Εχουν περάσει 20 λεπτά από τη στιγμή της λύτρωσης. Η Βασιλική Παναγιωτίδου, φυσικοθεραπεύτρια στο «Ασκληπιείο» Βούλας, έχει μόλις εμβολιαστεί. Εδώ και μήνες έπρεπε να βοηθάει ασθενείς στις κλινικές COVID-19 και στις μονάδες εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου. Το πόστο της προϋποθέτει την επαφή με τον νοσηλευόμενο, το ρίσκο της έκθεσης δεν είναι αμελητέο.
«Δεν μπορούσα να βλέπω άλλο να “φεύγει” κόσμος», λέει. «Δεν ήθελα να βρεθώ και εγώ κάποια στιγμή διασωληνωμένη και αποφάσισα να κάνω το εμβόλιο. Είναι μια σημαντική ημέρα για όλους. Μακάρι να μπορέσουμε κάποια στιγμή να αγκαλιάσουμε τους αγαπημένους μας, να ταξιδέψουμε, να νιώσουμε ελεύθεροι όπως παλιά».
Περίπου δύο ώρες νωρίτερα εμβολιάστηκε ο Νικόλαος Τζανάκης, γενικός χειρουργός στο ίδιο νοσοκομείο. Ηταν, όπως λέει στην «Κ», μια απλή και γρήγορη διαδικασία η οποία ολοκληρώθηκε χωρίς την παραμικρή ενόχληση. «Δεν είχα επιφυλάξεις», τονίζει. «Θεωρώ ότι οι υγειονομικοί είναι ούτως ή άλλως στην πρώτη γραμμή της μάχης και πρέπει να δίνουν το παράδειγμα, να στείλουν το μήνυμα ότι ο εμβολιασμός θα συμβάλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της πανδημίας».
Από το «Ασκληπιείο» της Βούλας έως τον «Ευαγγελισμό» στο κέντρο της Αθήνας και μέχρι το «Θριάσιο» στην άλλη άκρη της Αττικής χορηγείται σε δεκάδες υγειονομικούς τις τελευταίες ημέρες το εμβόλιο που ανέπτυξαν οι εταιρείες Pfizer και BioNTech. Την Τρίτη, 29 Δεκεμβρίου, έγιναν και οι πρώτοι εμβολιασμοί σε συναδέλφους τους σε Πάτρα, Λάρισα, Ιωάννινα και Θεσσαλονίκη, ενώ σύμφωνα με τον σχεδιασμό της επιχείρησης «Ελευθερία» προβλέπεται στις 4 Ιανουαρίου να ξεκινήσει ο γενικότερος εμβολιασμός των υγειονομικών στην υπόλοιπη χώρα.
«Περιμέναμε πολύ καιρό να έρθει η στιγμή κατά την οποία θα αρχίσει ο εμβολιασμός. Είναι ένα εργαλείο το οποίο προσδοκούμε ότι θα βοηθήσει», λέει ο Γιάννης Κουτσοδημητρόπουλος, εντατικολόγος στη ΜΕΘ του Λάτσειου Κέντρου Εγκαυμάτων στο «Θριάσιο» νοσοκομείο.
Οπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοί του ανάρτησε τη φωτογραφία του εμβολιασμού του στο Facebook. «Τεράστια η παραφιλολογία των ημερών, οι φήμες, οι αντικρουόμενες απόψεις, αλλά τεράστια και η ευθύνη όσων εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με το ζήτημα. Είμαστε κλινικοί γιατροί της πρώτης γραμμής. Δεν κάνουμε πρωτογενή έρευνα. Δεν είναι δική μας δουλειά να ανακαλύψουμε εμβόλια και να αποδείξουμε την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά τους», έγραψε. «Είναι όμως δική μας ευθύνη να είμαστε διαρκώς ενημερωμένοι, να εφαρμόζουμε τα ευρήματα της συλλογικής επιστημονικής προσπάθειας και τα συμπεράσματα της οικουμενικής επιστημονικής δουλειάς που αποκρυσταλλώνονται σε κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτόκολλα θεραπείας. Με αυτό το αίσθημα ευθύνης έκανα το εμβόλιο και προτρέπω κι εσάς φίλοι μου να το κάνετε».
Οι λεπτομέρειες
Το Comirnaty, όπως είναι η εμπορική ονομασία του εμβολίου που ανέπτυξαν οι Pfizer και BioNTech, χορηγείται ενδομυϊκά. Σε κάθε φιαλίδιο (0,45 ml) περιέχονται πέντε δόσεις. Τα φιαλίδια φυλάσσονται κατεψυγμένα και βάσει των σχετικών οδηγιών μπορεί να χρειαστούν 30 λεπτά για να αποψυχθούν σε θερμοκρασίες έως 30 βαθμούς Κελσίου για άμεση χρήση. Προτού χορηγηθούν αραιώνονται με ενέσιμο διάλυμα χλωριούχου νατρίου.
Στο «Θριάσιο» κλινικός φαρμακοποιός αναλάμβανε την παρασκευή των δόσεων, το τμήμα επείγουσας ιατρικής βρισκόταν σε αναμονή για ενδεχόμενες σοβαρές αναφυλακτικές αντιδράσεις –οι οποίες δεν προέκυψαν– και εθελοντές γιατροί συμπλήρωναν το ιστορικό των συναδέλφων τους. Η ρευματολόγος Ευαγγελία Καταξάκη συμμετείχε στη συλλογή των ιστορικών και εμβολιάστηκε και η ίδια. «Ελαβα πολλά μηνύματα μετά. “Πώς αισθάνεσαι; Πονάς; Είχες παρενέργειες;” ρωτούσαν. Ο εμβολιασμός μας είναι ένα σημαντικό μήνυμα και για τους ασθενείς μας», λέει.
