Τα μόνα όπλα που διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της πανδημίας (εφόσον μέχρι στιγμής δεν διαφαίνεται ριζική – αιτιολογική θεραπεία) είναι οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις (μάσκες, αποστάσεις, μέτρα ατομικής υγιεινής) και ο εμβολιασμός. Οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις προκαλούν κόπωση και βαριές οικονομικές επιπτώσεις. Το εμβόλιο αποτελεί αντίδοτο στην κοινωνική κρίση, είναι προσπελάσιμο από όλους και δεν εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες. Ο καταιγισμός της παραγωγής και έγκρισης νέων εμβολίων έναντι του νέου κορωνοϊού αποτελεί πραγματικά θεόσταλτο δώρο στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία παγκοσμίως, όπου οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις φαίνεται να μην αποδίδουν και οι λαοί πλέον έχουν φτάσει στα όρια της αντοχής.
Τα εμβόλια παρέχουν ανυπέρβλητη βοήθεια στην αντιμετώπιση της πανδημίας με τους εξής τρόπους: 1. Παρέχουν προστασία στον εμβολιαζόμενο ώστε να μην νοσήσει. 2. Παρέχουν ακόμη μεγαλύτερη προστασία ώστε να μην νοσήσει βαριά και χρειαστεί νοσηλεία στο νοσοκομείο ή σε ΜΕΘ (αυτό είναι κάτι που συνήθως υποεκτιμούμε, αλλά είναι τεράστιας σημασίας στο να μειώσει την πίεση στο υγειονομικό σύστημα). 3. Μειώνουν δραστικά τη μετάδοση του ιού σε άλλα άτομα και άρα μειώνουν τη διασπορά, που είναι και το μεγάλο ζητούμενο (η μείωση της μετάδοσης, από ισχυρή ένδειξη, έχει πλέον τεκμηριωθεί σε υψηλά ποσοστά σε μερικά από τα κυκλοφορούντα εμβόλια).
Αυτή τη θριαμβευτική είσοδο των εμβολίων στη φαρέτρα μας έρχεται να επισκιάσει η με ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό εμφάνιση των μεταλλάξεων του ιού. Οι μεταλλάξεις των κορωνοϊών καθώς και άλλων ιών του αναπνευστικού είναι κάτι που υπήρχε εξαρχής, γιατί είναι μέσα στη φύση του ιού να αλλάζει συνεχώς και σε μικρό βαθμό τα χαρακτηριστικά του, τροποποιώντας το γενετικό υλικό του (σε επίπεδο λίγων αμινοξέων μόνο). Οι αλλαγές αυτές (μεταλλάξεις) μας ανησυχούν γιατί μπορεί να επηρεάσουν προς το χειρότερο (για τον άνθρωπο) τα χαρακτηριστικά του ιού που αφορούν τη μεταδοτικότητα (να μεταδίδεται πιο εύκολα) και τη λοιμογόνο δύναμη (να προκαλεί πιο βαριά νόσηση). Καταλαβαίνουμε όλοι την επίπτωση που μπορεί να έχει αυτό στην ήδη εκτεταμένη επιδημιολογική επιβάρυνση που η ανθρωπότητα προσπαθεί να τιθασεύσει. Ο τρίτος, όμως, μεγάλος φόβος είναι μήπως οι μεταλλάξεις αχρηστεύσουν το βαρύ πυροβολικό κατά της πανδημίας, το εμβόλιο. Ευτυχώς τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι τα υπάρχοντα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και για τις μεταλλάξεις του ιού. Αλλά ακόμη και σε περίπτωση που εμφανιστούν νέες μεταλλάξεις που απαιτούν μικρές τροποποιήσεις, η τεχνολογία στην οποία βασίζονται τα τρέχοντα εμβόλια είναι τέτοια που επιτρέπει την παραγωγή νέων εμβολίων ταχύτατα (λίγες εβδομάδες) και χωρίς την ανάγκη διεξαγωγής νέων
κλινικών μελετών.
Ο άνθρωπος πάντα βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από τις έμβιες απειλές. Ετσι και τώρα, με πίστη και αποφασιστικότητα, θα βγούμε νικητές τηρώντας απαρέγκλιτα τα μέτρα και προσερχόμενοι μαζικά για εμβολιασμό.
* Ο κ. Αθανάσιος Σκουτέλης είναι παθολόγος – λοιμωξιολόγος.