Διάβημα στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου έκανε η Ομάδα Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών με στόχο να μην υιοθετηθούν ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Προστασία της Ακαδημαϊκής Ελευθερίας, Αναβάθμιση του Ακαδημαϊκού Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» του υπουργείου Παιδείας, σχετικά με τη θέσπιση πανεπιστημιακής αστυνομίας και τον υποχρεωτικό έλεγχο της εισόδου στους πανεπιστημιακούς χώρους. Η ομάδα πρωτοβουλίας «Οχι Αστυνομία στα Πανεπιστήμια» δημιουργήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο και αποτελείται από μέλη ΔΕΠ όλων των ΑΕΙ της χώρας. Ηδη περισσότερα από 1.000 μέλη ΔΕΠ έχουν προσυπογράψει την ιδρυτική ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας.
Συγκεκριμένα, η επιστολή που εστάλη στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την οποία δημοσιοποιεί σήμερα η «Κ», αναφέρει: «Αφορμή του παρόντος διαβήματος στάθηκε η καίρια επισήμανσή σας σε βαρύνουσα δημόσια παρέμβασή σας (“Εφημερίδα των Συντακτών”, 2-3 Ιαν. 2021) ότι, σε μια συγκυρία εντεινόμενων φαινομένων στρέβλωσης της δημοκρατίας, “[ο]ι κυβερνώντες υπονομεύουν, άμεσα ή έμμεσα, τις μείζονες εγγυήσεις του κράτους δικαίου: την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την ακαδημαϊκή ελευθερία, την ελευθεροτυπία και την ελεύθερη έκφραση”.
Απευθυνόμαστε σήμερα σε εσάς, ως πρώτη πολίτη της χώρας, στην οποία το Σύνταγμα απονέμει την έκδοση και δημοσίευση των νόμων που ψηφίζει η Βουλή των Ελλήνων, για να σας καταθέσουμε την αγωνία μας για το γεγονός ότι τέτοια ακριβώς απειλή υπονόμευσης του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας στη χώρα μας ενέχουν ορισμένες διατάξεις του σχεδίου νόμου που έθεσε προσφάτως σε διαβούλευση το αρμόδιο υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Συγκεκριμένα, τα παρακάτω συνιστούν μέτρα που, πέραν της εξαιρετικά αμφίβολης αποτελεσματικότητάς τους, καταλύουν τη βασικότερη πρόνοια του Συντάγματός μας για τη θεσμική εγγύηση της ελευθερίας της επιστήμης, της έρευνας και της διδασκαλίας στα πανεπιστήμια: α) η εκ του νόμου επιβολή υποχρεωτικού ελέγχου εισόδου στους πανεπιστημιακούς χώρους, β) η εγκατάσταση στα ΑΕΙ ειδικών μονάδων της Ελληνικής Αστυνομίας, γ) η υπαγωγή τους στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, δ) η ανάθεση στις μονάδες αυτές της αρμοδιότητας να επιτηρούν προληπτικά τους χώρους των ΑΕΙ. Το γεγονός δε ότι έχετε διατελέσει πρόεδρος του ανωτάτου διοικητικού δικαστηρίου της χώρας, ενθαρρύνει την προσδοκία μας ότι θα συμμεριστείτε την ανησυχία μας για τη σοβαρή αυτή απόκλιση από την πλήρη αυτοδιοίκηση που το άρθρο 16§5 επιφυλάσσει στα ΑΕΙ, και κατά συνέπεια από τη νομιμότητα του δημοκρατικού μας κράτους δικαίου.
Είναι αυτονόητο ότι οι πανεπιστημιακοί χώροι δεν είναι κάποιο “άβατον”, ούτε στο εσωτερικό τους ισχύουν άλλοι νόμοι. Αποτελεί όμως μία από τις πιο ξεκάθαρες εκφάνσεις της δημοκρατίας μας, όπως και σε όλα τα δημοκρατικά κράτη της Ευρώπης, ότι η ευθύνη της τήρησης του νόμου εντός του πανεπιστημίου ανήκει κατ’ αρχήν στα ίδια του τα όργανα.
Ασφαλώς, είμαστε οι τελευταίοι που θα αρνηθούμε ότι τα ελλείμματα προστασίας σε χώρους πανεπιστημίων είναι υπαρκτά. Γνωρίζουμε ότι τέτοια ζητήματα μερικές φορές υπονομεύουν την ακαδημαϊκή ελευθερία και πλήττουν σε κάθε περίπτωση το κύρος των ΑΕΙ. Εχουμε όμως την πεποίθηση, ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και εργαζόμενοι σε αυτούς τους χώρους, ότι η φύλαξη και προστασία πρέπει να αντιμετωπιστεί τόσο με βαθιά επίγνωση της ιδιαιτερότητας της εκπαιδευτικής δημόσιας λειτουργίας των ΑΕΙ, με τη συναίνεση της πανεπιστημιακής κοινότητας όσο και με αποτελεσματικούς τρόπους, στο πλαίσιο των οποίων η αστυνομική εμπλοκή είναι το έσχατο μέσο. Επιπλέον, όμως, είναι ανάγκη η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων να υλοποιηθεί από υπηρεσίες που θα επιλέξει η ίδια η διοίκηση των ΑΕΙ, η οποία θα είναι αρμόδια να αποφασίσει για τη λειτουργία και την ειδική εκπαίδευση του προσωπικού, με βάση ειδικά σχέδια που υπεύθυνα και συμμετοχικά θα έχουν καταρτιστεί από τα ΑΕΙ.
Τέλος, απευθυνόμαστε σε εσάς διότι, πέραν της κορυφαίας θεσμικής σας ιδιότητας, έχετε επανειλημμένα και εμπράκτως επιδείξει ιδιαίτερη προσωπική ευαισθησία σε ζητήματα σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Για τον λόγο αυτό ελπίζουμε να συμμεριστείτε και προσωπικά την αγωνία μας μπροστά στο ενδεχόμενο να κληθούμε να διαπλάσουμε ελεύθερους και υπεύθυνους επιστήμονες και πολίτες υπό καθεστώς αστυνομικής επιτήρησης. Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση».
Τέλος, στην επιστολή επισυνάπτεται κείμενο προτάσεων που επεξεργάστηκαν μέλη της Πρωτοβουλίας και ήδη κατατέθηκε στο υπουργείο Παιδείας.