Η σωστή ενημέρωση για να αρθούν οποιεσδήποτε επιφυλάξεις υπάρχουν στους πολίτες αλλά και μέσα στην κοινότητα των υγειονομικών είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τους εμβολιασθέντες. Στο νοσοκομείο «Σωτηρία» η παθολόγος-λοιμωξιολόγος Γαρυφαλλιά Πουλάκου, η οποία χειρίζεται από το πρώτο κύμα της πανδημίας ασθενείς με COVID-19, λέει ότι η προσέγγιση για να πεισθούν και άλλοι υγειονομικοί για τη χρησιμότητα των εμβολίων θυμίζει το έργο που ακολουθούν οι επιτροπές για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών. Για τη σωστή ενημέρωση απαιτούνται χρόνος και συζήτηση που βασίζονται σε επιστημονικά επιχειρήματα. Δεν αρκεί μόνο ένα σλόγκαν.
«Εχουμε μια εμπειρία να συζητάμε με ανθρώπους», λέει φέρνοντας ως παράδειγμα το ζήτημα των αντιβιοτικών. «Μπορεί κάποιοι συνάδελφοί μας να χορηγήσουν παραπάνω αντιβιοτικά από όσο πρέπει, ή για περισσότερες ημέρες από όσες χρειάζεται ο άρρωστος. Δεν λέμε ότι κάποιος έχει την προαίρεση να κάνει υπερχρήση ενός όπλου. Μπορεί να έχει την ανασφάλεια, να μην έχει στο 100% τη γνώση και να χρειάζεται τη συζήτηση με έναν ειδικό στο να πάει ένα βήμα παραπέρα, να πάρει μια απόφαση που μπορεί ο ίδιος να θεωρεί και θαρραλέα». Την περασμένη Δευτέρα το προσωπικό της Γ΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του «Σωτηρία» πραγματοποίησε μια διαδικτυακή ενημέρωση σε υγειονομικούς σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 με εκατοντάδες συμμετέχοντες.
Η δεύτερη δόση του εμβολίου χορηγείται έπειτα από 21 ημέρες στους εμβολιασθέντες. Οπως διευκρινίζει η κ. Πουλάκου δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής δεδομένα σχετικά με το εάν κάποιος εμβολιασθείς θα μπορούσε να μεταδώσει ως φορέας τον ιό εφόσον εκτεθεί σε αυτόν. Οι μελέτες δείχνουν ότι όποιος κάνει το εμβόλιο αποκτά ανοσία και δεν πρόκειται να νοσήσει. Μέχρι να εμβολιαστεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν πρόκειται να αρθούν και τα μέτρα προστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Η ανακούφιση
Ο Ανδρέας Πλεμμένος, διοικητής στο «Ασκληπιείο» Βούλας, λέει στην «Κ» ότι υπάρχει μεγάλη προθυμία από το προσωπικό του νοσοκομείου για συμμετοχή στους εμβολιασμούς. Αρχικά είχαν δηλώσει ότι θέλουν να εμβολιαστούν 650 άτομα και τις τελευταίες ημέρες προστέθηκαν σε αυτά άλλα 100. Ο εμβολιασμός ξεκίνησε στο νοσοκομείο από διευθυντές κλινικών για να λειτουργήσουν ως παράδειγμα προς τους νεότερους συναδέλφους τους. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό μέχρι τις 20 Ιανουαρίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η πρώτη δόση εμβολιασμού των υγειονομικών.
Στο «Αττικόν» νοσοκομείο ο παθολόγος Δημήτρης Γκοτζιάς ήταν ένα από τα μέλη του προσωπικού που εμβολιάστηκαν αυτές τις ημέρες. Και αυτός δέχεται όπως λέει αρκετά ερωτήματα πολιτών το τελευταίο διάστημα για το εμβόλιο, τα οποία θεωρεί ότι πηγάζουν κυρίως από την ανασφάλεια του κόσμου, όχι από καχυποψία. «Η γρήγορη ανάπτυξη ενός εμβολίου χρειάζεται δύο ικανές και αναγκαίες συνθήκες: τη χρηματοδότηση και μεγάλο αριθμό εθελοντών. Λόγω της πανδημίας αυτά βρέθηκαν άμεσα», λέει. Τονίζει ακόμη ότι το εμβόλιο είναι ένα βασικό μέσο για να μειωθούν ο αριθμός των νοσηλειών και η πίεση που δέχεται το σύστημα υγείας. «Επειδή στο νοσοκομείο ήμασταν από τους πρώτους που ασχολούμασταν προτού εμφανιστούν τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα, ελέγχοντας ταξιδιώτες από το εξωτερικό, υπήρχε αμηχανία αλλά και φόβος. Περίμενα την ημέρα του εμβολιασμού με αγωνία. Γιατί θεωρώ ότι στην παρούσα φάση είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο που έχουμε. Είναι μια ανακούφιση ότι κάτι έχει ξεκινήσει να αλλάζει. Η οικονομία και η κοινωνία πρέπει κάποια στιγμή να επανέλθουν στους κανονικούς ρυθμούς τους».