Πριν από λίγες ημέρες, σε ένα ιατρικό κέντρο στο Northwood της Μεγάλης Βρετανίας, ο Γρηγόρης Γρηγοριάδης, ένας 86χρονος επιστήμονας από την Ελλάδα, έλαβε την πρώτη δόση του εμβολίου των Pfizer/BioNTech. Πενήντα χρόνια νωρίτερα, σε ένα εργαστήριο στο Λονδίνο, ο κ. Γρηγοριάδης και μία συνάδελφός του ανακάλυψαν μία από τις μεθόδους που εντέλει οδήγησε στην τεχνολογία στην οποία έχει βασισθεί αυτό το εμβόλιο.
«Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος», λέει ο κ. Γρηγοριάδης, επίτιμος καθηγητής του τμήματος της Φαρμακευτικής στο University College London και ιδρυτής της Xenetic Biosciences στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην «Κ». Παρόλο που το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της ανακάλυψής τους έχει πια λήξει και άρα δεν του επέφερε κάποιο χρηματικό κέρδος, ο ίδιος αναφέρει πως ένιωσε ευφορία τη στιγμή που έκανε το εμβόλιο. Χάρηκε, τονίζει, γιατί η δουλειά του βοήθησε την ανθρωπότητα. «Για μένα, τα επιστημονικά αποτελέσματα και η επιτυχία είναι πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο», σημειώνει.
Ο κ. Γρηγοριάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1934. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και όταν ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία στην αεροπορία, έφυγε στο εξωτερικό καθώς στην Ελλάδα δεν μπορούσε να βρει δουλειά – «αποφάσισα να φύγω γιατί εκείνη την εποχή δεν υπήρχε μέλλον, δεν μπορούσες να ευδοκιμήσεις στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο αν δεν ήξερες ανθρώπους που μπορούσαν να σε βοηθήσουν», αναφέρει. Στην αρχή πήγε στο Αμβούργο, ενώ θυμάται πως έφτασε στον Καναδά στις 22 Νοεμβρίου του 1963 – την ημέρα που δολοφονήθηκε ο Τζον Φ. Κένεντι. Στη συνέχεια πήγε στη Νέα Υόρκη και από εκεί στο Λονδίνο, όπου το 1971 ανακάλυψε μαζί με την Brenda Ryman σε ένα εργαστήριο του Royal Free Hospital School of Medicine, πως τα λιποσώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πιο αποτελεσματική μεταφορά φαρμάκων στο ανθρώπινο σώμα. Το 1974, μαζί με τον συνάδελφό του Anthony Alison δημοσίευσαν μία έρευνά τους στο επιστημονικό περιοδικό Nature, στην οποία περιέγραφαν τα οφέλη των λιποσωμάτων για τη μεταφορά αντιγόνων στα εμβόλια.
«Οδηγίες» στα κύτταρα
Τα COVID-19 mRNA εμβόλια δίνουν «οδηγίες» στα κύτταρα να παραγάγουν μία ειδική πρωτεΐνη, η οποία βρίσκεται στην επιφάνεια του ιού που προκαλεί την COVID-19. Μόλις παραχθεί η πρωτεΐνη, βάσει της οποίας ο οργανισμός δημιουργεί αντισώματα, το κύτταρο διασπά τις οδηγίες και τις ξεφορτώνεται. Στο εμβόλιο των Pfizer/BioNtech και της Moderna, νανοσωματίδια λιπιδίων χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν το mRNA στο ανθρώπινο σώμα, προστατεύοντάς το – αυτή η καινούργια τεχνολογία είναι βασισμένη στην καινοτόμο έρευνα του κ. Γρηγοριάδη και των συναδέλφων του, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί και τη δεκαετία του ’90 για τη δημιουργία εμβολίων κατά της γρίπης και της ηπατίτιδας Α.
«Είμαι ενθουσιασμένος που αυτή η δουλειά έχει οδηγήσει σε αυτή την καταπληκτική κατάσταση, με εκατομμύρια ανθρώπους να εμβολιάζονται και να σώζονται ζωές», λέει ο κ. Γρηγοριάδης στην «Κ». «Μέχρι την πανδημία, δεν είχα καμία τρομερή ελπίδα πως θα ήταν τόσο σημαντική», σημειώνει.
Οταν πήγε να εμβολιαστεί στο ιατρικό κέντρο στο Northwood την Κυριακή, ρώτησε αν το εμβόλιο που θα έκανε ήταν των Pfizer/BioNTech – ήλπιζε πως θα ήταν αυτό. «Ηθελα να έχω αυτή την ανάμνηση», δηλώνει στην «Κ». «Είναι ένα εμβόλιο που βασίστηκε, με κάποιες αλλαγές, στη δουλειά μας – αυτό ήταν πολύ σημαντικό για μένα».