Ψυχραιμία, υπομονή, σεβασμός, κατανόηση και η εκπαίδευση που έχουν λάβει αποτελούν τα βασικά όπλα διαχείρισης της δύσκολης καθημερινότητας που αντιμετωπίζουν οι ελεγκτές των μέσων σταθερής τροχιάς της πρωτεύουσας. Οι ίδιοι είναι πλέον εξοικειωμένοι με κάθε πιθανή συμπεριφορά. Επιθετικότητα, άρνηση ελέγχου, κατανόηση, ενώ καθημερινά γίνονται μάρτυρες διαφόρων περιστατικών που ξεκινούν από αψιμαχίες μεταξύ επιβατών και καταλήγουν ακόμα και σε… φλερτ. Πριν από λίγες ημέρες η εταιρεία ΣΤΑΣΥ προχώρησε στη βράβευση τεσσάρων ελεγκτών κομίστρου που έφεραν εις πέρας άριστα τη δουλειά τους υπό αντίξοες συνθήκες και ξεχώρισαν για τον ζήλο, την ευσυνειδησία, την επιμέλεια και την αφοσίωση που επέδειξαν προς την εταιρεία.
Ο κλάδος συνολικά βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας προ ολίγων ετών, όταν περιστατικά βίαιων επιθέσεων κατά ελεγκτών σημειώνονταν καθημερινά. Οι ίδιοι κλήθηκαν να διαχειριστούν ακραία, βίαια φαινόμενα δημοσιοποίησης των στοιχείων τους και βανδαλισμού των σπιτιών τους τα οποία στην πλειονότητά τους έμειναν ατιμώρητα. Σήμερα, εν μέσω υγειονομικής κρίσης έρχονται αντιμέτωποι με μια ιδιαίτερα δύσκολη καθημερινότητα. Βρίσκονται εκτεθειμένοι στον κίνδυνο του ιού, ενώ αποτελούν τον ενδιάμεσο μεταξύ οδηγών και σταθμαρχών και της εταιρείας, όπως μας εξηγούν οι ίδιοι, παραδεχόμενοι ότι ο έλεγχος σε κάθε τομέα αποτελεί μία ιδιαίτερα δύσκολη δουλειά.
«Η τήρηση των κανόνων υγιεινής και ιδιαίτερα των απαραίτητων αποστάσεων λόγω της πανδημίας, δυσκόλεψε αρκετά την καθημερινότητά μου στην εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, δεδομένου ότι ο έλεγχος και η βεβαίωση των παραβάσεων προϋποθέτουν άμεση επαφή με τον εκάστοτε επιβάτη», εξηγεί στην «Κ» η βραβευθείσα για το έργο της Μαρία Τ., που παραδέχεται ταυτόχρονα ότι η επαφή με τον κόσμο είναι το πιο ενδιαφέρον σκέλος της δουλειάς της, καθώς δεν περιλαμβάνει μόνο δυσάρεστες εκπλήξεις. Η μεγαλύτερη δυσκολία παρουσιάζεται στην άρνηση ελέγχου από μερίδα του επιβατικού κοινού «και κυρίως όταν αυτή προέρχεται από το γεγονός ότι είμαι γυναίκα», περιγράφει η Μαρία Τ., επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι οι προκαταλήψεις είναι ακόμα παρούσες στη χώρα μας. «Είμαστε ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στον οδηγό και στον σταθμάρχη. Εχοντας λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση από την εταιρεία καλούμαστε ως ελεγκτές όχι μόνο να πραγματοποιούμε ελέγχους κομίστρου στο επιβατικό κοινό για την εγκυρότητα του κάθε είδους εισιτηρίου που έχει στην κατοχή του, αλλά συχνά και να συνδράμουμε σε οποιοδήποτε πρόβλημα μπορεί να επηρεάσει την κανονικότητα των μετακινήσεων ή της ασφάλειας των επιβατών», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Μ., ελεγκτής των ΣΤΑΣΥ τα τελευταία 12 χρόνια.
