας των αγορών και έτσι να σχεδιάζουμε το επόμενο βήμα μας αρκετά νωρίτερα από άλλες εταιρείες. Το 2020 κλείνει για εμάς, λοιπόν, με περισσότερους από 150 νέους υπαλλήλους (ξεπεράσαμε τους 270). Παράλληλα, ανοίξαμε νέο γραφείο στο Μόντρεαλ, όπου η ομάδα μας μετράει 28 ταλαντούχους νέους – ανάμεσά τους και αρκετοί Ελληνες που μετακινήθηκαν στον Καναδά από το γραφείο μας στην Αθήνα.
4. Τουλάχιστον το 90% της σημερινής αξίας των μετοχών υπολογίζεται με βάση τις προσδοκίες για την κερδοφορία των εταιρειών 9 ή 10 μήνες μετά. Συνεπώς, εάν κοιτάξουμε τα μεγάλα χρηματιστήρια θα διαπιστώσουμε ότι οι αγορές είναι αισιόδοξες για το μέλλον. Μάλιστα, το κλίμα αισιοδοξίας συνεπικουρείται και από τις προσδοκίες για μια πιο σταθερή διακυβέρνηση στις ΗΠΑ – κάτι που συντελεί στη μείωση του γεωπολιτικού ρίσκου. Σίγουρα, οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης την οποία προκάλεσε (και προκαλεί) η πανδημία θα είναι εμφανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα επηρεάσουν δυσανάλογα συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας. Στη χώρα μας, δυστυχώς, η κατάσταση θα είναι πιο δύσκολη, μιας και η οικονομία μας δεν έχει εξαγωγικό χαρακτήρα και, επίσης, είναι πολύ «εκτεθειμένη» στον τουρισμό. Παράλληλα, η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας αποτελείται από πολύ μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια και διακρίνονται από χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Εννοείται ότι, σε κάθε περίπτωση, η πορεία προς την ανάκαμψη θα καθοριστεί από την παραγωγή και τη διάθεση αποτελεσματικού εμβολίου.