«Ζητάμε τα σχολεία να μας καταγράψουν τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία τους, με αποκλειστικό στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας τους και της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου που παράγουν. Η εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων είναι ένα από τα κατεξοχήν απαραίτητα εργαλεία στην κατεύθυνση της υλοποίησης του παραπάνω στόχου. Μιλάμε για τα αυτονόητα εδώ και 40 χρόνια», τονίζει στην «Κ» ο Γιάννης Αντωνίου, πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Το ΙΕΠ σε συνεργασία με την Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) έχει αναλάβει τον σχεδιασμό της αξιολόγησης των σχολικών μονάδων, μία πολιτική απόφαση της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως. Ηδη, το σήμα για την εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου των περίπου 14.000 σχολείων της χώρας έχει δοθεί. Αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τις 25 Ιουνίου, σύμφωνα με τον Οδηγό Αξιολόγησης που παρουσιάζει η «Κ».
Οι αντιδράσεις από την άλλη έχουν καταγραφεί. ΔΟΕ και ΟΛΜΕ μιλούν για αποχή από την αξιολόγηση, επικρίνοντας την ηγεσία του υπουργείου με υψηλούς τόνους. «Ο νικηφόρος αγώνας του κλάδου ενάντια στην αξιολόγηση-χειραγώγηση του Π.Δ. 152/2013 και του ν. 4024/2011 αποτελεί παρακαταθήκη και οδηγό μας», αναφέρει η ΔΟΕ. «Το αίτημα της αξιολόγησης είναι ώριμο στην ελληνική κοινωνία και την εκπαίδευση» δηλώνει ο κ. Αντωνίου, προσθέτοντας ότι «η δυτική νεωτερικότητα από την εποχή του Γαλιλαίου μετρά για να βγάλει συμπεράσματα και να εφαρμόσει πολιτικές.
Προτείνουμε αυτό το σύστημα αξιολόγησης έχοντας στραμμένο το βλέμμα στη λειτουργική βελτίωση των σχολείων μας και σε καμία περίπτωση η αξιολόγηση που θα εφαρμοστεί δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα. Λυπάμαι για τον δογματισμό των συνδικαλιστών που είναι αρνητικοί σε οποιοδήποτε αξιολογικό σύστημα». Είναι απογοητευτικό ότι στην Ελλάδα συνεχίζουμε να συζητάμε το ναι ή όχι στην αξιολόγηση, όταν η εφαρμογή αξιολογικών συστημάτων αποτελεί τον κανόνα στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών που συγκροτούν το δίκτυο «ΕΥΡΥΔΙΚΗ», ενώ εσωτερική εφαρμόζεται στα δύο τρίτα των εκπαιδευτικών συστημάτων στην Ευρώπη.
Ειδικότερα, όλα τα σχολεία –δημόσια και ιδιωτικά– θα αξιολογούνται ανά έτος, με βάση τον προγραμματισμό, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων, με τις εξής παραμέτρους:
1. Βασικός φορέας του προγραμματισμού και της εσωτερικής αξιολόγησης θα είναι η ίδια η σχολική μονάδα.
2. Το έργο κάθε σχολικής μονάδας θα αποτιμάται ως προς τρεις θεματικούς άξονες: την παιδαγωγική και μαθησιακή λειτουργία (περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις μεθόδους διδασκαλίας, την ενίσχυση των ήπιων δεξιοτήτων, την σχολική διαρροή, της πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και εκφοβισμού), τη διοικητική λειτουργία του σχολείου (περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη διαχείριση υλικών πόρων και υποδομών και την εξωστρέφεια του σχολείου), και την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών (π.χ. συμμετοχή σε επιμορφωτικές δράσεις, συμμετοχή σε δράσεις κοινωνικού ενδιαφέροντος, τη δικτύωση με άλλα σχολεία).
3. Ο σύλλογος διδασκόντων θα αξιολογεί το έργο του σχολείου ως προς κάθε λειτουργία και θεματικό άξονα, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας, τις διαθέσιμες υποδομές, και τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της. «Αρα, σε οποιαδήποτε αξιολογική κρίση το βλέμμα δεν θα είναι ισοπεδωτικό, καθώς θα βλέπουμε και το κοινωνικό περιβάλλον», παρατηρεί ο κ. Αντωνίου.
