Φορείς διεθνών και εγχώριων οργανισμών για άτομα με αναπηρία καλούν τις κυβερνήσεις να θέσουν ως προτεραιότητα τον εμβολιασμό τους, καθώς διατρέχουν πολύ μεγάλο κίνδυνο σε περίπτωση μόλυνσης από τον κορωνοϊό.
Στην Αγγλία και στην Ουαλλία, σχεδόν 6 στους 10 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους λόγω του κορωνοϊού από τις 2 Μαρτίου μέχρι τις 14 Ιουλίου ήταν άτομα με αναπηρία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της βρετανικής κυβέρνησης. Το 47% των θανάτων στον γενικό πληθυσμό των ίδιων χωρών ήταν άτομα ηλικίας 85 χρόνων και άνω – μόνο το 4% των ατόμων με αναπηρία που έχασαν τη ζωή τους από τον κορωνοϊό ήταν 85 ετών και άνω.
Πρόσφατη έρευνα της αμερικανικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης FAIR Health διαπίστωσε πως το μεγαλύτερο ρίσκο θανάτου από κορωνοϊό διατρέχουν όσοι μολυνθούν ενώ έχουν –με σειρά επικινδυνότητας– αναπτυξιακές διαταραχές, καρκίνο του πνεύμονα ή νοητική υστέρηση. Σε δική της έρευνα, η εφημερίδα Wall Street Journal βρήκε πως άνθρωποι με αυτισμό, σύνδρομο Down και άλλες νοητικές διαταραχές είναι 2,5 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν από κορωνοϊό από ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός των ΗΠΑ.
Ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, λέει στην «Κ» πως τα πρώτα θύματα του κορωνοϊού είναι ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις.
«Τα άτομα με αναπηρία έχουν μεγαλύτερη έκθεση στον ιό, συνεπώς είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος να μολυνθούν», σημειώνει ο κ. Βαρδακαστάνης, τονίζοντας πως οι άνθρωποι που έχουν πρόβλημα όρασης χρησιμοποιούν πιο πολύ τα χέρια τους, ενώ όσα άτομα με αναπηρία έχουν προσωπικούς βοηθούς βρίσκονται σε πολύ στενή επαφή με τουλάχιστον ακόμη ένα πρόσωπο. Σύμφωνα με το σχέδιο προτεραιοποίησης εμβολιασμών πληθυσμιακών ομάδων, οι διαμένοντες, οι ασθενείς και το προσωπικό φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρων αποκατάστασης θα εμβολιαστούν στην πρώτη φάση, ενώ ασθενείς με νοσήματα που συνιστούν πολύ υψηλό κίνδυνο για νόσηση με κορωνοϊό θα εμβολιαστούν στη δεύτερη φάση. Αλλά δεν υπάρχει επίσημος διαχωρισμός των ατόμων με αναπηρία.
«Είναι ανάγκη να υπάρξει προτεραιοποίηση στον εμβολιασμό», αναφέρει ο κ. Βαρδακαστάνης, λέγοντας πως αναμφίβολα προτεραιότητα έχει το υγειονομικό προσωπικό ενώ αναγνωρίζει πως υπάρχουν προβλήματα αυτή την περίοδο σε σχέση με τις προμήθειες των εμβολίων. «Θα το παλέψουμε για να πείσουμε με βάση τη λογική, δεν εντάσσεται σε μια παραδοσιακή συνδικαλιστική διεκδίκηση, αλλά στο τι έχει συμβεί στην πανδημία και στην ανάγκη να υπάρξει προτεραιοποίηση με βάση αυτό», συμπληρώνει.
Ο Ανδρέας Ζομπανάκης, πρόεδρος του κέντρου ειδικών ατόμων η «Χαρά», στο οποίο μένουν 57 άτομα με βαριά νοητική υστέρηση από 15 μέχρι 75 ετών, συμφωνεί ως προς την ανάγκη προτεραιοποίησης, ενώ τονίζει πως είναι σημαντικό να υπάρξει επαρκής εμβολιασμός των ανθρώπων που είτε ζουν είτε δουλεύουν στις κλειστές δομές.