Τα βίαια περιστατικά είναι τα πιο ανησυχητικά, ωστόσο και οι δύο κάνουν λόγο για άρτια κατάρτιση και συνεχείς εκπαιδεύσεις από τις ΣΤΑΣΥ, τονίζοντας βέβαια ότι η ψυχραιμία είναι κυρίαρχη κατά τον έλεγχο. «Είναι σημαντικό να δοθεί χώρος και χρόνος στον επιβάτη να εκφράσει το παράπονο και τις ενστάσεις του. Στη συνέχεια δίνουμε οποιαδήποτε διευκρίνιση ζητηθεί. Ο επιβάτης πρέπει να πειστεί για την ορθότητα του ελέγχου και να συνεργαστεί», λέει η Μαρία. «Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η τιμολογιακή πολιτική της εταιρείας δεν ορίζεται από τους εργαζομένους. Εμείς το μόνο που κάνουμε είναι να προσπαθούμε να εφαρμόσουμε την ισονομία υλοποιώντας την όποια πολιτική ορίζεται για τις υποχρεώσεις των επιβατών», προσθέτει ο Γιώργος Μ. «Τα περιστατικά βίας είναι καθημερινά. Η εκπαίδευση και η εμπειρία μου καθώς και η υποστήριξη της εταιρείας με εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια, βοήθησαν στη διαχείριση των περιστατικών τις περισσότερες φορές», λέει.
Οι εντάσεις αποτελούν πραγματικότητα, ωστόσο δεν είναι λίγα και τα πιο… ανάλαφρα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα και αποτελούν πλέον καθημερινότητα των ελεγκτών κομίστρου. «Κατά τη διάρκεια ελέγχου σε μια επιβάτιδα και αφού διαπιστώθηκε παράβαση, ένας κύριος προσφέρθηκε να πληρώσει εκείνος το σχετικό πρόστιμο επιχειρώντας με αυτή του την κίνηση να φλερτάρει την κυρία», σημειώνει ο Γιώργος.
«Η πλειονότητα των επιβατών είναι υπέρ των ελέγχων και αυτό γιατί τους ενισχύει το αίσθημα της ασφάλειας», τονίζει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΣΤΑΣΥ Ν. Χαιρέτας και προσθέτει ότι «στόχος μας δεν είναι ο καταλογισμός προστίμων. Δεν πρόκειται να καλύψουμε τις οικονομικές μας ανάγκες από τα πρόστιμα. Οι έλεγχοι έχουν κυρίως αποτρεπτικό χαρακτήρα». Η υγειονομική κατάσταση μάλιστα καθιστά το έργο των ελεγκτών ακόμα σημαντικότερο, καθώς οι περισσότεροι επιβάτες όταν δουν ελεγκτές κατά πάσα πιθανότητα θα φορέσουν τη μάσκα τους. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, οι ελεγκτές είναι εκείνοι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, δίνουν πληροφορίες, λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την εισιτηριοδιαφυγή, κινδυνεύουν και είναι οι πλέον εκτεθειμένοι στον κορωνοϊό σημειώνει και ο κ. Χαιρέτας. «Κάθε μήνα εκτελούμε κατά μέσον όρο 200.000 ελέγχους οι οποίοι σίγουρα θα έπρεπε να ήταν διπλάσιοι», παραδέχεται. Στο μεταξύ, ο ρυθμός των ελέγχων αυξάνεται συνεχώς και τελικός στόχος είναι να μην απαιτείται ο έλεγχος. Το 2020 (μέχρι και το πρώτο 15ήμερο του Δεκεμβρίου) διαπιστώθηκαν συνολικά 52.051 παραβάσεις, έναντι 63.087 που καταγράφηκαν το 2019 (48.615 το 2018), χρονιά η οποία ωστόσο δεν περιελάμβανε καμία απολύτως απαγόρευση μετακινήσεων. Κατά τους πρώτους μήνες του έτους διεξήχθησαν πάνω από 170.000 έλεγχοι μηνιαίως (Ιανουάριος: 172.988 και Φεβρουάριος: 177.000). Με την έναρξη του πρώτου lockdown οι έλεγχοι περιορίστηκαν στις 40.000 μηνιαίως κατά μέσον όρο, με την επιβατική κίνηση να είναι μειωμένη κατά 90%. Τον Ιούνιο οι έλεγχοι ανήλθαν στις 156.000, τον Ιούλιο στις 138.000, τον Αύγουστο περιορίστηκαν στις 81.000, τον Σεπτέμβριο στις 144.000 και τον περασμένο Οκτώβριο στις 168.000.