4. Η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας θα γίνεται σε επίπεδο θεματικού άξονα, σε τετράβαθμη κλίμακα. 1: μη επαρκής λειτουργία, με αρκετά σημεία προς βελτίωση. 2: επαρκής λειτουργία με κάποια σημεία προς βελτίωση, 3: καλή λειτουργία, με ελάχιστα σημεία προς βελτίωση, 4: εξαιρετική λειτουργία.
5. Η εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων θα πραγματοποιείται από τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Εργου και τα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ). Ο Συντονιστής Εκπαιδευτικού Εργου θα αξιολογεί σε μια δεκάβαθμη κλίμακα.
Εχουν ξεκινήσει εξειδικευμένες ενημερώσεις όλων των στελεχών εκπαίδευσης. Ηδη έγινε η πρώτη ενημερωτική ημερίδα σε 650 στελέχη εκπαίδευσης, ενώ πρόκειται να επιμορφωθούν και οι περίπου 14.000 διευθυντές των σχολείων και των δύο βαθμίδων.
Μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου ο διευθυντής του σχολείου θα πρέπει να συγκαλέσει συνεδρίαση του συλλόγου διδασκόντων, όπου θα ενημερώσει για το σύστημα προγραμματισμού εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης. Ο σύλλογος θα συγκροτήσει ομάδες εργασίας αποτελούμενες από 2-3 εκπαιδευτικούς, οι οποίες επιλέγουν τον θεματικό άξονα ή τους θεματικούς άξονες που θα αναλάβουν.
Μέχρι το τέλος Μαΐου κάθε ομάδα εργασίας θα συλλέξει τεκμήρια σχετικά με τη λειτουργία και το έργο της σχολικής μονάδας για τον θεματικό άξονα που έχει αναλάβει και θα προετοιμάσει την εισήγηση αποτίμησης. Στις αρχές Ιουνίου οι εκπαιδευτικοί θα κάνουν την αποτίμηση της διαδικασίας σε καθεμιά από τις τρεις λειτουργίες.
Μετά τη συνεδρίαση του συλλόγου διδασκόντων, και μέχρι τις 25 Ιουνίου, καταχωρίζονται τα δεδομένα της αξιολόγησης στο ΙΕΠ. Οι εκθέσεις αξιολόγησης θα αναρτώνται σε ψηφιακή εφαρμογή του ΙΕΠ, καθώς και στις ιστοσελίδες των σχολικών μονάδων.
Οπως παρατηρεί ο πρόεδρος του ΙΕΠ κ. Γιάννης Αντωνίου, «κατά την τηλεκπαίδευση οι εκπαιδευτικοί εξέπληξαν θετικά την κοινωνία. Κράτησαν το σχολείο ζωντανό και αυτό θα αποτυπωθεί στην αξιολόγηση».
Τον Σεπτέμβριο οι 170.000 εκπαιδευτικοί
H αξιολόγηση των περίπου 170.000 εκπαιδευτικών των δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων (οι 143.000 είναι μόνιμοι και οι υπόλοιποι 27.000 αναπληρωτές) θα ξεκινήσει από τον προσεχή Σεπτέμβριο, αφού έως τότε θα ψηφιστεί ο σχετικός νόμος. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η αξιολόγηση των νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών θα είναι διαμορφωτική. Δηλαδή τα αποτελέσματά της δεν θα έχουν τιμωρητικό χαρακτήρα για τον εκπαιδευτικό, αντίθετα στόχος θα είναι η βελτίωσή του. Κάθε εκπαιδευτικός θα αξιολογείται από δύο αξιολογητές σε σειρά κριτηρίων/δεικτών, ενώ θα αξιολογούνται και οι μέθοδοι διδασκαλίας του στην τάξη. Η αξιολόγηση θα είναι περιοδική, και κάθε εκπαιδευτικός θα αποκτήσει ένα portfolio, το οποίο θα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία της διαδρομής του στην ελληνική εκπαίδευση. Η αξιολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών και η χρήση τεκμηρίων στοχεύει την ανάδειξη μιας όσο το δυνατόν πραγματικής εικόνας, περιορίζοντας τις υποκειμενικές αξιολογικές κρίσεις.