Το κέντρο «Χαρά» βρίσκεται σε lockdown από τον Μάρτιο –στο οποίο μπήκαν οικειοθελώς πριν να γίνει υποχρεωτικό–, ενώ από τότε μέχρι και σήμερα απαγορεύονται οι επισκέψεις, ακόμα και από τους γονείς των ανθρώπων που μένουν εκεί. «Ο κίνδυνος είναι τόσο υπαρκτός σε μια τέτοια δομή, είναι τόσο εύκολο να μπει ο ιός», λέει ο ίδιος, σημειώνοντας πως λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα και ότι μέχρι τώρα έχουν σταθεί τυχεροί.
Αναφέρει πως η δομή και αντίστοιχες δομές εντάσσονται στην πρώτη φάση εμβολιασμού – «είμαστε μετά τα γηροκομεία», συμπληρώνει. Τονίζει όμως πως, πρώτον, δεν είναι ακόμα γνωστό πόσοι θα εμβολιαστούν στην πρώτη φάση και ότι, δεύτερον, θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα αν θα φοβηθούν να εμβολιαστούν κάποιοι εργαζόμενοι ή γονείς να δώσουν συγκατάθεση στον εμβολιασμό των παιδιών τους, τα οποία μένουν στη δομή.
Η ευθύνη
«Πιστεύω πως εδώ δεν υπάρχει θέμα ατομικής ευθύνης, εδώ μιλάς για μια συλλογική ευθύνη», λέει στην «Κ». Σε μια τέτοια περίπτωση, αν κάποια στιγμή τα μέτρα χαλαρώσουν και έχει εμβολιαστεί μεγάλο μέρος των εργαζομένων και οικιστών μιας τέτοιας δομής, αλλά όχι όλοι, και κάποιος από τους μη εμβολιασμένους κολλήσει, ποιος θα έχει την ευθύνη; Στις ΗΠΑ, η Επιτροπή Ισων Ευκαιριών Απασχόλησης ανακοίνωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα πως οι εργοδότες θα είναι δυνατό να αποκλείουν μη εμβολιασμένους εργαζομένους από τον χώρο εργασίας, αν διαπιστωθεί πως παρουσιάζουν άμεση απειλή και πως δεν υπάρχει τρόπος να μειωθεί ή να εξαλειφθεί αυτό το ρίσκο. Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός, αλλά σύμφωνα με το άρθρο 4 του νόμου 4675/2020, «σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται, με απόφαση του υπουργού Υγείας, μετά από γνώμη της ΕΕΔΥ, υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου».
Επίσης, η άρνηση εμβολιασμού από εργαζομένους σε δομές στις οποίες μένουν ευπαθείς ομάδες ή σε υπηρεσίες υγείας μπορεί να αποτελεί «αιτία άρσης του δικαιώματός τους στην εργασία και δεν συνιστά διάκριση», σημείωσε η επίκουρη καθηγήτρια Νοσηλευτικής Ηθικής και Νομικής Ευθύνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Βενετία-Σοφία Βελονάκη.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν το ίδιο ισχύει και για διαμένοντες σε κλειστές δομές – οι οποίες, σημειώνει ο κ. Ζομπανάκης, λαμβάνουν σχεδόν το μισό ημερήσιο νοσήλιο ανά άτομο από τον ΕΟΠΥΥ (το κέντρο «Χαρά», παραδείγματος χάριν, λαμβάνει 34,63 ευρώ) από αυτό που λαμβάνουν οι Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ατόμων με συγκεκριμένες αναπηρίες, το οποίο ανέρχεται στα 70 ευρώ ανά τρόφιμο ημερησίως.
«Υπάρχει ένα βασικό ερώτημα», λέει ο κ. Ζομπανάκης. «Είναι μια ατομική απόφαση ή μια συλλογική;».